Suriye’de iç savaşın başladığı tarih olan 15 Mart 2011’den bugüne tam 14 yıl geride kaldı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de çatışmalar 14. yılını doldururken ülkede herkesi kapsayacak bir geçiş olması çağrısında bulundu. Pedersen, “Şimdi cesur adımlar atma zamanı geldi” dedi.
BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ayrıca Suriye’de bazı bölgelerde devam eden çatışmalara derhal son verilmesi gerektiğini belirterek, tüm tarafları uluslararası hukuka uygun olarak sivilleri korumaya davet etti.
Özel Temsilci Pedersen yaptığı açıklamada, 15 Mart 2011'de başlayan ve acımasız bir baskıyla karşılanan barışçıl demokrasi yanlısı protestoları hatırlatarak “Bir reform talebi olarak başlayan olaylara, şaşırtıcı bir şekilde vahşetle cevap verildi. Zamanımızın en üzücü çatışmalarından birine yol açtı. Aileler sevdiklerini kaybetmenin yasını hala tutmaya devam ediyor. Suriye’deki toplumlar parçalanmış durumda. Milyonlarca Suriyeli evlerinden koparılmış durumda. Çok sayıda Suriyeli hala kayıplarını aramaya devam ediyor. Suriye halkının acıları ve fedakarlıkları asla unutulmamalıdır’’ dedi.
“Suriye halkı iç savaşın başlamasıyla birlikte çok acı çekti”
Suriye’de iç savaşın başladığı 15 Mart 2011 tarihinden sonra ilk aylarda yaklaşık 2 bin sivil öldü. Binlerce kişi de zorla kaybedilme, işkence, özgürlükten mahrum bırakılma ve zulme maruz kaldı.
Dönemin BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, Suriye’deki sivillere yönelik ihlalleri yaygın ve sistematik olarak değerlendirerek bu ihlallerin, insanlığa karşı suç teşkil edeceğini söyledi. 2011 yılından bu yana Suriye toprakları, sivillerin orta çağ kuşatmalarına, kimyasal silah saldırılarına ve varil bombalarına maruz kaldığı acımasız bir çatışmaya dönüştü.
Yıllar içinde yüz binlerce sivil öldürüldü ve altı milyondan fazlası komşu ülkelere mülteci olarak kaçmak zorunda kalanlar olmak üzere 12 milyondan fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.
Esad rejimi Aralık 2024'te düştü, ancak Suriye, Suriye Geçici Yönetimi güçleri ile eski rejime bağlı askerler arasında patlak veren çatışmalar ve acil bir insani kriz ile bir yol ayrımında.
“Başarılı bir geçiş süreci için karşılıklı güven şart”
BM Özel Temsilcisi Pedersen, Esat rejiminin düşmesinin üzerinden üç aydan fazla bir süre geçmişken Suriye’nin şu anda çok önemli bir noktada olduğunu vurguladı. Sivillere yönelik şiddetten duyduğu derin endişeyi dile getiren Pedersen, “Suriyeliler bu dönemde büyük umutların yanı sıra derin korkular da yaşadı” dedi.
Özel Temsilci Pedersen, başarılı bir geçiş süreci için karşılıklı güveni sağlamanın şart olduğunu belirterek karşılıklı güvensizliğin ve korku ortamının tüm barış sürecini tehlikeye atabileceği konusunda uyarılarda bulundu.
Pedersen, Suriye’de ulusal diyaloğun devreye girmesi gerektiğini söyledi ve geçici yönetimin yetkililerin yeni yayımladıkları “Anayasa Deklarasyonuna” da dikkat çekti. Pedersen, bu deklarasyonun ülkede hukukun üstünlüğünün yeniden tesis edilmesi ve istikrarlı bir geçişin sağlanması için zemin hazırlamasını dilediğini belirtti.
Pederson, Suriye için hazırlanacak yeni anayasaya vurgu yaparak “Şimdi gerçekten güvenilir ve kapsayıcı bir geçiş hükümeti ile yasama organı, uzun vadede güvenilir, kapsayıcı yeni bir anayasa hazırlanması gerekiyor. Şimdi anayasal bir çerçeve içinde bu geçiş döneminde adaleti oluşturmak için cesur adımlar atma zamanı geldi. “dedi.
BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen, Suriyeli kadınların ülkenin geleceğinin şekillendirilmesinde siyasete tam olarak dahil edilmeleri gerektiğini de kaydetti. Pedersen, “Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı doğrultusunda bu süreci desteklemeye hazır” dedi.
Guterres: “Suriye için umut var”
BM Genel Sekreteri António Guterres de tüm Suriyeliler için güvenlik, onur ve kapsayıcılığın sağlanması için cesur ve kararlı tedbirlere duyulan acil ihtiyacı vurguladı. Genel Sekreter, “8 Aralık 2024 bu yana, Suriyelilerin farklı bir rota çizebileceklerine ve yeniden inşa etme, uzlaşma ve herkesin barış içinde ve onurlu bir şekilde yaşayabileceği bir ulus yaratma şansına dair yenilenmiş bir umut var. Şimdi harekete geçme zamanıdır. Etnik kökeni, dini, siyasi eğilimi veya cinsiyeti ne olursa olsun her Suriyelinin güven içinde, onurlu ve korkusuzca yaşayabilmesini sağlamak için acilen cesur ve kararlı tedbirlere ihtiyaç var” diye konuştu.
Guterres, BM'nin hesap verebilirliği sağlayan, ulusal iyileşmeyi teşvik eden ve Suriye'nin uzun vadeli iyileşmesi ve uluslararası toplumla yeniden bütünleşmesi için temel oluşturan kapsayıcı bir siyasi geçişi destekleme taahhüdünü de yineledi. Guterres, “Tüm Suriyeliler için daha iyi bir Suriye vaadi doğrultusunda Suriye halkının yanındayız. Birlikte, Suriye'nin savaşın gölgesinden, tüm seslerin duyulduğu ve hiçbir topluluğun geride bırakılmadığı, haysiyet ve hukukun üstünlüğü ile tanımlanan bir geleceğe çıkmasını sağlamalıyız’’ dedi.
Forum