Amerikalılar 3 Kasım başkanlık seçimleri için sandığa giderken, medya kuruluşları da Beyaz Saray, Kongre, eyalet ve yerel yönetimde koltukları kimin kazanacağını belirleyecek olan oy sayımını kamuoyuna aktarmaya hazırlanıyor.
ABD’de haber kuruluşları oy sayımını gerçek zamanlı olarak gözlemliyor ve her yarışta kazananı ne zaman ilan edebileceklerini belirlemek için bir dizi bilgiden yararlanıyor. Sayılan oy toplamı, sandık çıkış anketleri ve her bölgede henüz sayılmayan oyların yaklaşık miktarı medya kuruluşlarının kullandığı veriler arasında yer alıyor.
Peki, bu süreç nasıl işliyor? Haber kuruluşları hata yapmamak için nelere dikkat ediyor?
ABD seçimlerinde kazananları kim açıklıyor?
Oy sayımını eyalet yetkilileri doğruluyor. Ancak her pusula sayılmadan önce, Amerikan medya kuruluşları kazananı tahmin etmek için çeşitli veri kaynakları ve araçlarını kullanıyor.
1848 yılından bu yana Amerika’da başkanlık seçimlerini izleyip haberleştiren haber kuruluşları, yarışın kazananını ilan etme konusunda, ham oy sayımı toplamlarını, istatistik teknikleri ve tahminlerini kullanarak tamamen kusursuz olmasa da mükemmel bir sicile sahip.
Haber kuruluşları seçim gecesi oyları nasıl sayıyor?
Bölge yetkililerinden aldıkları oy sayımı verilerini kaydetmek amacıyla seçim gecesi 4 binden fazla gazeteci ağından faydalanan ve kar amacı gütmeyen Associated Press haber ajansı bölge bölge oyları çizelge haline getiriyor.
Associated Press haber ajansı oy sayımlarını paylaşan eyaletlerin internet sitelerinden alınan bilgileri de topluyor. Gazeteciler bu bilgiyi AP’nin oy sayımı merkezine bildiriyor. Buradaki uzmanlar hangi yarışlarda kazananın bu bilgilere dayanarak tahmin edilebileceğine karar veriyor.
Oyları kim sayıyor?
Yerel seçim yetkilileri her bölgede oy pusulası sayımlarını topluyor. Bu pusulaların nasıl ve ne zaman sayılacağı yerel yönetim ve eyalet yönetimlerinin yasalarına göre belirleniyor. Örneğin, Pennsylvania ve Wisconsin gibi bazı eyaletlerin yasalarına göre, oy pusulaları seçim merkezlerine daha erken gelmiş olsa bile seçim gününe kadar sayılmıyor.
Bölgelerden gelen oylar sayılır sayılmaz, seçim görevlileri bu bilgileri ilçelere ve eyalet yetkililerine iletiyor ve bu yetkililer de sayım sonuçlarını gazeteciler ve kamuoyuyla paylaşıyor.
Gazeteciler yerel sayım sonuçlarını nasıl değerlendiriyor?
Ülke genelinde AP ajansında görevli gazeteciler sonuçları özel olarak kurulmuş seçim merkezlerinde verilerin girilmesinden sorumlu kişilere aktarıyor. Burada veriler elektronik sisteme giriliyor.
Corona virüsü salgını sebebiyle seçim merkezleri bu yılki seçimlerde sanal ortamda çalışacak. Bütün oy sayımları kontrol ve doğrulama işlemlerine tabi olacak. Oy sayımında tutarsızlıklar varsa, oy geçmişi veya eldeki başka verileri göz önüne alarak bilgisayar programları uyarı verecek.
Kazananı kim belirliyor?
AP haber ajansında, Karar Masası’nda seçim tahminlerinden sorumlu bir ekip yarışın kazananının ilan edilmesi için elde yeterli bilgi olup-olmadığına karar veriyor.
Bu ekip yalnızca genel oy toplamını değil aynı zamanda sayılmayan kaç oy pusulasının kaldığı ve henüz sayılmayan oyların hangi bölgelerde kullanıldığı gibi bilgileri de göz önünde bulunduruyor.
Bu seçimde AP, Ulusal Seçim Havuzu’ndan alınan sandık çıkışı anketlerini kullanmıyor. Bu veriler seçmene seçim merkezinden ayrılırken anketörlerin sorduğu sorular üzerinden elde ediliyor. Bu seçimlerde rekor sayıda kişi seçim gününden önce erken oy kullandığı için bu verinin etkili olmayacağı belirtiliyor.
ABD’nin ABC, CBS, CNN ve NBC gibi önde gelen medya kuruluşları Ulusal Seçim Havuzu’nun bünyesinde yer alıyor. Bu kuruluşların seçim tahmininde bulunmak üzere sandık çıkış anketlerine erişimi olmaya devam edecek.
Televizyon kanalları seçim gecesi için oluşturulan seçim masalarını kullanıyor. Bu da farklı medya kuruluşlarının kendi modelleme ve verilerini kullanarak seçimlerde kazananı farklı zamanlarda ilan edebilecekleri anlamına geliyor.
Çok sayıda kişi erken oy kullandıysa pusulalar nasıl sayılıyor?
Corona virüsü salgını sebebiyle çok sayıda Amerikalı bu yılki seçimlerde seçimden önce oylarını kullandı. Bu oyların çoğu da posta yoluyla kullanılıyor. Posta yoluyla kullanılan oyların sayılması daha uzun sürüyor.
Seçim görevlileri pusulayı açıp seçmenin kayıtlı olduğunu doğrulaması ve çoğu zaman da seçmenin imzasını teyit etmesi gerekiyor.
Bu nedenle AP önceki yıllara kıyasla bu seçimlerde daha fazla sayıda eyalette oy sayımı sürelerinin uzayacağını öngörüyor. Bu sürecin günler ya da haftalar sürebileceği belirtiliyor.
AP haber ajansı 2018 yılında Seçim Günü öncesinde kullanılan oy sayısı artışının anlaşılması için kendi anket modelini geliştirdi. AP VoteCast adını taşıyan bu anket modeli hem erken oy kullanan hem de seçim gününde oy kullananların görüşlerini kayda geçiriyor. Bu anket modeli AP haber ajansının yarışın kazananını tahmin ederken erken oy verildiği faktörünü hesaba katmasını sağlıyor.
Medyanın açıkladığı sonuçlar ne kadar isabetli?
ABD medyası büyük ölçüde seçimleri kimin kazandığı konusunda isabetli tahminde bulundu.
2000’deki başkanlık seçimlerinde çoğu medya kuruluşu seçim günü akşam saat 8’de seçimi Al Gore’un kazandığı tahmininde bulundu ancak ertesi sabah saat 2’de bu kez George W. Bush’un kazandığı tahmininde bulundu. Florida’da otomatik olarak oyların yeniden sayımı başladığı için bütün tahminler geri çekildi. Bu durum medyanın güvenilirliğine zarar verdi.
AP haber ajansı 120 yıldır seçimlerde oyları sayıyor ve 2016 yılında ABD’deki tüm seçim yarışlarındaki tahminlerde yüzde 99,8; başkanlık ve her eyalet için kongre seçimlerinde de yüzde 100 isabetli olduğunu söylüyor.
Associated Press haber ajansı 2016’daki başkanlık seçimlerinde, seçimden bir gün sonra yani 9 Kasım sabahı 2,29’da seçimi Donald Trump’ın kazandığını ilan etmişti.
