Suriye’de Amerika tarafından desteklenen güçlerin IŞİD’in kendi kendine ilan ettiği halifeliğini yenilgiye uğratmasından neredeyse üç yıl sonra terör örgütünü yok etmekle görevli küresel koalisyonun üyeleri işlerinin kolaylaşmadığı uyarısını yapıyor.
Irak ve Suriye'nin önemli bölgelerindeki savaşçı sayısı azalmış olsa da koalisyon üyeleri, IŞİD veya ‘‘DAEŞ’’ Arapça kısaltmasıyla bilinen grubun itibarının ve ideolojisinin yandaşlarını birarada tutmaya ve büyümesini desteklemeye devam ettiğini söylüyor.
Fas'ın Marakeş kentinde Çarşamba günü yapılan bakanlar toplantısına katılan koalisyon yetkilileri, tehdidin hiçbir yerde, Afrika'dan daha endişe verici olmadığını söyledi. Koalisyonun ortak bildirisinde IŞİD ‘‘gelişen bir tehdit’’ olarak nitelendirildi.
Afrika'da IŞİD’i geri püskürtmeye odaklanılırken küresel koalisyon ve özellikle Amerikalı yetkililer, IŞİD’in Irak, Suriye ve Afganistan'da oluşturmaya devam ettiği tehdidi gözden kaçırmamak gerektiğini vurguluyor.
ABD'nin koalisyondaki temsilci yardımcısı Doug Hoyt bakanlar toplantısından önce VOA'ya yaptığı açıklamada, Irak'taki IŞİD’in gizli ve büyük saldırılar düzenlemek için çok ciddi bir tehdit olduğunu söyledi.
Hoyt, “IŞİD unsurlarını Irak Kürdistanı ile merkezi Irak arasındaki bağlantı bölgesinde ve Ninova'daki bazı sınır bölgelerinde hala görüyoruz” dedi. Yetkili, ‘‘Suriye'deki durum çözüme kavuşana kadar bunun Irak için bir sorun olacağını düşünüyorum’’ diye konuştu.
Çeşitli ülkeler tarafından BM terörle mücadele yetkilileriyle paylaşılan istihbarat, terör örgütünün Irak ve Suriye'ye yayılmış 6 bin ile 8 bin arasında savaşçıya sahip olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz Şubat ayında yayınlanan bir BM raporu ise IŞİD'i ‘‘yerleşik bir kırsal isyan’’ olarak nitelendirmişti.
ABD istihbaratı tarafından daha önce yapılan tahminler, Irak ve Suriye'deki IŞİD üyelerinin 8 bin ile 16 bin aralığında olabileceğini ortaya koymuştu.
ABD Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi tarafından hazırlanan son rapora göre, terör örgütünün esas olarak Suriye'nin merkezindeki çölde faaliyet gösterdiğini ve teşkilatın ‘‘stratejik bir geri çekilme’’ olarak adlandırdığı durumu sürdürdüğünü gösteriyor.
Ancak diğer tahminler, Suriye'deki İŞİD tehdidinin yeniden büyüyebileceğini ortaya koyuyor.
ABD terörle mücadele yetkilileri, küresel koalisyon toplantısında IŞİD'in geçen Ocak ayında cüretkar ve karmaşık bir planla Suriye'nin Haseke kentindeki el-Sina'a hapishanesinden 4 bin kadar IŞİD mahkumunu kaçırma girişimiyle ilgili kaygılarını tekrar gündeme getirdi.
Kürt yanlısı araştırma grubu Rojava Bilgi Merkezi, IŞİD'in uyuyan hücrelerinin Nisan ayında Suriye'nin kuzeydoğusuna 54 saldırı düzenlediğini ve saldırılarda bir önceki aya göre yüzde 184 artış olduğunu bildirdi.
Ayrıca, ABD tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri’nin yönettiği hapishanelerde tutulan yaklaşık 2 bin yabancı savaşçı dahil 10 bin kadar IŞİD üyesiyle ilgili endişeler de devam ediyor.
ABD yıllardır diğer ülkeleri Suriye'deki kendi vatandaşı IŞİD savaşçılarını geri kabul etmeye çağırıyor. Yetkililer VOA'ya bu çabaların devam ettiğini bildirdi.
Dışişleri Bakanlığı’na bağlı IŞİD’le Mücadele Küresel Koalisyonu Özel Temsilcisi Ofisi Başkan Vekili Dexter Ingram, ‘‘ABD vatandaşı olan bireyleri ülkeye geri kabul ederek bir örnek oluşturmaya çalışıyoruz, bu konuda soru işaretleri olan veya bu kişileri geri kabul etme konusunda sorunu olan ülkelere de yardım etmeye çalışıyoruz’’ dedi.
