İSTANBUL/ WASHINGTON —
Voice of America’dan (VOA-Amerika'nın Sesi) yapılan açıklamada, RTÜK’ün lisans şartının basına sansür uygulamak için tasarlanmış bir adım gibi göründüğü belirtildi.
Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği, Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) başvurusu üzerine VOA Türkçe’nin internet üzerinden yayın yaptığı voaturkce.com’a Türkiye’de erişim engelleme kararı verdi.
RTÜK’ün dünkü (28 Ağustos 2023) talebini değerlendiren sulh ceza hakimliği erişim engelleme ile birlikte içeriklerin yayından çıkarılması yönünde kararını Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderdi.
Karara yedi gün içinde yazılı bir dilekçeyle Ankara 10. Sulh Ceza Hakimliği nezdinde itiraz etmek mümkün.
VOA Türkçe, isteğe bağlı yayıncılık yapıyor mu?
Sulh Ceza Hakimliği bu kararı televizyon, radyo ve “isteğe bağlı yayın hizmetleri”ni sunmak isteyen medya hizmet sağlayıcıların RTÜK’ten yayın lisansı almalarını mümkün kılan 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluşu ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’da yapılan değişikliğe dayandırıyor.
Ancak hem VOA Türkçe hem de hukukçular VOA Türkçe’nin Türkçe yayıncılık faaliyeti yürüten birçok uluslararası medya kuruluşu gibi isteğe bağlı yayın hizmeti sağlamadığını söylüyor.
RTÜK’ün VOA Türkçe’nin alması gerektiğini söylediği “isteğe bağlı yayıncılık lisansına” sahip kurumlar arasında Amazon prime, Blutv, Disney+, Exxen, Gain, BeinConnect, Mubi ve Netflix gibi ücretli aboneliğe dayalı yayıncılar yer alıyor.
VOA Türkçe’ye erişim engelinin sulh ceza hakimliği aracılığıyla uygulanmasına uluslararası gazetecilik ve medya özgürlüğü örgütleri tepki gösterdi.
VOA'dan açıklama
Voice of America’dan (VOA-Amerika'nın Sesi) yapılan açıklamada, RTÜK’ün lisans şartının basına sansür uygulamak için tasarlanmış bir adım gibi göründüğü belirtildi.
VOA Sözcüsü Bridget Serchak yaptığı yazılı açıklamada, “28 Ağustos’ta Türk medya düzenleyici kurumu RTÜK, VOA Türkçe’nin www.voaturkce.com web sitesi için yayın lisansı alması gerektiği, bunun için başvuru yapılmadığı takdirde 72 saat içinde sitenin erişime kapatılması riskiyle karşı karşıya kalacağı yönündeki kararı kamuoyuna yayınladı. VOA’in (geçen yılki erişim engeline atfen) Şubat 2022’de de aynı konuda belirttiği gibi, bu lisans şartı basına sansür uygulamak için tasarlanmış görünüyor” ifadelerini kullandı.
VOA’nın küresel takipçilerine “doğru, tarafsız ve kapsamlı” haber sunma yönünde yasal yükümlülüğe sahip uluslararası bir kamu yayıncısı olma statüsüne dikkat çeken Serchak, bu bakımdan VOA’nın sansüre olanak tanımayı amaçlayan herhangi bir yönergeye uymasının sözkonusu olamayacağını vurguladı.
VOA Direktör Vekili Yolanda López de, "VOA, Türk düzenleme denetleme kurumlarının, ya da haber ve bilgi sağladığımız herhangi bir ülkedeki makamların, haber yayınlarımızı sansürleme girişimi kokan her türlü şartına itiraz etmeye devam edecek. İzleyicilerimiz için güvenilir bir bağımsız gazetecilik kaynağı olarak kalma zorunluluğu tüzüğümüzde yer alıyor. Bu nedenle VOA'nın misyonunu yerine getirme kabiliyetini tehdit eden herhangi bir müdahaleden kaçınmak için gereken her adımı atacağız" dedi.
Erol Önderoğlu: “Ya demokratik regülasyon ya sansür, ikisi birden olmaz”
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye temsilcisi ve Bianet sitesi medya özgürlüğü raportörü Erol Önderoğlu, VOA Türkçe getirilen erişim engelinin bir lisans sorunundan kaynaklandığını düşünmenin “saflık” olacağını söyledi.
VOA Türkçe’nin soruları üzerine Önderoğlu, “Demokratik ortamlarda yapıcılığı ve düzenleyiciliğiyle öne çıkması beklenen RTÜK gibi bir kurum, acı şekilde sadece Türkiye'de değil sınır ötesinde de sansür otoritesi olarak nam saldı. Türkiye'de kayıtlı muhalif ve eleştirel medya RTÜK cezaları altında ezilirken uluslararası dijital platformlar ve haber sitelerinin bu kurumla olan sürecine basit bir lisans prosedürü olarak bakmak açık bir saflık olurdu. Bu kriz, Türkiye'de politik sansürle umarsızca haberciliği boğma misyonunu yürütenlere karşı uluslararası planda gösterilen tepki ve rezistansla ilgilidir. RSF olarak, RTÜK politik güç odaklarından kurtarılmadıkça zihinlerde sansürcülüğüyle yer etmeye devam edeceğini ve medyayı tarafsızca düzenlemek gibi herhangi bir demokratik hamle içine giremeyeceğini düşünüyoruz. Ya demokratik regülasyon ya sansür, ikisi birden olmaz” dedi.
RSF temsilcisi Erol Önderoğlu: Makul görülebilecek bir lisans prosedürünün, şimdi de @VOATurkce’ye erişim yasağıyla, uluslararası bir skandala dönüşmesinde #RTÜK’ün sansürcü ve güven vermeyen yönlerinin payı muazzam. Ya demokratik regülasyon ya sansür. İkisi birden olmaz! pic.twitter.com/rJphk39rbK
— RSF Türkçe (@RSF_tr) August 29, 2023