ABD’de başkanlık seçimini Demokrat Parti adayı Joe Biden'ın kazanmasının ardından gözler bugün Georgia'da yapılacak seçimlerde. Çıkacak sonuç, yeni yönetimin vaatlerini yerine getirme becerisi açısından çok önemli. VOA Türkçe bu seçimlerin merak edilenlerini derledi.
Georgia’da ne seçimleri yapılıyor?
ABD’nin güney eyaletlerinden Georgia’da halk Senato seçimlerinin ikinci turu için yeniden sandık başına gidiyor. Seçmenler, 3 Kasım başkanlık seçimleri sırasında, eyaleti temsil edecek iki senatörün belirlenmesi için oy kullanmışlardı; ancak eyalet kanunlarına göre, bir adayın seçimi kazanabilmesi için oyların en az yüzde 50’sini alması gerekiyordu. Hiçbir aday yüzde 50 barajını aşamayınca, seçim 5 Ocak’a kaldı.
Bu seçim neden önemli?
Georgia eyaletinde hangi adayların kazanacağı Senato’da çoğunluğun hangi partide olacağını belirleyecek. Şu anda Senato’da 48’e karşı 50 koltukla Cumhuriyetçiler’in üstünlüğü var. İki Demokrat aday bu seçimden galip çıkarsa Senato’daki sayı 50-50 dengesinde olacak ve yasama ile ilgili kararlarda eşitlik olması durumunda, başkan yardımcısı koltuğuna 20 Ocak’ta oturacak olan Demokrat Kamala Harris’in oyu belirleyici olabilecek. Bu sayede Demokratlar Senato’da üstünlük sağlayabilecek.
Böylelikle, 20 Ocak’ta yemin ederek başkanlık görevine başlayacak olan Joe Biden, sağlık sistemi, ekonomi ya da çevreyle ilgili vaatlerini yerine getirirken Senato onayı gerektiren konularda daha rahat hareket edebilecek. Yasama görevi dışında, kabine üyelerinin onaylanması ve Anayasa Mahkemesi yargıçlarının atanması gibi önemli meselelerde de Senato kilit rol oynuyor.
Adaylar kimler?
Demokratlar’ın Senato adayları Jon Ossoff ve Raphael Warnock. Karşılarında Cumhuriyetçi senatörler David Perdue ve Kelly Loeffler var.
71 yaşındaki Cumhuriyetçi Senatör David Perdue 33 yaşındaki Demokrat aday Jon Ossoff'a karşı, 50 yaşındaki Cumhuriyetçi Senatör Kelly Loeffler, 51 yaşındaki din adamı Raphael Wanock'a karşı koltuklarını korumaya çalışacak.
2015 yılında Senato’ya giren Cumhuriyetçi Davie Perdue, iş dünyasının yakından tanıdığı eski bir yönetici. Reebok ve Dollar General şirketlerinin eski CEO'su olan Senatör Perdue, Başkan Trump’ın golf arkadaşı ve en önemli destekçilerinden. Perdue, Corona virüsü salgınının ilk dönemlerinde yaptığı hisse alım-satımı nedeniyle Federal Soruşturma Bürosu (FBI) incelemesine maruz kalmış; ancak dava hiçbir suçlama yapılmadan kapanmıştı. Demokrat rakibi Ossoff, Perdue’yu usulsüz işlemler yaptığı gerekçesiyle sahtekarlıkla suçluyor.
Belgesel yapımcısı 33 yaşındaki Jon Ossof, seçilirse Senato’nun en genç üyesi olacak. ABD’de siyahların eşit haklar mücadelesinin en önemli isimlerinden ve geçen yaz vefat eden Temsilciler Meclisi üyesi John Lewis’in yanında staj yapmış bir isim. Sonrasında da 6 yıl boyunca Georgia’dan Temsilciler Meclisi üyesi Demokrat Hank Johnson'ın ekibinde yer aldı. Ossof, 2013’te dünyanın dört bir yanında yolsuzlukları belgeselleştiren yapım şirketi Insight TWI’ın başına geçti. 2017’de Temsilciler Meclisi üyeliği yarışını Cumhuriyetçi Karen Handel’a kaybeden Ossoff, sağlık alanındaki vaatleriyle oy toplamaya çalışıyor.
Diğer Cumhuriyetçi Senatör Kelly Loeffler, Georgia senatörünün emekli olmasının ardından 2019'un Aralık ayında bu göreve atandı. Senato'nun en zengin isimlerinden biri olan Loeffler, New York Borsası’nın da sahibi olan Intercontinental Exchange’un başkanı ve CEO’su Jeffrey Sprecher ile evli. Kendisini “Hun İmparatoru Atilla’dan daha muhafazakar ve yüzde 100 Trump destekçisi” olarak tanımlıyor. Loeffler, ABD'de ırkçılık karşıtı Siyahların Hayatı Değerlidir hareketine de karşı olduğunu açıklamıştı.
