Rusya ve Ukrayna arasında savaş çıkmasını önlemek için başlattığı diplomasi turunun ilk ayağında Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile Kiev'de biraraya gelen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Rusya'nın Ukrayna'ya "çok kısa süre içinde" yeni bir saldırıda bulunabileceğini söyledi.
Ukrayna'yla ilgili gerginliğin tırmandığına dikkat çeken Rusya ise, Batı'dan talep ettiği güvenlik garantilerine halen ABD'den yazılı yanıt arayışı içinde.
"Rusya'nın saldırgan tavrını önlemek için diplomasiye ağırlık vereceğiz"
Bakan Blinken, düzenlediği basın toplantısında, ABD’nin Rusya’nın Ukrayna’daki saldırgan tavırlarını engellemek için diplomatik çabalarını durmaksızın sürdüreceğini söyledi ve ABD Kongresi’nde Ukrayna’ya yardım edilmesi için partilerüstü bir uzlaşma olduğunun altını çizdi.
Ukrayna ya da Avrupa’nın güvenliği konusunda Ukrayna ve Avrupa’nın katılımı olmadan hiçbir adım atılmayacağının altını çizen Blinken, ABD’nin, zor günler için hazırlıklı olmaları gerektiğini belirttiği Ukraynalılar’ın yanında bulunduğunu kaydetti. ABD’nin teçhizat yardımlarının devam ettiğini ve Ukrayna’nın kendini savunması için önümüzdeki haftalarda daha fazla yardım da yapılacağını belirten Blinken, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırgan bir niyetle yaklaşması durumunda hali hazırda planlanan yardımlara ilave destek de sağlanacağını vurguladı.
ABD’nin Ukrayna’ya atayacağı büyükelçiyi kısa süre içinde belirleyeceğini söyleyen Blinken, Rusya’yla mümkün olabildiğince diplomatik girişimlere devam edileceğini dile getirdi.
Geçen hafta Rusya’yla yürütülen görüşmelerin derinlemesine değerlendirilmesi gerektiğini belirten Blinken, Rusya’nın da zamana ihtiyacı olduğunu söyledi. ABD’li bakan, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la Cuma günü yapacağı görüşmede Moskova’nın güvenlik taleplerine ilişkin yazılı herhangi bir yanıtta bulunmayacağını belirtti. Rusya’nın bazı taleplerini "umutsuz girişimler" olarak tanımlayan Blinken, Rusya’nın ana talebininse ne olduğunun net olmadığını söyledi ve karşılıklılık esasına dayanarak Rusya’yla herkesin güvenliğini geliştirmeye yönelik adımları konuşabileceklerini kaydetti.
Rusya’dan kaynaklanan ekonomik meselelerle başa çıkması için Ukrayna’yla çalışacaklarını söyleyen Blinken, Rusya’ya yönelik olası bir yaptırım paketi üzerinde Avrupa’yla işbirliği içinde olduklarını bildirdi.
Yaptırım seçeneğine mecbur kalmamayı umduklarını söyleyen ABD’li bakan, böyle bir seçeneğin mali, ekonomik ve ihracat kontrolu öğelerini içereceğini kaydetti.
Yapılan karşılıklı kötümser açıklamalar Moskova ve Washington arasındaki uçurumu gözler önüne sererken Blinken, Cuma günü Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la buluşmaya hazırlanıyor. Bir Rus dış politika uzmanı, Blinken-Lavrov görüşmesini "tren kazasından önceki muhtemel son durak" olarak niteledi.
Blinken, Kiev'deki ABD Büyükelçiliği'nde görevli diplomatlara, Rusya'nın Ukrayna sınırında on binlerce askeri "hiçbir kışkırtma, hiçbir gerekçe" olmadan konuşlandırdığını söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı, "Çok kısa sürede bu gücün sayısını daha da arttırma planları olduğunu biliyoruz. Bu durum, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'e, yine çok kısa süre içinde Ukrayna'ya karşı daha saldırgan tavır alma kapasitesi sunacak" dedi.
Rusya ayrıca ortak askeri tatbikat amacıyla Belarus'a da asker sevketti. Bu durum, Rusya'nın Ukrayna'ya kuzey, doğu ve güneyden saldırma seçeneği sunmuş oluyor.
