G-7 ülkelerinin liderleri, aşı dozlarını paylaşma ve daha adil bir küresel ekonomi yaratma vaatleriyle İngiltere’de toplandı. Ülkenin güneybatı ucundaki sahil kasabası St. Ives'daki toplantıda İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Corona virüsü salgınının dünyada "kalıcı bir iz" bırakmasına izin verilmemesi gerektiğini söyledi.
Johnson, Carbis Körfezi'nin yeni taranmış kumları üzerinde diğer liderleri karşıladı. Zengin ülkelerin liderlerinin hepsi gülümseyerek kameralara birlik mesajı verdi. Masada ise dünyanın daha fakir uluslarının Corona virüsü ile mücadelesine kimin en çok yardım ettiğini tartıştılar.
Toplantıya, pandemiden kurtulma tartışmalarının egemen olması ve zengin demokrasiler kulübünün üyelerin, salgınla mücadele eden ülkelerle en az 1 milyar doz aşı paylaşmayı taahhüt etmesi bekleniyor. 1 milyar doz, ABD Başkanı Joe Biden'ın 500 milyon, Johnson'dan da 100 milyon doz sözünü içeriyor.
"Geçmişteki hataları tekrarlamamalıyız"
Üç günlük görüşmelerin açılışını yapan Johnson, dünya liderlerinin son 18 ayda veya 2008 küresel mali krizinden sonra yapılan hataları tekrarlamaması gerektiği konusunda uyarıda bulundu.
Liderlerin deniz kenarında "resmi aile fotoğrafı" için poz vermelerinin ardından, Başbakan Boris Johnson, "Toplumun tüm kesimlerinde toparlanmanın aynı olmadığı 2008'deki son büyük krizin, son büyük ekonomik durgunluğun hatasını tekrarlamamamız hayati önem taşıyor. Bence bu pandemide yanlış giden ve kalıcı bir yara izine dönüşme riski taşıyan şey, eşitsizliklerin yerleşmiş olabileceğidir" dedi.
İngiltere ile birlikte ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya'yı da içeren G-7 ülkelerinin liderleri, tatil beldesindeki toplantının küresel ekonomiye de enerji vermesini umuyor. Kasvetli karanlık gökyüzünün altında grup, poz verdikten sonra kumdan kale inşa etmiş çocuklar kadar neşeli bir şekilde uzaklaştı. Johnson politikacıları sahilden götürürken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron kolunu ilk kez buluşacağı Biden'ın omzuna attı.
Aşıları ellerinde tuttuklarına dair eleştirilerle karşı karşıya kalan liderler, virüsün zarar verdiği milyonların küresel şampiyonu olmak için yarışıyor. Pandemiye 3,7 milyon kurban veren dünyanın en zengin demokrasileri, kendilerini acı çekenlerin kahramanları olarak göstermeye hevesli.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, zirvenin dünyaya "sadece kendimizi düşünmediğimizi" göstereceğini umduğunu söyledi. Macron da Twitter mesajında, Fransa'nın zaten dünyanın yoksullarına aşı dozları gönderdiğini belirterek, "net hedefler" ve "somut taahhütler" çağrısı yaptı ve bunu yapmayan ülkeleri nazikçe azarladı.
Johnson içinse geçen yıl pandemi nedeniyle yapılamadığı için iki yıl içindeki ilk G-7 zirvesi, Brexit sonrası "Küresel Britanya" vizyonunu ortaya koyma şansı. Hedefi, orta ölçekli ülke olarak uluslararası sorunların çözümünde büyük ölçekli bir rol sahibi olmak.
İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth de Cuma günü liderler ve eşleriyle bir resepsiyon için Windsor Kalesi'nden çıkarak, dünyanın en büyük kapalı yağmur ormanına sahip kubbelerin içinde yer alan fütürist bir botanik bahçesi olan Eden Project'e gitti.
Kıdemli kraliyet mensupları olan tahtın varisi Prens Charles, oğlu Prens William ve William'ın karısı Kate de resepsiyona ve yemeğe katılarak G-7 liderleri ve eşleriyle bir araya geldi.
