ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ortadoğu turuna başladı. Daha önce sadece Suudi Arabistan ve Mısır’ı ziyaret edeceği bildirilen Blinken’ın Cuma günü İsrail’e gideceği de açıklandı.
Blinken’ın ziyareti, Biden yönetimi ile İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu hükümeti arasındaki ilişkilerin gerildiği bir dönemde düzenleniyor.
Bugünkü durağı Suudi Arabistan olan Blinken, Veliaht Prens Muhammed bin Salman ve Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan ile biraraya geldi.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Blinken ve Suudi mevkidaşı, "Gazze'deki tüm sivillerin korunması ve ihtiyaç sahiplerine yönelik insani yardımın acilen arttırılması gereğini ele aldı."
Suudi Arabistan ile İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesi olasılığı, Gazze'deki sivillerin çektiği acıların hafifletilmesi konusunda İsrailliler'i zorlamak için potansiyel bir koz olarak görülüyor.
Ancak Veliaht Prens, İsrail'in belirli bir tarihe kadar bağımsız bir Filistin devletini kabul edeceğine dair açık bir taahhütte bulunmadığı sürece normalleşmenin gerçekleşmeyeceğini açıkça belirtti. Netanyahu ve aşırı sağcı hükümetinin pek çok üyesi bir Filistin devletine karşı çıkıyor.
İkinci durak Mısır
ABD Dışişleri Bakanı Perşembe günü de Kahire'ye giderek ateşkes çabaları konusunda bölge liderleriyle görüşecek.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Blinken, Mısır, Suudi Arabistan, Katar ve Ürdün dışişleri bakanlarının yanısıra Birleşik Arap Emirlikleri Uluslararası İşbirliği Bakanı ve Filistin Kurtuluş Örgütü Genel Sekreteri ile biraraya gelecek.
Açıklamada toplantının konusu hakkında ayrıntı verilmedi ancak Mısırlı güvenlik kaynakları Arap ülkelerinin İsrail-Filistin çatışmasına siyasi bir çözüm için planlar sunacağını söyledi.
Katar, Mısır ve ABD'den arabulucular Gazze'de ateşkes ve İsrailli rehineler ile Filistinli tutukluların serbest bırakılması için bir anlaşma sağlamaya çalışırken bu tür planlar askıya alınmıştı.
Gezisinin başlangıcında alışılmadık şekilde İsrail'e gitmeyeceği kaydedilen Blinken’ın programı bugün değişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Blinken’ın İsrail’e gideceğini ve hükümet liderleriyle tüm rehinelerin serbest bırakılması için devam eden müzakereleri görüşeceğini açıkladı.
Bakanlık sözcüsü Matthew Miller yaptığı yazılı açıklamada, Blinken’ın Hamas'ın sivil halkı koruyacak, insani yardımların ulaştırılmasını engellemeyecek ve İsrail'in genel güvenliğini ilerletecek şekilde Refah dahil bölgede yenilgiye uğratılması ihtiyacını görüşeceğini kaydetti.
Açıklamada, “Bakan, yeterli gıda tedariki eksikliğinden muzdarip sivillere insani yardımın önemli ölçüde arttırılması ve sürdürülmesine yönelik ABD ve uluslararası çabaları ele alacak.
Bakan ayrıca İsrailliler, Filistinliler ve daha geniş bir bölge için kalıcı barış ve güvenlik inşa etmek üzere Arap liderlerle yaptığı görüşmeler hakkında İsrailli liderleri bilgilendirecek” denildi.
Blinken savaşın başlamasından bu yana bölgeye yaptığı önceki beş ziyaretin her birinde İsrail'i ziyaret etmişti.
Dışişleri Bakanlığı tura İsrail’in de eklendiğini, Blinken ancak Suudi Arabistan'a vardıktan sonra duyurdu. İlk seyahat programında İsrail’in neden yer almadığına dair hemen bir açıklama yapılmadı.
ABD-İsrail anlaşmazlığı
İsrail Başbakanı Netanyahu, Biden’ın Gazze’nin Mısır sınırındaki Refah kentine kara saldırısı yapılmaması çağrılarını, Salı günü geri çevirmişti.
Netanyahu milletvekillerine yaptığı açıklamada, Refah'taki “Hamas militanlarının ortadan kaldırılmasını tamamlamaya kararlı olduklarını ve bunun için karadan girmekten başka bir yol olmadığını" Biden’a son derece açık bir şekilde ifade ettiğini söylemişti.
Refah, 2,3 milyonluk Gazze nüfusunun yarısından fazlasını barındırıyor. İsrail, Refah'ın Hamas militanlarının son büyük sığınağı olduğunu söylüyor. Washington ise Refah’a yapılacak bir kara saldırısının "hata" olacağını ve sivillere çok fazla zarar vereceğini söylüyor.
Savaşın başlarında ilerleyen İsrail güçleri tarafından Refah'a yerleştirilen Filistinliler’inse kaçacak başka yeri yok. İsrail ise, sivilleri tahliye etmek için bir planı olduğunu savunuyor.
ABD ile 1948'deki kuruluşundan bu yana müttefiki olan İsrail arasında gerilimin tarihte çok az örneği var. Senato'daki Demokrat Parti lideri ve ABD'nin en üst düzey Yahudi seçilmiş yetkilisi Chuck Schumer geçen hafta İsrailliler’e, Netanyahu yerine başkasını seçmeleri çağrısında bulunmuştu. Biden da Schumer’ın sözleri için "iyi bir konuşma" demişti.
Ateşkes görüşmeleri
Uzun süredir devam eden ateşkes görüşmeleri, İsrail'in geçen hafta Hamas'ın karşı teklifini reddetmesinin ardından, bu hafta Katar'da yeniden başladı.
Taraflar, Hamas'ın yüzlerce Filistinli tutukluya karşılık yaklaşık 40 İsrailli rehineyi serbest bırakacağı yaklaşık altı haftalık bir ateşkesi görüşüyor.
Ancak ABD, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda aylardır süren görüşmelere rağmen taraflar, ateşkes sonrası süreç konusunda hala görüş ayrılığı yaşıyor.
Hamas, rehineleri ancak savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olarak serbest bırakacağını söylerken; İsrail çatışmalarda sadece geçici bir duraklamayı görüşeceğini söylüyor.
Hamas'ın başlıca muhatabı olan Katarlı yetkililer bu hafta Doha'da İsrail istihbarat şefiyle yaptıkları görüşmelerin ardından "ihtiyatlı bir iyimserlik" içinde olduklarını söylediler.
Ancak Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Salı günü yaptığı açıklamada, İsrail'in Refah'a yönelik bir kara operasyonunun görüşmeleri sekteye uğratacağını söyledi.
Savaş 7 Ekim'de Gazze Şeridi'ni kontrol eden Hamas’ın sınırı geçerek İsrail’de 1200 kişiyi öldürmesi ve İsrail rakamlarına göre 253 kişiyi rehin almasıyla başladı. Gazze’nin sağlık yetkililerine göre o günden bu yana yaklaşık 32 bin Filistinli’nin öldüğü doğrulandı.
Reuters ve AP haber ajanslarından yararlanılmıştır.
Forum