Çinli video paylaşım platformu TikTok, ABD’de Başkan seçilen Donald Trump’ın Pazartesi günü görevine resmen başladığında uygulamaya getirilen yasağı erteleyeceğini söylemesinin ardından, uygulamaya erişimi yeniden açtığını açıkladı.
Açıklama, ABD'deki kullanıcıların uygulamanın web sitesine erişebildiklerini bildirmelerinin ardından gelirken, çok daha yaygın olarak kullanılan TikTok uygulamasının kendisi de sadece birkaç temel hizmetle bazı kullanıcılar için tekrar çevrimiçi olmaya başladı.
TikTok'tan yapılan açıklamada, “Hizmet sağlayıcılarımızla mutabık kalarak, TikTok hizmetini geri başlatma sürecindedir” denildi.
Açıklamada Trump'a, “hizmet sağlayıcılarımıza 170 milyondan fazla Amerikalı’ya TikTok’a erişim sağladıkları ve 7 milyondan fazla küçük işletmenin gelişmesine izin verdikleri için hiçbir cezayla karşılaşmayacakları konusunda gerekli netliği ve güvenceyi verdiği” için teşekkür edildi.
TikTok, ulusal güvenlik gerekçesiyle kapatılmasını öngören yasanın Pazar günü yürürlüğe girmesinden hemen önce Cumartesi geç saatlerde 170 milyon Amerikalı kullanıcısına erişimini kesmişti.
Amerikalı yetkililer, TikTok'un sahibi olan Çinli ByteDance firmasının bünyesinde, Amerikalılar’ın verilerinin kötüye kullanılma riski olduğu konusunda uyarıda bulunmuştu.
Trump, TikTok’un yeniden erişime açılma açıklamasından önce bugün, “ulusal güvenliği korumaya yönelik bir anlaşma yapabilmeleri için, yasanın getirdiği yasakların yürürlüğe girmesinden önceki süreyi uzatacağını” belirtmişti.
Trump kendi sosyal medya platformu Truth Social’da, “ABD’nin ortak bir girişimde yüzde 50’lik bir sahiplik pozisyonunda olmasını istiyorum” diye yazdı.
Donald Trump, imzalayacağı kararnamenin, talimatından önce TikTok’un erişime açılmasına yardım eden şirketler için hiçbir sorumluluğun olmayacağını belirteceğini kaydetti.
Trump daha önceki açıklamasında, Pazartesi günü göreve başladıktan sonra “büyük olasılıkla” TikTok'a yasaktan 90 gün erteleme tanıyacağını söylemişti. TikTok da uygulamaya girmeye çalışan kullanıcıların ekranına paylaştığı mesajda, Trump’ın sözüne atıfta bulunmuştu.
TikTok bu mesajda, “ABD'de TikTok'u yasaklayan bir yasa yürürlüğe girdi. Ne yazık ki bu, TikTok'u şimdilik kullanamayacağınız anlamına geliyor. Şanslıyız ki Başkan Trump göreve gelir gelmez TikTok'u eski haline getirecek bir çözüm üzerinde bizimle birlikte çalışacağını belirtti. Lütfen bizi izlemeye devam edin” demişti.
TikTok'un, geçici de olsa benzeri görülmemiş bir şekilde kapatılmasının, ABD-Çin ilişkileri, ABD iç siyaseti, sosyal medya pazarı ve uygulamaya ekonomik ve kültürel olarak bağımlı olan milyonlarca Amerikalı üzerinde geniş kapsamlı bir etkiye sahip olacağı düşünülüyor.
Trump'ın TikTok'u kurtarması, görevdeki ilk döneminde sergilediği duruştan bir geri dönüşü temsil ediyor. Trump 2020 yılında, şirketin Amerikalılar’ın kişisel bilgilerini Çin hükümetiyle paylaştığı endişesiyle kısa video uygulamasını yasaklamayı hedeflemişti. Yakın zamanda ise Trump TikTok’a karşı daha olumlu açıklamalar yapmış ve uygulamayı 2024 seçimlerinde genç seçmenleri kazanmasına yardımcı olduğu için övmüştü.
Trump’ın TikTok konusunda attığı son adıma katılmayan Cumhuriyetçi Partililer de mevcut.