Ekolojik temalı bir mekan seçimi bilinçli olarak yapıldı. İklim değişikliği de gündemin en önemli konularından biri ve bulunduğu Cornwall bölgesinde yüzlerce protestocu liderleri harekete geçmeye çağırdı. Protestocuların bazıları denizanası gibi deniz canlıları kostümleri giydi. Biden ve Johnson'ı tasvir eden iki büyük şişme figür de kıyı açıklarındaki bir dubaya yerleştirildi.
G-7 ayrıca, maliye bakanları tarafından bir hafta önce varılan bir anlaşmanın ardından, çok uluslu şirketler üzerinde en az yüzde 15'lik bir küresel asgari vergiyi resmi olarak benimsemeye hazırlanıyor. Asgari vergi, şirketlerin karlarını kaçırmak ve vergilerden kaçınmak için vergi cennetlerini kullanmasını engelleme amacı taşıyor.
Uzlaşma, altyapı projelerinin maliyetini karşılama yöntemi olarak küresel bir asgari vergi öneren Biden yönetimi için potansiyel bir kazanımı temsil ediyor. Bu fikir aynı zamanda bazı Avrupa ülkelerinin ABD teknoloji şirketlerini büyük ölçüde etkileyen dijital hizmet vergilerini kaldırmasını sağlayacak bir alternatif de yaratıyor. Ancak G-7'den gelen onay, süreçteki ilk adım. Hedef, ekonomileri kurumlar vergisini düşük tutarak işletmeleri çekmeye dayanan ülkelerin kendileri için endişe verici olan bu teklifi imzalamasını sağlamak.
Ancak günün ana konusu aşılar ve özellikle dünya çapında arz eşitsizliklerinin daha belirgin hale gelmesiyle birlikte küresel aşı paylaşım planlarını belirlemeye yönelik artan baskıydı. ABD'de büyük aşı stokları var ve son haftalarda aşı talebi hızla düştü.
Biden, ABD'nin gelecek yıl, 200 milyonu 2021'in sonunda olmak üzere 500 milyon Pfizer aşı dozu bağışlayacağını söyledi. Bu taahhüt, Biden'ın Haziran ayı sonuna kadar bağışlamayı taahhüt ettiği 80 milyon dozun üzerindeydi. Aşılar için bir fiyat etiketi açıklanmadı, ancak ABD şimdi uluslararası COVAX aşı çabalarının en büyük bağışçısı ve aynı zamanda en büyük fon sağlayıcısı olma yolunda.
Johnson, İngiltere’den ilk 5 milyon dozun gelecek haftalarda paylaşılacağını ve geri kalanının gelecek yıl içinde verileceğini söyledi. Johnson, G-7'nin toplamda 1 milyar doz taahhüt etmesini beklediğini de kaydetti.
Macron, Fransa'nın yıl sonuna kadar dünya çapında en az 30 milyon dozu paylaşacağını söyledi. Almanya da aynı miktarda bağış yapmayı planlıyor.
Daha zengin ülkeler doğrudan ilaç üreticileriyle yapılan sözleşmeler yoluyla milyarlarca dozu garantilediğinden COVAX aşı kampanyası yavaş bir başlangıç yapmıştı. Aşı ittifakı, dünya çapında yalnızca 81 milyon doz dağıttı ve dünyanın büyük bir kısmı, özellikle Afrika aşısız kaldı.
Guterres: "Küresel bir aşı planına ihtiyacımız var"
İnsani yardım çalışanları yeni bağışları memnuniyetle karşılasa da dünyanın daha fazla doza daha erken ihtiyacı olduğunu söyledi.
Cumartesi günü zirveye konuk olarak katılacak olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Bu hedefe ulaşmaktan hala çok uzaktayız. Uyumlu bir çabaya ihtiyacımız var. Küresel bir aşı planına ihtiyacımız var. Bu plan olmazsa, gelişmekte olan ülkelerde virüsün orman yangını gibi yayıldığı yerlerin olma riski var’’ dedi.
