Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Danıştay 10. Dairesi’nin 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptalinden sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanan ve Ayasofya'nın Diyanet İşleri Başkanlığı'na devredilerek ibadete açılmasına ilişkin kararından üzüntü duyduklarını açıkladı.
Avrupa Birliği'nden de konuyla ilgili kısa bir açıklama geldi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, "Türk Danıştayı'nın, modern Türkiye tarafından alınan bir tarihi kararı iptal etmesi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu tarihi mekanı Diyanet İşleri Başkanlığı'na bağlaması üzücü bir karardır" dedi.
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, "Türk makamlarının önceden diyalog kurmadan aldığı karardan derin üzüntü duydum" diyerek Dünya Mirası olan Ayasofya'nın evrenselliğinin koruma çağrısı yaptı.
UNESCO tarafından yapılan açıklamada, Audrey Azoulay'nin Türkiye'nin UNESCO Büyükelçisini, arayarak, derin kaygılarını ilettiği de belirtildi.
Ayasofya'nın, İstanbul'un tarihi alanlarının bir bileşeni olarak UNESCO tarafından Dünya Mirası kabul edildiği belirtilen açıklamada Audrey Azoulay, "Ayasofya, mimari bir şaheserdir ve yüzyıllar boyunca Avrupa ve Asya'nın buluşmasına eşsiz bir tanıklık etmektedir. Müzenin statüsü, mirasının evrenselliğini yansıtıyor ve onu güçlü bir diyalog sembolü haline getiriyor" dedi.
Bugün alınan kararla getirilen statü değişikliğinin, "Ayasoyfa'nın evrensel değeri üzerindeki etkisi sorununu" gündeme getirdiğini vurgulanan açıklamada, "Bir Devlet, hiçbir değişikliğin, topraklarındaki bir mülkün evrensel istisnai değerini etkilememesini sağlamalıdır. Bu yöndeki değişikliklerin, UNESCO'ya önceden bildirimde bulunması ve Dünya Mirası Komitesi tarafından incelenmesi gerekmektedir" uyarısında bulunuldu.
Açıklamada şu ifadelere de yer verildi: "Toplulukların ve mülkle ilgili diğer paydaşların etkin, kapsayıcı ve adil katılımının bu mirası korumak, benzersizliğini ve önemini vurgulamak için gerekli bir koşuldur. Bu gereklilik Üstün Evrensel Miras değerinin korunmasına ve aktarılmasına hizmet eder ve Dünya Mirası Konvansiyonu'nun ruhunun özünde bulunmaktadır.Bu kaygılar Türkiye Cumhuriyeti'ne çeşitli mektuplarda ve dün akşam Türk UNESCO heyetinin temsilcisine bildirilmişti. UNESCO, Ayasofya'nın bu evrenselliğini yitirmediğini bir sonraki Kültür Mirası Komitesi toplantısında incelenmesi gibi bir durumun gündeme gelmemesi için, Türk hükümetinden gecikmeden bu diyalog yolunu açmasını diler."
UNESCO Direktör Yardımcısı Ernesto Ottone Ramirez de, "Binaya fiziksel erişim, binanın yapısı, taşınır mallar ve yönetimi üzerinde sonuçları olacak bir karar alınmadan UNESCO ile önceden görüşülmesi önemlidir" dedi. Ramirez, böyle bir kararın 1972 Dünya Mirası Konvansiyonu kurallarına aykırı olabileceğini belirtti.