Ingram, ‘‘Birçoğu yasalarını değiştirmek istiyor, böylece bu kişiler yargılanırlarsa daha uzun cezalar alabilecek’’ diye konuştu.
IŞİD Afganistan’da güç kazanıyor
Koalisyon üyeleri Çarşamba günü, IŞİD'in Afganistan'da yeniden canlanmasıyla ilgili artan korkuları da gündeme getirdi ve yayınlanan bildiride IŞİD’in kolu IŞİD-Horasan Vilayeti olarak da bilinen örgüt “Güney ve Orta Asya bölgesi için büyüyen bir tehdit” olarak nitelendirildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Ingram, bakanlar toplantısından önce VOA'ya şu anda herkesin bu grubu izlediğini belirtti.
Ingram, ABD’nin Orta Asyalı ortaklarla henüz gözlemci statüsünde olsalar bile en üst düzeyde temas kurmaya başladığını bildirdi.
ABD savunma ve terörle mücadele yetkilileri bir yıldan uzun süre önce Afganistan'da IŞİD'in yeniden canlanmak için zemin oluşturmakta olduğu konusunda uyarıda bulunmaya başlamıştı.
Bölgedeki gözlemciler VOA'ya grubun Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın bazı bölgelerinde zemin kazanmak istediğini söyledi.
BM tarafından bu yılın başlarında paylaşılan istihbarat tahminleri, ABD güçlerinin geçen Ağustos ayında Afganistan'dan ayrılmasından bu yana örgütün iki kattan fazla büyüyerek 4 binden fazla savaşçıya ulaştığını göstermişti.
Salı günü, Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi Direktörü Korgeneral Scott Berrier, Washington'da Kongre üyelerine IŞİD-Horasan'ın Afganistan dışındaki hedeflere saldırı başlatma yeteneğini “muhtemelen bir yıl (veya) biraz daha uzun süre” içinde yeniden kazanabileceğini söyledi.
Berrier, grubun bazı başarılı ve yıkıcı saldırılar düzenlemiş olmasının gelecek için iyiye işaret etmediği uyarısında bulundu.
Afrika’da IŞİD tehdidi büyüyor
Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita toplantının ardından yaptığı açıklamada, ‘‘Afrika'daki terör tehdidinin tehlikeli yükselişiyle ilgili ortak değerlendirmemiz, koalisyonun Afrika kıtasına verdiği destekte özel bir yaklaşımın aciliyetini ortaya koydu’’ dedi.
Fas ile birlikte bakanlar toplantısına ev sahipliği yapan ABD, IŞİD'le Mücadele Küresel Koalisyonu’nun Afrikalı üyelerini Amerikalı yetkililerin ‘‘sivil odaklı bir yaklaşım’’ diye adlandırdığı yaklaşımla güçlendirme gereğini vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Victoria Nuland, ‘‘IŞİD ve diğer terör örgütleri sıklıkla kendilerini devletin alternatifi olarak görüyorlar ve bu nedenle devletlerin halka hizmet ve güvenlik sağlama kapasitesini arttırmak için birlikte çalışmamız kritik önem taşıyor’’ dedi.
Nuland, “ABD, örgütün gelişmesine izin veren zorluklarla mücadele etmek için Batı Afrika'daki ortaklarımızla birlikte çalışmaya kararlı. Bu zorluklar arasında devletlerin meşruiyetinin olmaması, sürekli hak ihlalleri ve gıda güvensizliği yer alıyor” diye konuştu.
Diğer Amerikalı yetkililer, VOA’ya yaptıkları açıklamada Afrika’da IŞİD tehdidinin gittikçe daha zorlu hale geldiğini, Batı Afrika ülkelerinde bağlantılar bulan grubun sayısını gittikçe arttırdığını ve çoğu zaman yerel sıkıntıları kendi çıkarlarına kullandığını belirtti.
Birleşmiş Milletler ile çalışan ülkelerden gelen istihbarat verileri, Nijerya, Nijer, Kamerun, Çad, Mali ve Mozambik'te IŞİD’le bağlantılı savaşçıların sayısını 7 binden den fazla olarak gösterirken, bazı Amerikalı ve Batılı terörle mücadele yetkilileri, sayıların hala artmakta olduğu konusunda uyarıda bulunuyor.
