Avrupa Birliği İlaç Dairesi'nin (EMA) "güvenilir" açıklamasına rağmen, Avrupa ülkeleri birbiri ardına İngiliz-İsveç ilaç firması AstraZeneca aşısının kullanımını askıya aldıklarını açıkladı. Geçtiğimiz Cuma gününden bu yana yaşanan domino etkisiyle aşıyı askıya alan AB ülkeleri, Avrupa İlaç Dairesi'nin (EMA) yarın öğleden sonra vereceği kararı bekleyeceklerini açıkladı.
Danimarka ve Norveç'te iki sağlık görevlisinin yaşamını yitirmesi, bazı kişilerde de "kan pıhtılaşması ve tromboz" vakalarının görülmesi üzerine Avrupa ülkeleri, AB'ye rağmen, AstraZeneca kullanımını "önlem amaçlı" askıya aldı. Avusturya, Danimarka, İzlanda ve Norveç'in ardından, hafta sonu Hollanda, İrlanda ve Bulgaristan, bugün de Almanya, Fransa ve İtalya AstraZenca aşısının kullanımını askıya aldıklarını açıkladı.
Almanya’da Federal Sağlık Bakanlığı, aşı olan bazı kişilerin "kanında pıhtılaşma" tespit edildiği gerekçesiyle, önlem amaçlı böyle bir karar alındığını açıkladı. Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, "Avrupa İlaç Dairesi (EMA) olumlu bir karar alıncaya kadar askıya alma işlemi devam edecek" dedi.
Bir bakanlık yetkilisi, aşı izni konusunda yetkili kurum olan Paul Ehrlich Enstitüsü’nün, aşı yapılan bazı kişilerde "ciddi tromboz vakaları" tespit edilmesi nedeniyle aşının uygulanmasına ara verilmesini önerdiğini ve yan etkilerinin daha iyi araştırılması için aşı uygulamasının geçici olarak yasaklandığını haber verdi. Paul Ehrlich Enstitüsü, Şubat ayında yaptığı bir değerlendirmede, AstraZeneca aşısının etkinliğinin çok yüksek olduğunu, Coronanın ağır geçmesini önlediğini belirtirken, aşıdan sonraki alerji gibi tepkilerin ise normal olduğunu savunmuştu.
Macron: "Bir gün askıya alıyoruz"
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile ortak basın toplantısında AstraZeneca'nın Fransa'da askıya alındığını açıkladı. Macron, "EMA, yarın öğleden sonra bu aşı hakkında görüşünü açıklayacak. Fransa Sağlık kurumları, EMA ile temas halinde. En kısa zamanda yeniden başlayabilmek dileğiyle, yarın öğlene kadar AstraZeneca aşısının kullanımını askıya alıyoruz" dedi.
Pedro Sanchez de, "Aşı kampanyası konusunda topluma güven veren bir mesaj göndermeliyiz. İspanya'da kurumlarımız EMA ile bu konuyu analiz ediyor. Sağlık bakanı bu öğleden sonra Madrid'de açıklama yapacak" diyerek, açıklamayı Sağlık Bakanı'na bıraktı.
Fransa'da Başbakan Jean Castex ve Sağlık Bakanı Olilvier Veran, "AstraZeneca güvenli" açıklamasından yalnızca bir gün sonra, Cumhurbaşkanı Macron'un Almanya'nın askı kararı ardından böyle bir açıklama yapması, hükümete ve aşıya olan güvensizliği daha da derinleştirdi. Fransa'da, aşı yaptırma önceliğine sahip sağlık çalışanları ile ilk yardım görevlilerinin bir bölümü de AstraZeneca aşını olmayı reddettiklerini açıkladı.
AstraZeneca tarafından Fransa'ya 316 bin 800 doz aşı gönderildi, bunların yarısı enjekte edildi. Aşı olan 150 bini aşkın Fransız’dan 3 bin 13'ünde yan etki görüldü. Bunların 15'inde tromboz, 22'sinde de kan pıhtılaşması tespit edildi. Yan etki görülen kişilerin büyük bölümünde grip benzeri yorgunluk ve kas ağrısı gibi yan etkiler olduğu açıklandı.
İlk adımı 8 Mart'ta Avusturya attı
İngiliz-İsveç ortaklığındaki AstraZeneca şirketinin Corona virüsüne karşı geliştirdiği aşı daha önce Avusturya‘da, bir sağlık çalışanının aşı olduktan sonra hayatını kaybetmesinin ardından yasaklanmıştı. Avusturyalı 49 yaşındaki sağlık görevlisi kadının "ağır kan pıhtılaşmasından" yaşamını yitirdiği açıklandı. Hükümet, bu olay üzerine hızla, 8 Mart'ta, aynı grupta gelen AstraZeneca aşılarının kullanımını yasakladı.
Ardından Danimarka, Norveç ve İzlanda, aynı tarihte nakliye edilen AstraZeneca'nın kullanımını askıya aldığını açıkladı. Bu ülkeleri, hafta sonu "aynı teslimat grubunda gelen aşıların yapılmayacağını" duyuran Estonya, Litvanya, Letonya ve Lüksemburg izledi. Son olarak da Hollanda, aşının kullanımının geçici olarak 28 Mart’a kadar durdurulduğunu açıkladı. Pazartesi de AB'nin 3 ağır topu İtalya, Almanya, Fransa askı kararını açıkladı.
Ancak Avrupa'da yaşanan bu panik havasına rağmen, Avrupa İlaç Dairesi "henüz bu vakalar ile aşı arasında doğrudan bir bağlantı tespit edilmediği" uyarısında bulunuyor. EMA'nın, tüm ülkelerdeki uygulamalarda meydana gelen yan etkiler ile aşı arasındaki bağlantıyı inceleyen çalışması hakkında yarın akşam ya da Çarşamba sabahı açıklama yapması bekleniyor.
AstraZeneca savundu
AB ülkelerinde yaşanan panik havasının ardından açıklama yapan, aşının üretimine katılan Oxford Aşı Grubu'nun yöneticisi Prof. Andrew Pollard, "Hastalarda kan pıhtılarının gelişimi ile aşı arasında bir bağlantı olduğunu gösteren net bir kanıt bulunmadığına" dikkat çekti. Profesör Andrew Pollard Pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Tam tersine şimdiye kadar çoğu dozun uygulandığı İngiltere'de kan pıhtıları oluşumu fenomeninde artış olmadığına dair çok güven verici kanıtlar var" dedi.
Pazar günü AstraZeneca tarafından yayınlanan açıklamada da, “Avrupa Birliği ve İngiltere'de yaklaşık 17 milyon kişinin şu anda aşı olduğunu ve bu grupta rapor edilen kan pıhtısı vakası sayısının beklenenden daha az olduğu" vurgulandı. Son verilerin gözden geçirilmesinin ardından "akciğer embolisi, derin damar trombozu veya trombositopeni riskinde artış olduğuna dair hiçbir kanıt sağlamamıştır" denildi.
AB'nin onaylayarak kullanmaya başladığı 3 aşıdan birisi olan AstraZeneca'nın (Pfizer, Moderna, AstraZeneca) kullanımının askıya alınması sonrasında, Avrupa'da zaten büyük gecikmelerin yaşandığı aşılama sürecinde daha büyük sorunlar oluşacağı tahmin ediliyor. EMA'nın onayladığı 4'üncü aşı Johnson and Johnson firmasının ürettiği "Jannsen" ancak Nisan ayının ikinci yarıısnda Avrupa'ya ulaşacak. Alternatif arayışına giren EMA, Rus aşısı Sputnik V'in incelemesine de devam ediyor.
