Çin yönetimiyle Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) ortak yürüttüğü Corona virüsü araştırmasının sonucunda, virüsün yarasalardan insanlara başka bir hayvanın vasıtasıyla bulaşma ihtimalinin en muhtemel senaryo olduğu tespitine varıldı. Associated Press (AP) haber ajansının araştırma raporunun taslağına dayandırdığı haberde, virüsün bir laboratuvardan sızmış olma ihtimalinin ise raporda “aşırı düşük olasılık” olarak nitelendirildiği belirtildi.
Salı günü halka açık bir şekilde yayınlanması beklenen WHO ile Çin’in ortak araştırma raporunda, virüsün nasıl insanlara sıçradığıyla ilgili olarak şu ana kadar öne sürülen ihtimaller haricinde yeni bir ayrıntı yer almıyor. Ancak raporu hazırlayan ekibin, virüsün laboratuvardan sızdığı yönündeki teori hariç diğer tüm olasılıklarla ilgili daha fazla araştırma yapılması gerektiği yönündeki yorumları dikkat çekiyor.
Virüsün çıkış noktasının araştırıldığı çalışmanın sonuçlarının, ileride ortaya çıkabilecek olası salgın ve pandemilerin önüne geçilebilmesi açısından bilim dünyasına ışık tutması umut ediliyor.
Amerika’nın bulaşıcı hastalıklar alanındaki en üst düzey yetkilisi Dr. Anthony Fauci ise raporun güvenilirliğiyle ilgili karar vermeden önce dikkatlice inceleyeceğini ifade etti. Fauci, bu yılın başında Çin’e giderek araştırmayı Çinli meslektaşlarıyla birlikte yürüten WHO ekibinin gereken tüm bilgiye erişim sağlayıp sağlamadığından emin olmak istediğine de vurgu yaparak, “Önce raporu okuyup, hangi kaynakları kullanabildiklerini, hangilerine ulaşamadıklarını görmek istiyorum” dedi.
Çin’in araştırmada gerekli tüm kaynak ve verilere erişimi sağlamadığı yönündeki iddialar birçok yetkili ve uzmandan gelmeye devam ederken, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de kısa bir süre önce CNN televizyon kanalına verdiği röportada, “Bu raporun hazırlanma süreci ve metodolojiyle ilgili ciddi kaygılarımız var. Bu kaygılarımıza, Pekin’deki hükümetin raporun yazılmasına rolü olması da dahil” şeklinde konuştu.
Çin’den eleştiri ve iddialara yanıt
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, Çin yönetiminin iddialar ve suçlamalar karşısındaki tepkisini dile getirdi ve “Amerikalı yetkililer raporla ilgili bir süredir açıkça konuşuyor. Peki bunu yaparak Amerika, WHO’daki uzman ekibin üyelerinde siyasi baskı oluşturma çabası yürütmüyor mu?” dedi.
Çin’le ilgili şüpheler, virüsün salgının başladığı Wuhan’daki bir laboratuvardan sızmış olabileceği teorisinin oluşmasına da neden olmuştu ancak raporda virüsün çıkış noktası olabilecek ihtimaller arasına laboratuvar sızıntısı teorisi eklenmedi. Bununla ilgili olarak raporda, böylesi laboratuvar kazalarının oldukça ender olduğu ve Wuhan’daki herhangi bir laboratuvarda 2019 yılı Aralık ayı öncesi Corona virüsüyle bağlantılı bir çalışma olmadığı belirtildi.
Raporda yer verilen senaryolar
Herhangi bir salgının çıkış noktasıyla ilgili net bir sonuca varılmadan önce yapılan araştırmalar yıllar sürebiliyor.
Uzmanlar pandeminin başlamasının bir yıl sonrasında hazırladıkları raporda, Corona virüsünün çıkış noktasıyla ilgili çeşitli olasılıklar sıraladı. Bunlardan ilki, virüsün yarasalardan başka bir hayvana geçtiği yönündeki olasılık. Uzmanlar bu olasılığı ‘yüksek ile çok yüksek arası’ olarak nitelendirdi. ‘Yüksek ihtimalli’ olarak belirlenen ikinci senaryo, virüsün yarasalardan insanlara doğrudan bulaştığı iddiasına dayanıyor.
‘Mümkün ancak yüksek ihtimalli değil’ sonucuna varılan senaryo ise virüsün hayvanlardan insanlara soğuk zincir yoluyla bulaştığı senaryosu oldu.
Bazı uzmanlar, COVID-19 adı verilen Corona virüsü türünün çıkış noktasının, diğer bazı virüs ve hastalıklarda olduğu gibi hiçbir zaman tam olarak bilinemeyeceği olasılığına da dikkat çekiyor.
WHO Genel DirektörüAdhanom Ghebreyesus’un da haftasonu kendisine ulaştığını belirttiği raporun, yarın resmi olarak yayınlanmadan önce değiştirilmeyeceği tahmin ediliyor.
Sıklıkla pandeminin çıkış noktası olarak gösterilen Wuhan deniz ürünleri pazarının virüsün yayılmasındaki rolüyle ilgili olarak raporda net bir sonuca varılmış değil.
