Taleban, Afganistan’da tek başına iktidar olmak istemediğini ancak, mevcut Afgan hükümeti iktidarda kaldığı sürece de ülkede barış olmayacağını söyledi.
Taleban Sözcüsü ve müzakereci heyetinden Süheyl Şahin, Associated Press haber ajansına verdiği röportajda, ‘‘Şu konuda açık olmak istiyorum, biz iktidarın Afganistan’da tek elde toplanmasına inanmıyoruz, çünkügeçmişte bunu yapan hülkümetler başarısız hükümetler oldu’’ diye konuştu.
‘‘Ateşkesten önce yeni hükümet için anlaşma sağlanmalı’’
Şahin, Taleban’ın ancak Eşref Gani hükümeti gidince ve Kabil’de tarafların tümü tarafından kabul edilecek bir hükümet göreve gelince silah bırakacağını belirtti.
Gani'nin devam eden yönetimi konusunda taviz vermeyen Şahin, Gani’yi bir ‘savaş taciri’ olarak nitelendirdi. Şahin, Gani’nin Kurban Bayramı'ndaki konuşmasını ise ‘Taliban'a karşı bir saldırı sözü’ olarak değerlendirdi.
Şahin, Afganistan’da 2019’da yapılan başkanlık seçimlerindeki yolsuzluk iddialarını gündemde tutmaya çalışıyor. 2019 seçimlerinde hem Gani hem de rakibi Abdullah Abdullah kendilerini devlet başkanı ilan etmiş, uzlaşma anlaşmasının ardından Abdullah artık hükümetin iki numaralı yetki sahibi olmuş ve uzlaşma konseyine de başkanlık etmeye başlamıştı.
Gani, sık sık yeni seçimler yapılmadan iktidarı bırakmayacağını söylüyor. Bu durum Taleban dışındaki kesimlerce de ‘‘sadece iktidarını koruma kaygısı taşıdığı’’ şeklinde eleştirilere hedef olmasına neden oluyor.
Şahin müzakereler için ‘‘ Uzlaşma istemiyorlar yalnızca teslim olmamızı istiyorlar’’ dedi veateşkesten önce hem kendileri hem de tüm Afganlar için kabul edilebilir yeni bir hükümet üzerinde anlaşmaları gerektiğini kaydetti.
‘‘Kadınların çalışmasına, okula gitmesine izin verilecek’’
Şahin bu yeni hükümet yönetiminde kadınların çalışmasına, okula gitmesine ve siyasete katılmasına izin verileceğini, ancak hicap giymeye ya da başörtüsü takmaya devam edeceklerini belirtti. Taleban sözcüsü kadınların evlerinin dışına çıkarken erkek akrabalarının refakatine ihtiyaç duymayacaklarını kaydetti. Şahin, yeni işgal edilen bölgelerdeki üniversite, okul, market gibi yerlerin faaliyetlerine eskiden olduğu gibi kadınların katılımıyla devam edeceğini söyledi.
Ancak AP haber ajansına göreTaleban’ın işgal ettiği bölgelerde şimdiden kadınlara ve kız çocuklarına karşı katı kısıtlamalar uygulamaya başladığı hatta okulları ateşe verdiği haberleri geliyor.
Şahin, bazı Taleban komutanlarının liderlerin emirlerini dinlemek istemediğinive baskıcı politikalara devam etmek istediklerini, bu kişilerin Taleban’ın askeri mahkemelerinde yargılanarak cezalandırıldıklarını kaydetti ancak ayrıntı vermedi.
‘‘Kabil’e askeri taarruz planımız yok ama bunu yapma kapasitemiz var’’
Şahin, Kabil'e askeri harekat planlarının olmadığını ve Taleban'ın şimdiye kadar eyalet başkentlerini ele geçirmekten "sakındığını" söyledi. Ancak yeni ele geçirilen bölgelerde edindikleri silah ve teçhizat göz önüne alındığında, bunu yapma kapasitelerinin de olduğu uyarısında bulundu. Şahin, Taleban'ın savaş alanındaki başarılarının çoğunun savaşarak değil, müzakereler yoluyla elde edildiğini iddia etti.
Şahin kimsenin Afganistan’da bir iç savaş yaşanmasını istemediğini söyledi ve Taleban’dan korkan Afganlar’a güven telkin edici vaatlerini yineledi.
‘‘Tercümanları ve gazetecileri tehdit etmiyoruz’’
Washington’un ABD için tercümanlık yapan binlerce Afgan’ı başka ülkelere yerleştirmek için söz verdiğini hatırlatan Şahin, bu kişilerin Taleban’dan korkmalarına gerek olmadığını kaydetti ve tehdit edildikleri iddialarını reddetti.
Şahin, Taleban’ın gazetecileri ve Afganistan’ın yeni oluşan sivil toplumu tehdit ettiği iddialarını da reddetti.
Şahin, batılı haber kuruluşları için çalışanlar da dahil gazetecilerin Taleban’ı kapsayan bir hükümetten korkmamaları gerektiğini söyledi. ‘‘Bu kişilere, özellikle de yabancı basın için çalışanlara tehdit mektupları göndermedik’’diyen Şahin, gazetecilerin ülkedeki çalışmalarına gelecekte de devam edebileceklerini söyledi.
ABD ve NATO askerleri Afganistan’dan ayrılırken Taleban son haftalarda ilerleyerek stratejik sınır geçişlerini kuşatmış ve vilayet başkentlerini tehdit etmeye başlamıştı.
Bu hafta ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley, Pentagon’da bir basın toplantısında yaptığı açıklamada Taleban’ın ‘‘stratejik ivmeye’’ sahip olduğunu söylemiş ve ülkeyi tamamen kontrol etmesi olasılığını dışlamamıştı. Ancak bu durumun ‘‘önüne geçilebilir’’ olduğu görüşünü ileten Milley ‘‘Henüz oyunun sonu yazılmadı’’ sözlerini kullanmıştı.
Genelkurmay Başkanı Milley, Taleban'ın Afganistan'ın 419 ilçe merkezinin yaklaşık yarısını kontrol ettiğini ve 34 vilayet başkentinden herhangi birini henüz ele geçirmemiş olsa da yaklaşık yarısına baskı yaptığını belirtti.
Savunma Bakanlığı (Pentagon) basın sözcüsü John Kirby ise Perşembe günü yaptığı açıklamada, ABD'nin son günlerde Taleban'ın güneydeki Kandahar kentinde kuşattığı Afgan hükümet birliklerini desteklemek için hava saldırıları düzenlediğini söylemişti.
Taleban’ın 20 yıl önce katı İslami kurallarla ülkeyi yönettiği dönemin anıları ülkede kadın hakları, eğitim ve insan hakları konusunda sağlanan kazanımların geri gitmesi endişesine neden oluyor.
Binlerce Afgan ABD ve NATO askerlerinin çekilmesinin ardından ülkenin kaosa sürüklenmesi endişesiyle başka ülkelere vize başvurusunda bulunuyor.
ABD ve NATO askerleri Afganistan’dan çekilmeyi yüzde 95 oranında tamamladı. Çekilmenin 31 Ağustos’ta sonlanması bekleniyor.