Senato kayıtlarına göre, senatörler virüs hakkında brifing almaya başladığı sırada, Kelly Loeffler’un da Ocak ayı sonunda yüzbinlerce dolarlık hisse sattığı ortaya çıkmıştı. Loeffler de Perdue gibi FBI tarafından soruşturulmuş ancak dosya Mayıs ayında kapatılmıştı. Senato Etik Komisyonu da Haziran ayında Loeffler’in kanuna aykırı hareket etmediği sonucuna varmıştı.
Loeffler’in Demokrat rakibi Raphael Warnock ise siyahların hak mücadelesinin lideri kabul edilen ve 1968’de suikasta kurban giden Martin Luther King Jr'ın da görev yaptığı Atlanta'daki Ebenezer Baptist Kilisesi'nin rahibi.
51 yaşındaki Warnock’un siyasi geçmişi yok ancak toplumsal eşitsizlik ve adalet alanında hak mücadeleleriyle tanınan bir isim. Rakibi Loeffler, Warnock’u polis ve İsrail karşıtı bir radikal olduğunu savunuyor. Warnock ise bu iddiaları reddederek Loeffler’i gerçekleri saptırmakla suçluyor.
Trump ve Biden bu seçimler için ne yaptı?
Seçimler öncesinde Başkan Trump da 20 Ocak’ta göreve başlayacak olan Biden da hem kendileri Georgia’yı ziyaret ederek hem de kendilerine yakın isimleri eyalete göndererek mitingler düzenledi ve Senato adaylarına destek aradı.
Son olarak dün de Başkan Yardımcısı Mike Pence ve selefi Kamala Harris, Trump ve Biden ile Georgia’daydı. Trump ve Pence, Cumhuriyetçi seçmenin çoğunlukta olduğu Dalton kentinde bir miting düzenledi. Demokratlar’ın Senato'yu ve Beyaz Saray'ı çalmaya çalıştığını söyledi; ‘’Buna izin vermeyiz, sonuna kadar savaşacağız" dedi.
Atlanta’da Jon Ossoff ve Raphael Warnock ile birlikte kampanya etkinliklerine katılan Joe Biden, Corona virüsüyle mücadele edebileceği kanunları çıkartması için Senato’da çoğunluğa ihtiyacı olduğunu söyledi ve Cumhuriyetçi senatörler David Perdue ve Kelly Loeffler için “Trump’ın dalkavukları” sözlerini kullandı.
Başkan yardımcısı Mike Pence de muhafazakar Hristiyan seçmenin bulunduğu bir kilise etkinliğine katıldı. Pence seçimlerin ikinci turunun “son savunma cephesi” olduğunu söyledi.
Sonuçlar ne zaman açıklanacak?
Bu sorunun yanıtı net değil. Sonuçların açıklanmasının günler alabileceği söyleniyor. 3 Kasım başkanlık seçimlerinde Georgia’daki sayım, sandıklar kapandıktan 3 gün sonra tamamlanabilmişti. Biden, zaferini sadece 12 bin oy farkla ilan edebilmişti.
Adayların başa baş göründüğü Senato seçimlerinde de sürecin aynı yavaşlıkta ilerlemesi beklenebilir. Erken kullanılan oyların yaklaşık 3 milyonu kontrol edildi ve işlendi. Bu nedenle seçmenin kime oy verdiğinin sayımı hızlı olabilir.
Ancak seçim günü kullanılan oyların işlenmesi ve ardından sayımı, sonuçların açıklanmasını erteletebilir. Yerel saatle akşam 7.00’den önce sayıma başlanması ise yasak.
Eyalet yasalarına göre, yapılan seçimde adaylar arasındaki oy farkının binde beşten az olması halinde iki iş günü içerisinde yeniden sayım talep edilmesi mümkün.
Adaylar ayrıca oy çizelgesinde hata olduğu gerekçesiyle de yeniden sayım talep edebilir. Bu durumda karar eyalet sekreterine ait. Yerel seçim yetkilileri de sonuçlar tasdiklenmeden önce bölgelerindeki oyları yeniden sayma yetkisine sahip.
Georgia'da Demokrat bir aday uzun yıllardır Senato yarışını kazanabilmiş değil. Ancak anketler Cumhuriyetçi senatörlerle Demokrat adayların aynı oranda destek gördüğünü gösteriyor.
