ABD Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre Amerikan ekonomisi 2022'nin 4'üncü çeyreğinde beklenenden daha hızlı büyüdü ve tüketiciler, harcama hızını sabit tuttu. Ancak yıl sonuna doğru yüksek faiz oranlarının talebi erozyona uğratması nedeniyle ivme ciddi oranda yavaşladı.
Ticaret Bakanlığı'nın 4'üncü çeyrek gayrisafi yurtiçi hasıla raporu ayrıca ekonomik büyümenin, envanter birikiminden kaynaklanan ciddi bir itici güç kazandığını, bu envanterin bir kısmının büyük olasılıkla arzu edilmeyen bir birikme yarattığını kaydediyor. 4'üncü çeyrekte şirketlerin ekipman harcamalarının da daraldığı gözleniyor.
2022 yılının 4'üncü çeyreği, Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) 1980'li yıllardan bu yana girdiği en hızlı para politikası sıkılaştırma uygulamasının etkileri hissedilmeden önce sağlam ekonomik büyüme kaydedilen son çeyrek olabilir. Ekonomistlerin çoğu, 2023 yılının ikinci yarısında ekonomik resesyona girilmesini bekliyor. Ancak bu resesyonun iş piyasasının olağanüstü derecede güçlü olması nedeniyle daha önceki ekonomik gerileme dönemlerine kıyasla daha hafif geçebileceği kaydediliyor.
Perakende satışlar da son iki aydır hızla zayıfladı. İmalat sektörünün de konut piyasasıyla birlikte resesyona girmekte olduğu gözleniyor. İş piyasası güçlü olmaya devam etse de şirketlerin güven duygusunun azalmaya başlaması, işe alımlara olumsuz yansıyabilir.
Ticaret Bakanlığı'nın bugün açıkladığı verilere göre 2022'nin son çeyreğinde gayrisafi yurtiçi hasıla yıllık yüzde 2,9 arttı. Ekonomi, 3'üncü çeyrekte yüzde 3,2 oranında büyümüştü.
2022'nin ilk yarısındaki yüzde 1,1'lik küçülmeninse ikinci yarıdaki güçlü büyüme sayesinde dengelendiği kaydediliyor. 2021 yılında yüzde 5,9 büyüyen ekonominin 2022'deki büyüme oranıysa yüzde 2,1 olarak kayda geçti.
Amerika'daki ekonomik faaliyetlerin üçte ikisinden fazlasını oluşturan tüketici harcamaları büyümeyi beslerken 4'üncü çeyreğin başında çoğu motorlu araçlar olmak üzere ürünlere yapılan harcamalar arttı. Tüketiciler ayrıca sağlık hizmetleri, konut, elektrik su ve doğalgaz gibi hizmetler ve kişisel bakıma da harcama yaptı.
Ancak çoğunlukla krediyle satın alınan dayanıklı tüketim mallarına olan talebin azaldığı, özellikle düşük gelir düzeyindeki hanehalklarının tasarruflarını tükettiği gözlendi.
Bunun sonucu olarak envanterler 129,9 milyar dolar arttı. Bu artış, 3'üncü çeyrekte 38,7 milyar dolardı. Envanterler, gayrisafi yurtiçi hasıladaki büyümeye 1,46 puanlık katkı sağladı. Envanterler, hükümet harcamaları ve ticaret hariç tutulduğunda iç talebin 4'üncü çeyrekte sadece binde 2 oranında arttığı, 3'üncü çeyrekteyse bu oranın yüzde 1,1 olduğu görüldü.
Resesyon kapıda
Bazı ekonomistler, resesyonun Amerikan ekonomisine teğet geçeceğine, resesyon yani tüm sektörlerin aynı anda gerilemesi yerine farklı sektörlerin sırayla gerileme yaşayabileceğine işaret ediyor.
Ekonomistlere göre para politikalarının etkisi şimdi daha kısa süre içinde hissediliyor. Bunun nedeni teknolojideki gelişmeler ve FED'in şeffaflığı sayesinde mali piyasaların ve reel ekonominin faiz artışları beklentisiyle hareket etme becerisi.
Öte yandan emlak yatırımları 4'üncü çeyrekte yedi çeyrektir izlediği gerilemeyi sürdürdü. Bu, 2007-2009 yıllarında emlak balonunun patlamasına yol açan Büyük Resesyon döneminden bu yana emlakta gözlenen en uzun gerileme oldu. Ancak emlak piyasasının istikrar kazanabileceğine ilişkin bazı sinyaller de var.
FED'in faiz artışı hızını yavaşlatmaya başlaması, konut kredisi (mortgage) oranlarının da düşüş eğilimine girmesine neden oldu.
İşsizlik başvurularında 2022 Nisan ayından bu yana en düşük seviye
Öte yandan Çalışma Bakanlığı'nın bugün açıkladığı işsizlik yardımı başvuruları raporu, 21 Ocak'ta sona eren haftada başvuru yapanların sayısının 6 bin azalarak mevsimsel etkilerden arındırıldığında 186 bin olarak kaydedildiğini gösterdi. Bu rakam, işsizlik yardımı başvurularında 2022 yılı Nisan ayından bu yana kaydedilen en düşük seviyeye işaret ediyor.
Teknoloji sektörüyle faiz oranlarındaki değişikliklere hassasiyet gösteren konut ve finans sektörleri dışında kalan ve pandemi döneminde eleman bulmakta sıkıntı çeken şirketler, eleman almaya ve istihdam sağlamaya devam ediyor.
