Wikileaks olayında yayınlanan gizli diplomatik belgeleri sızdırmakla suçlanan Amerikalı askeri uzman, Mayıs ayından buyana gözaltında. Wikileaks internet sitesinin kurucusu da Interpol tarafından aranıyor. Dünya diplomasisinde deprem etkisi yapan olayın yasal boyutları nereye kadar gidebilir? Belgeleri sızdırmak ve yayınlamakla suçlanan iki kişinin karşısındaki hukuki yaptırımlar ne olabilir? Amerika’nın Sesi bu soruya yanıt aradı.
Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, dört günlük dış gezisi sırasında görüştüğü dışişleri bakanlarını Wikileaks’in Amerikan diplomasisini etkilemeyeceği konusunda ikna etmeye çalıştı.
Amerikalı yetkililer gizli bilgileri sızdırmakla suçlanan istihbarat uzmanı Bradley Manning’i yargılamak istiyor. Wikileaks’in kurucusu Assange hakkında ne yapılacağıysa henüz açıklık kazanmadı.
Nerede olduğu bilinmeyen Assange’ın adı artık İnterpol’ün en çok arananlar listesinde. İsveç, hakkındaki tecavüz suçlamasıyla ilgili olarak Assange’ın peşinde. Amerika’da ise Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, adli soruşturma açıldığını söylüyor.
Peki Amerika Assange’ı neyle suçlayabilir? Casusluk suçlaması bir seçenek. Ancak bu konudaki yasalar en az 100 yıllık. Yasanın yeni ve modern elektronik medya konusunda nasıl uygulanacağı açık değil. Uygulansa bile kimi uzmanlara göre kamuoyunun bilgilendirilme hakkı savunulabilir.
Yaklaşık 250 bin kadar belge söz konusu. Ancak hükümetin açıklanan gizli belgelerin ulusal savunmaya zarar verdiğini kanıtlaması gerekiyor. Bu da başka sırları açığa çıkarabilir.
Ulusal güvenlikten sorumlu eski adalet bakan yardımcılarından Patrick Rowan, "Amerikan hükümetinin en çok canını sıkan belgeler davada da ele alınacak ve “bu belge işte bu yüzden ulusal güvenliğe aykırıdır” denildiğinde konu bir kez daha gündeme taşınmış olacak" diyor.
Avustralyalı Assange’ın İngiltere’de saklandığı tahmin ediliyor. Rowan’a göre, Assange’ın tutuklanmaması konusundaki iç ve dış kamuoyu baskısına aldırılmaması gerekiyor. Patrick Rown, "Güvenli bulduğu bir yerden bir diğerine gitmesi için 2, 3, 4, hatta 5 yıl beklememiz gerekebilir. Belki annesi hastalanır ve yanına gitmek ister. İyi bağlantılarımız olan bir ülkenin havaalanına giderse orada göz altına alınıp Amerika’ya getirilebilir. Hükümet bu tür olaylara genelde böyle yaklaşır" şeklinde konuşuyor.
Öte yandan gizli belgeleri sızdırmakla suçlanan ordu istihbarat uzmanı Bradley Manning, Washington yakınlarında gözaltında. Manning, askeri mahkemeye çıkarılabilir ve suçlu bulunursa onlarca yıl hapis yatabilir.
Manning’in davasında gözlemcilik yapacak olan ve aynı zamanda eski bir askeri yargıç olan Jonathan Tracy, "Bu ciddi bir konu. Yaptığı iddia edilen şey doğruysa komutanları bunu kanuna aykırı olarak değerlendirebilir ve onu askeri mahkemeye gönderebilir" diyor.
Manning’i en az iki internet sitesi destekliyor. Ayrıca askeri savunma avukatının yanı sıra Manning’in tuttuğu, sivil danışmanlık yapacak bir de eski askeri avukat var. Manning, 6 aydır parmaklıklar ardında.
Jonathan Tracy, "Askeri hukuk sistemi istişareye dayanan bir sistemdir dolayısıyla ağır işlemesi normal" şeklinde konuşuyor.
Bu yüzden bir süre daha yargılanan tek şey Amerikan diplomasisi olacak.