Corona virüsünün Omicron varyantı Afrika kıtasının güneyindeki ülkelerde yayılmaya ve başka ülkelerde tespit edilmeye devam ederken uzmanlar, iki varyant arasında pandeminin geleceğini belirleyecek bir mücadeleyi kaygıyla takip ediyor. Uzmanların kafasını kurcalayan soru, Omicron varyantının, şu anda dünyada baskın varyant olan Delta'nın yerini alıp almayacağı.
Güney Afrika ve İngiltere'den gelen verileri inceleyen bazı uzmanlar, Omicron varyantının Delta'nın yerini alarak egemen varyant haline geleceği görüşünde.
Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yürütülen bir araştırma işbirliği kapsamında varyantları izleyen Dr. Jacob Lemieux, "Henüz hala erken, ancak artarak gelmeye başlayan veriler, Omicron'un her yerde olmasa da birçok yerde Delta varyantıyla girdiği mücadeleden galip çıktığını gösteriyor" dedi.
Ancak başka uzmanlar, Omicron'un Delta varyantından daha hızlı yayılma olasılığının ne olduğu ve bu olasılığın gerçekleşmesi durumunda Delta'nın yerini ne kadar hızlı alacağını anlamak için henüz erken olduğu görüşünde.
"Omicron’la ilgili birçok soru hala yanıtsız"
Minnesota eyaletinin Rochester kentindeki Mayo Kliniği Klinik Viroloji Direktörü Matthew Binnicker, "Özellikle ABD'de Delta varyantı vakalarının hızla arttığını görüyoruz. Omicron'un Delta'nın yerini alıp almayacağını yaklaşık iki hafta içinde anlayacağız" dedi.
Omicron'un daha hafif ya da ağır hastalığa yol açıp açmadığı başta olmak üzere birçok soru henüz yanıtsız. Daha önce Covid-19 geçirenler ya da aşılananların bağışıklık sisteminin Omicron'a karşı koyup koymayacağı da yanıtlanmayı bekleyen sorular arasında.
Uzmanlar, virüsün yayılmasıyla ilgili olarak Omicron'un ilk kez ortaya çıktığı Güney Afrika'ya işaret ediyor. Omicron'un insanları enfekte etmedeki hızı ve Güney Afrika'da neredeyse egemen varyant haline gelmesi, uzmanları kaygılandırıyor. Bu kaygıların başında Omicron'un yeni bir enfeksiyon dalgasına neden olarak hastaneler ve sağlık sisteminde baskı oluşturması geliyor.
Omicron, Güney Afrika'da Kasım ayı ortasında günde 200'den az vakada görülürken geçtiğimiz haftasonu bu rakam, günde 16 binin üzerine çıktı. Uzmanlara göre Güney Afrika'daki yeni enfeksiyon dalgasının merkez üssü olan Gauteng bölgesinde belirlenen vakaların yüzde 90'dan fazlası, Omicron varyantını içeriyor. Omicron, Güney Afrika'nın diğer sekiz bölgesinde de hızla yayılarak egemen varyant heline gelme yolunda ivme kazanıyor.
"Virüs olağanüstü bir hızla yayılıyor"
Afrika Sağlık Araştırma Enstitüsü Başkanı Willem Hanekom, "Virüs olağanüstü bir hızla yayılıyor. Şu anda içinde bulunduğumuz dalga eğrisine baktığınızda bu eğrinin Güney Afrika'nın daha önce yaşadığı üç enfeksiyon dalgasından daha dik olduğunu görüyorsunuz. Bu bize virüsün hızlı yayıldığını ve bu nedenle çok bulaşıcı olduğunu gösteriyor" dedi.
Aynı zamanda Güney Afrika Covid-19 Varyantları Araştırma Konsorsiyumu'nun Eş Başkanı olan Hanekom, Omicron ortaya çıktığında Güney Afrika'daki Delta varyantı vakalarının çok düşük olduğuna işaret ediyor ve Omicron'un Delta'nın yerini aldığını söylemenin mümkün olmayacağını kaydediyor.
Uzmanlar, Omicron'un başka ülkelerde sergileyeceği seyrin Güney Afrika'dakiyle aynı olup olmayacağının bilinmediği görüşünde. Dr. Lemieux, İngiltere gibi çok fazla genetik dizilim çalışması yapan ülkelerde Omicron'un nasıl davranacağıyla ilgili şimdiden bazı ipuçları olduğunu kaydediyor ve "Omicron'un Delta'ya kıyasla katsayısal oranda daha fazla yayıldığının işaretlerini görüyoruz" diyor.
"Omicron ABD’de baskın varyant haline gelecek"
Dr. Lemieux, dünyanın geri kalanında olduğu gibi ABD'de de ”çok fazla belirsizlik” olduğuna işaret ediyor. Uzman, "İlk verileri biraraya getirdiğinizde tutarlı bir tablonun ortaya çıktığını görüyorsunuz. Omicron çoktan ABD'ye vardı bile. Güney Afrika'daki gözlemlerimize göre önümüzdeki haftalarda ve aylarda Omicron ABD'de de baskın varyant haline gelecek ve vaka sayılarında hızlı artışa yol açacak" dedi.
Halk sağlığı açısından bunun ne anlama geldiğini zaman gösterecek. Afrika Sağlık Araştırma Enstitüsü Başkanı Willem Hanekom, Güney Afrika'dan gelen ilk verilerin, daha önceki varyantlara kıyasla Omicron varyantının yeniden yol açtığı enfeksiyon vaka sayılarının çok daha yüksek olduğunu, bunun da virüsün bir şekilde bağışıklık sistemiyle girdiği mücadeleyi kazandığı anlamına geldiğini söyledi. Omicron'un daha çok gençleri ve aşısızları enfekte ettiği, hastanelerde tedavi altında olanların hastalık seyrinin genellikle hafif olduğu gözleniyor.
"Aşı olmayanlar aşılanmalı"
Ancak Mayo Kliniği'nden Matthew Binniker, başka ülkelerde ya da farklı hasta gruplarında durumun değişiklik gösterebileceği görüşünde. Uzman, "Daha yaşlı yetişkinlerde ya da başka sağlık sorunları olanlarda daha fazla enfeksiyon vakası görüldüğünde ne olacağını gözlemlemek ilginç olacak. Bu hastalardan nasıl sonuçlar alınacak?" ifadelerini kullandı.
Tüm dünya sorulara yanıt ararken uzmanlar, insanların kendilerini korumak için ellerinden geleni yapmalarını tavsiye ediyor.
"İnsanların aşılarla olabildiğince yüksek bağışıklık elde etmesini istiyoruz. Aşı olmayanlar aşılanmalı" diyen Lemieux, "Takviye aşıya hak kazananlar bu aşıları yaptırmalı. Sonrasında da maske takmak, sosyal mesafeyi korumak, özellikle maskesizken iç mekanlarda kalabalıklardan uzak durmak gibi bulaşmayı önlemede etkili olduğunu bildiğimiz diğer tüm yöntemleri uygulamalılar" dedi.
