Ankara, Suriyeli Kürt grup YPG’yi ortadan kaldırmaya yönelik baskılarını arttırıyor.
Ancak bu durum Amerika’nın bölgede İran etkisi ve IŞİD’e karşı mücadeleki müttefiki olan YPG konusunda, Ankara ve Washington’u karşı karşıya getiriyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk ordusunun sınırlarından YPG’yi tamamen temizleyeceğini söylüyor. Ankara, YPG’yi, PKK’nın uzantısı olarak görüyor.
Meclisteki konuşmasında Erdoğan, YPG’nin ortadan kaldırılması sözü verirken, Washington’un örgüte silah yardımı yapmasını da sert biçimde eleştirdi.
Erdoğan, Amerika’nın Suriye’nin kuzeyindeki YPG, PYD’ye 19 bin kamyon dolusu silah gönderdiğini söyledi ve bu silahların kime karşı kullanılacağını sordu. Erdoğan, Türkiye’nin silah satın almak istediğinde buna onay verilmediğini ama terörist gruplara bu silahların verildiğini söyledi.
YPG, Amerika ordusunun desteğiyle Fırat’ın doğusundan Irak sınırına kadar olan geniş bir alanda kontrol sağlıyor. Türkiye’yle sınır olan bu bölgede, Ankara, YPG’nin, Türkiye’ye yönelik tolere edilemez şekilde bir güvenlik tehdidi oluşturduğunu söylüyor.
Türk ordusu, YPG’nin kontrolünde bulunan stratejik kasabalara yakın noktalarda, yığınağını arttırıyor. Ankara’nın bu noktada Washington’a karşı kullandığı dili sertleştirmesi, Türkiye’nin IŞİD’in temizlenmesinden sonra da bölgede kalmaya devam edeceğini gösteriyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, geçen ay Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, “İran ordusu ve uzantıları, İran sınırları dışında olmaya devam ettikçe biz de bölgeyi terk etmeyeceğiz” dedi.
Daha önce Washington’da ve bölgede görev yapmış eski Türk diplomat Aydın Selcen, YPG’nin, Amerika’nın bölgedeki çıkarları açısından anahtar bir konuma geldiğini söylüyor.
Selcen, Amerika’nın şu an bölgede en çok mücadele ettiği ülkenin İran olduğunu ve Fırat’ın doğusundaki bu üçgenin, İran’ın ortadoğudaki varlığını önleme açısından ciddi bir öneme sahip olduğunu söylüyor. Selcen’e göre, Amerika’nın, Fırat’ın doğusundaki YPG varlığı konusunda şu aşamada yapabileceği birşey yok.
Selcen ayrıca YPG militanlarını şu an, Türkiye sınırından uzaklaştırmanın da uygulanabilir bir plan olmadığını söylüyor.
Selcen, YPG’nin kontrol ettiği tüm bölgelerin Türkiye sınırı boyunca olduğunu, dolayısıyla YPG’ye, ‘buraları bırakın çöle doğru çekilin’ demenin çok mümkün olmadığına dikkat çekiyor.
Tahran ve Moskova, Ankara ve Washington arasındaki anlaşmazlıktan faydalanmak için süratle harekete geçtiler.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov geçen ay yaptığı bir açıklamada, “Suriye’nin bütünlüğü konusundaki ana tehlike Fırat’ın doğusundan kaynaklanmaktadır. Bu bölge Amerika’nın doğrudan kontrolü altında, bağımsız ve otonom kontrollerin oluştuğu bölgedir” dedi.
Uzmanlar, Tahran ve Moskova’nın Ankara’nın YPG konusundaki kaygılarını paylaştığını söylüyorlar. Bu ayın başlarında YPG’nın siyasi kolu PYD, Şam yönetimiyle görüşmelerini tamamladı. Uzmanlar, görüşmelerde alınan kararların, Washington’un bölgede kalacağını söylemesinden etkilendiğine dikkat çekiyorlar.
Suriye’deki iç savaşta farklı taraflara destek verirlerken, Türkiye, İran ve Rusya’yla sorunların çözümleri konusunda ortak bir zemin yakaladı. Şimdi Moskova ve Tahran, bu durumu, Ankara’yı Washington’dan uzaklaştırmak için kullanıyor görünüyorlar.
Ankara, YPG’ye yönelik daha önce yaptığı askeri operasyonlar neticesinde Suriye’de geniş bir bölgede kontrolü elinde tutuyor. Ancak uzmanlar, her ne kadar Amerika’yı bölgeden çıkarmak isteseler de Tahran, Moskova ve Şam’ın, Türkiye’nin bölgede kontrol alanını genişletmesinden rahatsız oluyor göründüklerine dikkat çekiyorlar.
Ankara’nın sertleşen dili ve artan Suriye’ki varlığına rağmen, savaş tehdidinin sürdüğüne dair kuşkular da devam ediyor.
Selcen, Türkiye’nin yakınındaki Tel Abyat’ta askeri yığınağın arttığını, Erdoğan’ın da Fırat’ın doğusuna yönelik bir operasyonun her an olabileceğini söylediğine dikkat çekiyor. Ancak bu durumun iki NATO müttefiki olarak Amerika ve Türkiye’yi karşı karşıya geticerecğini hatırlatıyor.
Türkiye’nin askeri operasyon tehdidi Washington açısında bir baskı olabilir. Ankara, Washington’u, YPG’nin Menbiç’ten çekilmesi yol haritasının uygulanmasında ağır davranması konusunda sert bir biçimde eleştiriyor.
İstanbul Kadir Has Üniversitesi’nden uluslararası ilişkiler uzmanı Soli Özel, Menbiç konusunun, Amerika-Türkiye ilişkileri açısından halen açık bir yara durumunda olduğunu söylüyor. Özel, bir önceki yönetimin de Türkiye’ye, IŞİD’in temizlenmesinin ardından YPG’nin Menbiç’i terk edeceği sözünü verdiğini ama bunun bir türlü yerine getirilmediğine dikkat çekiyor.
Ancak iki ülke açısından Menbiç’te ortak devriye görevinin başlaması tansiyonu düşürebilir. Bu konudaki açıklamayı Savunma Bakanı Hulusi Akar yaptı. Erdoğan daha önce bu konuda da Washington’u ayak sürümekle itham etmişti. Ankara devriye görevini YPG’nin Menbiç’ten çıkarılması konusunda önemli bir adım olarak görüyor.
Uzmanlar, Ankara’nın kullandığı sert dile karşın, Suriye konusunda iki ülke arasındaki işbirlirliğinin sürdüğüne dikkat çekiyorlar. Üst düzey bir Batılı diplomat bunun en büyük işaretinin İncirlik Üssü olduğunu söylüyor.