ABD’de ırkçılık ve polis şiddetinin protesto edildiği gösterilerde tahrip edilen tarihi figürlere ait heykellere, eski başkanların heykellerinin de eklenmesinin ardından Beyaz Saray kararname hazırlığı içinde. Protestoculara tepki gösteren Başkan Trump ‘’Ben görevdeyken asla böyle bir şeye izin vermem’’ diyor.
Siyah Amerikalı George Floyd’un 25 Mayıs günü Minneapolis’te polis tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesinin ardından patlak veren protestolarda, Amerikan İç Savaşı döneminde köleliği savunan Konfederasyon komutanlarının heykellerinin kaldırılması gündeme gelmiş, çeşitli eyaletlerde valilikler bu yönde karar almıştı.
ABD genelinde devam eden protestolarda göstericiler bir süre sonra, tarihte görev yaptıkları dönemde köle sahibi oldukları için günümüzde eleştirilen eski ABD başkanlarının heykellerini hedef almaya başladı.
Hafta başında göstericiler başkent Washington’da Beyaz Saray yakınlarında protestoların merkezi olan Lafayatte Park’taki eski ABD Başkanı Andrew Jackson’ın heykelini devirmeye çalıştı, göstericilere göz yaşartıcı gaz ve copla müdahale edildi.
Burası aynı zamanda Haziran ayı başında Başkan Donald Trump’ın Beyaz Saray yakınlarındaki tarihi St. Johns Kilisesi’ne yürüyerek gidip elinde İncil ile poz vermesinden kısa süre önce barışçı protestoculara müdahale edildiği yerdi.
Ertesi gün ABD Başkanı Donald Trump, ABD’de tarihi anıtları ve heykelleri tahrip edenlere karşı sert adım atılacağının mesajını vererek bunun için bir kararname imzalayacağını açıkladı.
Çarşamba günü ise bazı tarihi anıtların korunmasında kolluk kuvvetlerine destek verilmesi amacıyla başkentte yaklaşık 400 silahsız Ulusal Muhafız göreve hazır şekilde bekletilmek üzere devreye alındı. Ulusal Muhafız biriminden yapılan açıklamada, bu askerlerin önemli heykellerin tahrip edilmesinin engellenmesi için ABD Park Polisi'ne destek vereceği belirtildi.
ABD tarihinden bazı siyasi figürlerin heykelleri hafta boyunca çeşitli eyaletlerde protestocular tarafından hedef alındı. Wisconsin o eyaletlerden biriydi. Salı günü öğleden sonra protestocular, biri İç Savaş döneminde köleliği savunan Konfederasyon Ordusu karşısında yani Birlik Ordusu’nda savaşan bir albaya ait heykel olmak üzere iki heykeli devirmiş ve küçük çaplı da bir yangın çıkarmıştı.
Çarşamba günü öğleden sonra Wisconsin’ın Demokrat valisi Tony Evers, eyaletin başkenti Madison’da eyalet mülkünün korunması için Wisconsin Ulusal Muhafızı'nın devreye girmesi için harekete geçti.
Başkan Trump hangi heykellerin hedef alınmasına sert tepki gösterdi?
Daha önce İç Savaş döneminde Konfederasyon Ordusu komutanlarının adlarını taşıyan askeri üslerin isimlerinin değiştirilmesine şiddetle karşı çıkan ABD Başkanı Donald Trump, birkaç gündür özellikle eski başkanların heykelleri konusunda hassasiyetini vurgulayan açıklamalar yapıyor, protestocuları sert sözlerle hedef alıyor.
Başkan Trump, eski başkanlardan Andrew Jackson’ın heykelinin devrilmesi konusunda başkentin Demokrat Partili belediye başkanı Muriel Bowser’a Twitter’dan yüklenerek, ‘’DC polisi işini yapmayarak bir heykelin tahrip edilip yıkılıp yakılmasına seyirci kaldı. Bu kişiler derhal tutuklanmalı. Ülkemiz için bir rezalet’’ ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray yakınlarındaki Lafayette Park’ta at üzerindeki askeri üniformalı heykeli protestocular tarafından devrilen eski ABD Başkanı Andrew Jackson, 1829-1837 yılları arasında iki dönem görev yapmıştı.
Tennessee’de sahibi olduğu kölelere sert muamelede bulunduğu belirtilen Andrew Jackson, 1830 yılında ABD’nin güney eyaletlerinde binlerce Amerikan yerlisinin topraklarından zor kullanarak çıkarılmasına neden olan yasayı imzaladığı için de eleştiriliyor. Batıya doğru püskürtülen çok sayıda Amerikan yerlisinin yolda hayatını kaybettiği bu olay ABD tarihinde ‘’Gözyaşı Yolu’’ olarak biliniyor.
