ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz ile Washington’da biraraya geldi. Görüşmede taraflar İran’ın nükleer ilerlemesiyle ilgili güçlü kaygılarını dile getirdi. Reuters haber ajansına göre İsrail görüşmede İran’ın bölgesel saldırganlığının ve nükleer hedeflerinin önlenmesi için ortak askeri hazırlık amacıyla diyaloğun arttırılmasını talep etti.
Reuters, üst düzey bir Amerikalı yetkiliye dayandırdığı haberinde ABD ve İsrail savunma bakanlarının Perşembe günkü görüşmelerinde diplomasi başarısız olursa en kötü senaryoyu; İran’ın nükleer tesislerini yok etme durumuna hazırlık kapsamında olası askeri tatbikatları görüşeceklerini belirtmişti.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İran’ın yapıcı diplomatik temastan kaçınmasından duyduğu derin kaygıyı dile getirirken Başkan Joe Biden’ınmevcut İran politikasının başarısız olması durumunda diğer seçeneklere yönelmeye hazırlandığını kaydetti.
İlgili Haberler ABD'den İran'a Yönelik Yeni Yaptırım Hazırlıkları‘‘Diplomasi başarısız olursa diğer seçenekler değerlendirilir’’
Beyaz Saray’dan da benzer bir açıklama geldi. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, İran’ın nükleer programıyla ilgili yürütülen diplomatik çabaların başarısız olması halinde ülkenin gelir elde etmesini önlemek için ek önlemler alınacağını söyledi.
Psaki ‘‘İran’ın nükleer programında devam eden ilerlemeye bakıldığında Başkan ekibinden diplomasinin başarısız olması halinde diğer seçeneklere dönülmesine hazırlıklı olmasını istedi’’ dedi.
Psaki, “Eğer diplomasi yeniden yoluna girmez ve İran’ın nükleer programındaki ilerleme devam ederse o zaman İran’ın gelir sağlayan sektörlerini kısıtlamak için daha fazla adım atmaktan başka çaremiz kalmayacak’’ diye konuştu.
‘‘İran’ın esnekliğini gözlemleyeceğiz’’
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price da görüşmelerde İran’ın esneklik gösterip göstermediğini değerlendirmek için bir-iki güne ihtiyaç duyduklarını söyledi.
Price, "İran’ın bu turun yeniden başlatılması bağlamında nerede olduğunu ve gösterebileceği ya da gösteremeyeceği esnekliği anlayana kadar muhtemelen birkaç gün daha gerekecek" dedi.
İlgili Haberler İngiltere'den İran'a "Nükleer Anlaşmaya Dön" Uyarısıİran'ın görüşmelerde zamana karşı oynayıp oynamadığı sorulduğunda Price, ‘‘İran rejimi, ABD'nin zayıf olduğundan şüphelenirse, çok şaşıracak’’ yanıtını verdi.
Price, ‘‘İran’ın zaman kazanmayı başaramayacağını açıkça ifade ettik, İran’ın nükleer gerilimi arttırması ve provokasyonları Tahran’a müzakerelerde daha fazla koz vermeyecek’’ diye konuştu.
‘‘Provokasyon ve gerilimin tırmandırılması yalnızca olası bir krizi daha yaklaştırır’’ diyen Price, Washington’un diplomatik çözüm istediğini ve İran’ın kriz arayışında olmadığını umduğunu kaydetti.
''ABD doğrudan görüşmelere hazır''
ABD’nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley ise Al Jazeera televizyonuna yaptığı açıklamada ABD’nin Tahran’ın nükleer programı konusunda İran’la doğrudan görüşmeler yapmaya hazır olduğunu söyledi. Malley, diplomasinin böyle karmaşık bir konunun en iyi çözümü olacağını kaydetti. Malley, İran’ın geçen haftaki görüşmeler sırasında yapıcı teklifler sunmadığını ve verdiği sözlerden döndüğünü de ekledi.
‘‘İran tutumunu koruyacak’’
İran’ın üst düzey müzakerecisi Perşembe günü Tahran’ın geçen hafta nükleer müzakereler sırasında ortaya koyduğu tutumu sürdüreceğini bildirdi.
İran’ın nükleer programının kontrol altında tutulması için 2015 yılında yapılan uluslararası anlaşmayı yeniden canlandırmak amacıyla Viyana'da yeniden başlayan görüşmeler, Tahran'ın masaya yeni talepler sunmasının ardından geçen hafta durdurulmuştu.
Viyana’da yapılan dolaylı ABD-İran görüşmeleri 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmaya her iki tarafın da tam uyma sözü vermesini amaçlıyor.
İran, ABD ile doğrudan görüşmeyi kabul etmediği için anlaşmaya taraf diğer ülkeler Fransa, İngiltere, Almanya, Rusya ve Çin’in temsilcileri taraflar arasında arabuluculuk yapıyor.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Haziran ayındaki seçim zaferi İran’la nükleer görüşmelere beş ay ara verilmesine neden olmuştu.
İlgili Haberler İran'dan Nükleer Anlaşmaya Dönüş İçin İki Ayrı TeklifBatılı yetkililer İran’ın geçen hafta başlayan görüşmelerde önceki altı turda verdiği sözlerden geri adım attığını ve yeni taleplerde bulunduğunu belirtti.
İran, 2018’de dönemin başkanı Donald Trump’ın uluslararası nükleer anlaşmadan ABD’yi çekmesinin ardından yürürlüğe konan yaptırımların kaldırılmasını istiyor.
İran’ın baş müzakerecisi Ali Bakıri Keni, İran’ın müzakerelere önceki tutumuna bağlı kalarak devam ettiğini bildirdi ve ‘‘İran zeminin oluşması durumunda bir anlaşmaya varma konusunda kararlı. Tüm tarafların görüşmeleri sürdürmek istemesi tarafların aralarındaki uçurumu daraltmaya istekli olduğunu gösteriyor’’ diye konuştu.
Avrupa Birliği’nin müzakerecisi Enrique Mora ise tarafların zamanının sınırsız olmadığını hatırlattı.
Mora, ‘‘Bu sabah tüm tarafların birlikte çalışma ve Ortak Kapsamlı Eylem Planı’nı (JCPOA) yeniden hayata döndürme konusunda anlaşmaya varmak için yeni bir niyet içinde olduklarını hissettim’’ dedi.
Rusya temsilcisi ise kısa süren görüşmenin yapıcı olduğunu ve tüm tarafların anlaşmayı ‘‘başarıyla ve hızla’’yeniden hayata geçirme konusunda hemfikir olduklarını kaydetti.
2015 yılında yapılan Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) adlı anlaşma İran’ın nükleer programını kısıtlarken karşılığında ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’in İran yaptırımlarını hafifletmeyi içeriyordu. Batılı ülkeler İran’ın nükleer programını nükleer silah üretmek için kullanmasından endişe ediyor.
Trump yönetiminin ABD’yi anlaşmadan çekmesinin ardından İran anlaşmanın maddelerini ihlal etmeye başlamıştı.
Öte yandan Dışişleri Bakanlığı’na göre Biden yönetimi, önümüzdeki hafta Birleşik Arap Emirlikleri'ne üst düzey bir heyeti göndererek İran'a karşı yaptırımların sıkılaştırılmasını görüşecek.