Kıbrıs Rum Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis, Kıbrıs'ta kalıcı ve yaşabilir bir çözümün tüm tarafların çıkarına olduğunu vurgulayarak, "Geçmişin baş ağrılarından artık kurtulmalıyız" mesajını verdi.
Kıbrıs Türk Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Kıbrıs Rum Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis geçen Pazar New York’ta 4 saat süren bir zirve düzenlemişti. Zirvede taraflar, Cenevre Konferansı’nın Haziran ayı içinde yeniden toplanması konusunda görüş birliğine varmıştı.
Akıncı zirvenin ardından iyimser mesajlar vererek, “Mantık çizgisinde buluşuldu, ön koşullar ortadan kalktı” derken, Rum lider Anastasiadis de ayağının tozuyla Washington’a geldi. 8 Haziran Perşembe günü Başkan Yardımcısı Mike Pence’le görüşecek olan Anastasiadis, düşünce kuruluşu Amerikan Alman Marshall Fonu’nda da konferans verdi.
'Neden düşman olalım?'
Anastasiadis, Kıbrıs meselesine bir çözüm bulunmasının, dini ya da etnik temelleri ne olursa olsun halkların bir arada barış içinde yaşayabileceği şeklinde bölge başta olmak üzere tüm dünyaya güçlü bir mesaj göndereceğini söyledi.
Rum lider, “Yaşayabilir ve kalıcı bir çözüm adadaki hem Kıbrıslı Rum hem de Kıbrıslı Türkler’in çıkarına. Bir çözüm Türkiye'yle ilişkileri yeniden normale döndürecek. Neden düşman olalım? Neden Avrupa Birliği içerisinde Türkiye’nin Avrupa arzularının güçlü bir destekçisi olmayalım? Neden Doğu Akdeniz’de bulunan enerji kaynaklarından Türkiye de faydalanmasın? Varılacak bir çözüm, Türkiye’yi Kıbrıslı Türkler’e mali destek olma yükünden de kurtaracak. Yunanistan’la ilişkilerini geliştirebilmesine neden olacak. Adadaki iki topluma, Avrupa-Türkiye ilişkilerine, NATO-AB ilişkilerine fayda sağlayacak. Çözümün getireceği çok fazla kazanım var. Türkiye gibi büyük bir ülkenin Kıbrıs’a ihtiyacının olduğunu düşünmüyorum. Kıbrıs onların en iyi müttefiki olabilir. Geçmişin baş ağrılarından artık kurtulmamız lazım” diye konuştu.
‘Türk askerlerinin çekilmesi çözümün ön koşulu’
Anastasiadis, olası bir çözümün ön koşullarından birinin adadan Türk askerlerinin çekilmesi olduğunu vurguladı. Rum lider, Avrupa Birliği dışında bir garantör güce ihtiyaç olmadığını düşündüğünü de kaydetti.
Özellikle son iki yılda Kıbrıs müzakerelerindeki başlıklarda önemli ilerlemeler sağladıklarına ama hala arada farklılıkların bulunduğuna işaret eden Anastasiadis, “Dokunulmayan tek başlık güvenlik ve garantiler ile askerlerin çekilmesi, ki bu en önemli konulardan biri. Malesef Cenevre’de bu hususta ilerleme sağlanamadı. Türkiye, konferanstan önceki olumlu söylemlerine rağmen aynı duruşunu yineledi, Türk vatandaşlarının Avrupa vatandaşlarıyla aynı haklara sahip olması, Kıbrıs Türkleri’nin hükümet işlerine katılımı gibi hususlarda yeni ön koşullar getirdi. Hükümet kararlarında, kabine ya da diğer kurumlar olsun en az bir Kıbrıs Türkü’nün ‘evet’ oyunun gerektiğini savundu. Biz ada nüfusunun yüzde 80’ini oluşturuyoruz, onlar yüzde 20’sini. Çoğunluk ya da azınlık durumundan bahsetmiyorum. Siyasi eşitliği zaten kabul ettik, hatta birçok organda sayısal eşitliği de kabul ettik. Mesela örneğin, Amerikan yönetiminin bir karar alması için California eyaletinin ‘evet’ oyunun gerektiğini, yoksa kararın alınamayacağını düşünebilir misiniz?” dedi.
'Garantör olmak isteyen tek ülke Türkiye kaldı'
Adada tek garantör olmak isteyen ülke olarak Türkiye’nin kaldığını savunan Anastasiadis, “İngiltere’nin, adadaki iki toplumdan talep gelmediği müddetçe garantör olma gibi bir isteği yok. Yunanistan da artık garantör olmaya ilgi göstermiyor çünkü bunu artık köhne buluyor. Garantör olmada hala ısrar eden tek ülke Türkiye. Adadaki iki toplum arasında güven bunalımı var, birbirlerine güvenmiyorlar. Dolayısıyla güveni yeniden tesis etmenin ve üzerinde anlaştığımız hususların hayata geçirileceğinden emin olmanın yollarını bulmalıyız. Eğer Cenevre’de güvenlik ve garantiler konusunda biraz ilerleme sağlayabilirsek, bu, kalan başlıkların umutla ele alınmasının zeminini hazırlayacak” diye konuştu.
Adadaki iki toplum olarak birbirlerine saygı gösterdiklerini, yıllardır barış içinde yaşadıklarını ve şimdi de ilişkileri yeniden inşa etme çabası yürüttüklerini belirten Anastasiadis, "Neden üçüncü ülkelerin müdahalesine ihtiyacımız olsun?" ifadesini kullandı.
Türk askerlerinin adadan çekilmesini çözümün bir ön koşulu olarak gördüğünü yineleyen Anastasiadis, “Kıbrıs Türkleri’nin endişelerini gidermeye yönelik kapsamlı teklifler sunduk. Örneğin Türk askerleri yerine çok uluslu bir barış gücü ya da polis gücü olabilir. Yabancı askerlerin mevcudiyetinin çok daha fazla baş ağrısına neden olacağını düşünüyorum. Hiç kimse Türk askerlerinin barış için Kıbrıs’ta olduğuna inanmıyor” dedi.
‘Amerika çok daha fazlasını yapabilir’
Anastasiadis Kıbrıs meselesinin çözümünde Amerika’dan beklentileri hakkında da şunları söyledi:
“Türkiye üzerindeki nüfuzlarını kullanmalarını ve adadaki her iki toplumun endişelerini giderecek bir çözümü bulmamıza yönelik çabalarımızda bize yardımcı olmasını bekliyorum. Kıbrıs meselesinin barışçıl çözümü herkesin çıkarına olur çünkü Amerika’nın müttefikleri arasındaki ilişkileri yeniden eski haline döndürür. Amerika’nın çok daha fazlasını yapabileceğini düşünüyoruz. Yarın tüm bu konuları Başkan Yardımcısı Mike Pence’le görüşmemizde ele alacağız.”
Dünyadaki en uzun süreli sorunlardan ikisi Kıbrıs ve İsrail-Filistin sorunları. Programda Anastasiadis’e “Sizce hangi sorun önce çözülecek?” diye bir soru yöneltildi. Rum liderin “Eğer çözümler aynı anda sağlanabilirse bu hepimizin çıkarına olur’ yanıtı salonda gülümsemelere neden oldu.
Şimdi tüm gözler bu ay Cenevre’de yapılması planlanan yeni tur Kıbrıs Konferansı’nda olacak. Oradan çıkabilecek bir uzlaşma kapsamlı çözüm umutlarının yeniden yeşermesini sağlayacak.