Bazı siyasi gözlemciler, eski ABD Başkanı Andrew Jackson’ın görev yaptığı dönemde benimsediği popülist siyaset tarzı ve söylemi zaman zaman şu anki Başkan Donald Trump’ın siyaset tarzına benzetiyor.
Başkan Donald Trump Salı günü yaptığı açıklamada, federal yönetime ait alanlarda anıt ya da heykelleri tahrip edenlerin gözaltına alınması yetkisini verdiğini açıkladı. Heykelleri devirenler için de ‘’Bunlar protestocu değil anarşist’’ dedi.
Hatta Çarşamba günü Polonya Başbakanı ile Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında konuyla ilgili bu hafta içinde güçlü bir kararname imzalayacağını, bu kararnameyle ABD’de halihazırda yürürlükte olan Muharip Anıtların Korunması Yasası’nın düzenli ve tek tip şekilde uygulanmasının sağlanacağını söyledi.
California eyaletinin San Francisco şehrinde geçtiğimiz günlerde protestocular eski ABD Başkanı Ulysses Grant’in heykel ve büstlerini hedef almıştı. Konfederasyon Ordusu’nu yenilgiye uğratarak İç Savaşı sonlandıran general olan Ulysses Grant daha sonra ABD Başkanı olmuştu.
Protestocularsa Başkan Grant ve ailesinin köle sahibi olduğuna dikkat çekti. Ulysses Grant köle sahibi olan bir ailenin kızıyla evlenmiş olsa da kölelikle mücadele etmişti. Grant, başkanlığı kazandığı zaman siyahların Güney eyaletlerde oy kullanmaya devam etmesini savunan 1868 Cumhuriyetçi platforma da destek vermişti.
California’da eski ABD Başkanlarından Ulysses Grant’in heykelinin ve büstünün protestocular tarafından hedef alınmasına atıfta bulunan Başkan Trump da göstericiler için ‘’Gözlerini İsa’ya, George Washington’a ve Abraham Lincoln’e ve Thomas Jefferson’a dikiyorlar. Böyle bir şey olmayacak. Ben burada olduğum sürece böyle bir şey yaşanmayacak’’ ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz günlerde yine San Francisco’da protestocular bir parkta Amerika’nın ulusal marşını yazan Francis Scott Key’nin heykelini hedef almışlardı.
Ancak Smithsonian Müzesi’ne göre ABD’nin ulusal marşındaki ‘’Özgürlerin Ülkesi’’ dizesinin sahibi olan Francis Scott Key o dönem aynı zamanda köle sahibiydi ve köle sahiplerinin böyle bir hakları olduğunu da mahkemede savunmuştu.
ABD Başkanı Donald Trump bu heykellerin protestocular tarafından hedef alınmasını sık sık seçim kampanyası kapsamındaki mitinglerinde dile getirdi.
ABD Başkanı geçtiğimiz Cumartesi günü Oklahoma’nın Tulsa kentinde düzenlediği ve katılımın beklenenden düşük kaldığı mitingde heykellerin ve anıtların tahrip edilmesini Kasım ayındaki başkanlık seçimlerindeki Demokrat Partili rakibi Joe Biden dahil olmak üzere Demokrat Partili siyasetçilerle ilişkilendirdi.
Başkan Donald Trump mitingde seçmen kitlesine, ‘’2020’de yapılacak tercih çok basit. Sol kanadın güruhu önünde boyun eğmek mi istiyorsunuz yoksa Amerikalılar olarak dimdik gururla durmak mı?’’ diye sordu.
Muharip Anıtların Korunması Yasası ne diyor?
ABD’de 2003 yılında yürürlüğe giren Muharip Anıtların Korunması Yasası uyarınca silahlı kuvvetlerde görev yapanların hizmetini anan anıt, heykel ya da levhaların tahrip edilmesi ya da tahribe teşebbüs edilmesi suç. Bu federal yasayı ihlal edenlerin 10 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kalması olası.
ABD Başkanı Donald Trump da Beyaz Saray’daki basın toplantısında bu yasaya atıfta bulunarak ‘’Washington’da yaşananların ardından çok sayıda kişiyi gözaltına aldık. Buna ek olarak FBI ülke genelinde anıtlar, heykeller ve hatta binalara yapılanlar sebebiyle yüzlerce kişiyi soruşturuyor. Yani zaten yürürlükte olan çok güçlü yasalar var. Yasayı ihlal edenler için 10 yıla kadar hapis cezası öngörüyor. Bir gecelik eğlence için uzun bir zaman. Bana sorarsanız bu heykelleri deviren çoğu insanın heykelin ne olduğu ne ifade ettiğine ilişkin bir fikri yok’’ şeklinde konuştu.