Cumhuriyetçi senatörler Tom Cotton ve Pete Ricketts yayınladıkları ortak açıklamada, “Yasa artık yürürlüğe girdiğine göre, yürürlük tarihinin herhangi bir şekilde 'uzatılmasının' yasal bir dayanağı yoktur. TikTok'un gelecekte tekrar çevrimiçi olabilmesi için ByteDance, TikTok ile Komünist Çin arasındaki tüm bağları kopararak yasanın nitelikli elden çıkarma gerekliliklerini karşılayan bir satışı kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.
ABD daha önce hiçbir büyük sosyal medya platformunu yasaklamamıştı. Kongre tarafından ezici bir çoğunlukla kabul edilen yasa, göreve gelen Trump yönetimine Çin'e ait diğer uygulamaları yasaklama ya da satışını talep etme konusunda geniş yetki veriyor.
Beyaz Saray’dan açıklama, Çin’den tepki
Geçen yıl kabul edilen ve Cuma günü Anayasa Mahkemesi tarafından oybirliğiyle onaylanan yasa uyarınca, platformun, ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu yönündeki endişeleri gidermek için Pazar gününe kadar Çin merkezli ana şirketiyle bağlarını kesmesi veya ABD'deki operasyonunu kapatması gerekiyordu.
Biden yönetimi Cumartesi günü, TikTok konusunda harekete geçmenin yeni yönetime bağlı olduğu mesajını yineledi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre yaptığı açıklamada, “Trump yönetimi Pazartesi günü göreve başlamadan önce TikTok veya diğer şirketlerin önümüzdeki birkaç gün içinde harekete geçmesi için bir neden göremiyoruz” dedi.
Çin’in Washington Büyükelçiliği, ABD'yi, TikTok'u baskı altına almak için devletin gücünü adil olmayan bir tarzda kullanmakla suçladı. Elçilikten bir sözcü, “Çin, meşru haklarını ve çıkarlarını kararlılıkla korumak için gerekli tüm önlemleri alacaktır” dedi.
Alternatif arayışı
Uygulamanın geleceğine ilişkin belirsizlik, çoğunluğu gençlerden oluşan TikTok kullanıcılarını Çin merkezli RedNote dahil bazı alternatiflere yöneltmişti.
Google Trends'e göre, ABD'li kullanıcıların TikTok'a erişimini kaybetmesinden sonraki dakikalarda “VPN” için yapılan internet aramalarında büyük artış oldu.
Meta’nın sahibi olduğu Instagram'daki kullanıcılar da, video platformunun e-ticaret kolu olan TikTok Shop'tan satın aldıkları ürünleri almaya devam edip etmeyecekleri konusunda endişelerini ifade ettiler.
TikTok'a bel bağlayan pazarlama firmaları, uygulamanın çalışmaya devam etmesini sağlayacak bir çözümün bulunacağı yönünde aylardır mevcut olan genel kanı sonrası, acil durum planları geliştirme telaşına girdi.
Öte yandan Reuters haber ajansına konuşan bir kaynak, TikTok CEO'su Shou Zi Chew'in ABD başkanlık yemin törenine katılmayı ve Pazar günü Trump'la birlikte mitinge katılmayı planladığını söyledi.
TikTok satılacak mı?
Aralarında beyzbol takımı Los Angeles Dodgers'ın eski sahibi Frank McCourt'un da bulunduğu talipler, analistlerin 50 milyar dolar değerinde olabileceğini tahmin ettikleri hızla büyüyen şirketle ilgilendiklerini ifade ettiler.
Basında çıkan haberlerde Pekin'in TikTok'un ABD operasyonlarını, sosyal medya platformu Twitter’ın sahibi Trump müttefiki Elon Musk'a satma konusunda da görüşmeler yaptığı belirtiliyor; ancak şirket bunu yalanladı.
TikTok’ın planlarını bilen bir kaynaksa Reuters'a yaptığı açıklamada, ABD'li arama motoru girişimi Perplexity AI'ın Cumartesi günü ByteDance'e, Perplexity'nin TikTok ABD ile birleşmesi için bir teklif sunduğunu söyledi.
Özel bir şirket olan ByteDance'in yaklaşık yüzde 60'ı BlackRock ve General Atlantic gibi kurumsal yatırımcılara ait. Kurucuları ve çalışanlarının her biri de yüzde 20 paya sahip. ByteDance’in ABD'de 7 binden fazla çalışanı bulunuyor.
Forum