Ancak Rusya, Ukrayna'ya saldırma niyeti güttüğü iddiasını reddediyor. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Ukrayna'yla ilgili gerginliğin tırmanmasının sorumlusunun Batılı ülkelerin Ukrayna'ya silah göndermesi, askeri manevralarda bulunması ve NATO savaş uçaklarının varlığı olduğunu söyledi.
ABD, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden ve Ukrayna'nın doğusunda geniş toprakların kontrolunu ele geçiren ayrılıkçıları desteklemesinden sekiz yıl sonra Ukrayna'yı yeniden işgal etmeye hazırlandığını söylüyor.
Kiev'in Batı'yla olan bağlarının giderek sıkılaşmasından rahatsızlık duyduğunu dile getiren Rusya ise Ukrayna'nın NATO'ya katılmasını engellemek için bazı "kırmızı çizgiler" dayatmayı, NATO'nun asker ve silahlarını Doğu Avrupa'dan çekmesini istiyor. Washington ise bu taleplerin "umutsuz girişimler" olduğunu kaydediyor.
Eski Rus diplomat ve dış siyaset uzmanı Vladimir Frolov, ABD ve NATO'nun silah kontrolu görüşmelerinde bulunma gibi bir öneri getirmesinin Moskova'yı tatmin etmeyeceğini, Rusya'nın Avrupa'daki güvenliği çok daha temelden, yeniden düzenleme peşinde olduğunu söyledi.
Frolov, "Lavrov-Blinken görüşmesi büyük olasılıkla tren kazasından önceki son durak olacak. Umut ışığı sönüyor, alınan pozisyonlar birbiriyle uyumlu değil" dedi.
Rusya'nın Belarus'a askeri konuşlandırmasını ”tansiyonda büyük bir yükselme” olarak tanımlayan Frolov, "ABD'nin geri adım atması ve Ukrayna'yı Rusya'ya sunması dışında bir tür askeri seçeneğin kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum" şeklinde konuştu.
Jeopolitik gerginlik, Moskova'da da hissedilmeye başkandı. ABD Doları karşısında son iki haftanın en düşük seviyesine gerileyen Rus Rublesi yeniden değer kazanmaya başlarken Rus hisseleri, ani değer kayıplarının ardından toparlanmaya başladı.
Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, Kiev'de ABD Dışişleri Bakanı Blinken'a, "Size, Başkan Joe Biden'a ve ABD yönetimine Ukrayna'ya verdiğiniz askeri destek ve giderek arttırdığınız yardım için teşekkür ediyorum" dedi.
Biden yönetimi, geçtiğimiz ay Ukrayna'ya savunma ve güvenlik yardımı kapsamında ilave 200 milyon dolar sağlanmasını onaylamıştı. Biden yönetiminin geçen yıl da Ukrayna'ya yaptığı yardımların miktarıysa 2014 yılında Rusya'nın Kırım'ı ilhakından bu yana yapılan yardımların en büyüğüydü.
Öte yandan İngiltere, Pazartesi günü, Ukrayna'ya tanksavar silah temin etmeye başladığını açıkladı.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryanbov, Çarşamba günü Batılı ülkelere seslenerek Ukrayna'ya silah tedarikinde bulunmaya son vermeleri çağrısı yaptı. Interfax haber ajansına göre Ryabkov, Avrupa'da güvenlikle ilgili durumun "kritik" olduğunu söyledi.
Rusya geçen hafta ABD, NATO ve 57 ülkenin üye olduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'yla üç tur görüşmelerde bulunmuş, ancak bu görüşmelerde herhangi bir somut sonuç elde edilememişti.
Litvanya Savunma Bakanı'ysa Rus askerlerinin Belarus'ta konuşlanmasının Litvanya'ya yönelik doğrudan bir tehdit olduğunu kaydetti.
Bakan Arvydas Anusauskas, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, "Mevcut durumda Rus askeri güçlerinin Belarus'a girişini sadece güvenlik durumunda istikrarsızlığa neden olacak bir etken olarak değil, aynı zamanda Litvanya'ya yönelik daha büyük bir doğrudan tehdit olarak kabul ediyoruz" dedi.
