Pazar günü bir helikopter kazasında hayatını kaybeden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi en son 24 Ocak’ta Türkiye’yi ziyaret etmişti.
Bu görüşmede, Reisi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uluslararası ilişkiler alanında Hamas konusunda benzer görüşleri dile getirmişti. İki ülke ilişkilerinde terörle mücadele ve enerji işbirliği önemli başlıklardandı.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 24 Ocak’taki Türkiye ziyaretinde “ABD ve İsrail’e karşı Müslüman ülkeler olarak birlikte hareket etme” çağrısında bulunmuştu.
Reisi ile birlikte helikopter kazasında hayatını kaybeden, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan da, geçen yıl 1 Kasım’da Ankara’yı ziyaretinde ve daha sonra Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la tüm temaslarında, Türkiye’nin İsrail’e ticari ambargo uygulaması talebini dile getiriyordu.
İran Cumhurbaşkanı Reisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Ankara’da yaptığı görüşmede, “siyonist rejim” olarak nitelendirdiği İsrail’e karşı Türkiye’nin “caydırıcı tutum” sergilemesi gerektiğini ifade ediyordu.
Reisi, “Siyonizm rejimiyle siyasi ve ekonomik ilişkileri kesmek, siyonizm rejiminin zulüm ve cinayetlerine son vermesi konusunda etkili olacaktır” demişti.
İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD, İsrail ve AB’nin terör örgütü olarak gördüğü Hamas’ın terör örgütü olmadığı görüşünde birleşiyordu.
Her iki lider, Ortadoğu’da Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye’yle birebir görüşmeler yürütmüştü.
ABD ve İsrail ise, İran’ı bölgede Hamas ve İslami Cihad’ın yanısıra Lübnan’daki Hizbullah’a destek vermekle suçluyor.
Türkiye önce Nisan ayında İsrail ile 54 ürün grubunda yapılan ticarete kısıtlama getirildiğini, sonra da Gazze’de kalıcı ateşkes sağlanana ve yeterli miktarda insani yardım ulaşana kadar Mayıs başlarında İsrail’le tüm ticareti durduğunu açıkladı.
Tahran, Türkiye’nin İsrail’le ticareti sonlandırma kararını memnuniyetle karşıladığını açıklarken, İran’ın resmi haber ajansı İRNA’nın bu konuyla ilgili “geç alınmış bir karar” yorumu göze çarpmıştı.
BMGK’ya karşı tutum
Reisi ve Erdoğan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) mevcut yapısıyla dünya düzeni bakımından işlevini kaybettiği konusunda da hemfikirdi.
Erdoğan bu durumu, “Dünya beşten büyüktür” sözüyle sıklıkla ifade ederken; Reisi, “Küresel adil bir dünya düzeninin kurulması için çabalamalıyız. Türkiye'yle bu alandaki işbirliğimiz etkili olacaktır. Şu anda adaletsiz bir dünya düzeni var. BMGK işlevini kaybetti” görüşünü paylaşmıştı.
Terörle mücadelede işbirliği
İki ülke arasındaki ilişkilerde terörle mücadele önemli gündem maddelerindendi. Türkiye’nin güneydoğu sınırı ve İran’ın kuzeyinde terörle mücadelede ortaklık söz konusuydu.
Ankara Tahran’dan İran-Irak arasındaki sınır geçişlerine ilişkin önlem almasını talep ediyordu.
Erdoğan Reisi’yle 24 Ocak’ta düzenlediği ortak basın toplantısında, “PKK/PYD/YPG ve PJAK’a karşı işbirliğini güçlendirme” kararlılığını aktarmıştı. Reisi de basın toplantısında, “İran terörle mücadelede tereddüt etmemektedir” mesajını vermişti.
İran Cumhurbaşkanı, “Türkiye’nin güvenliği bizim güvenliğimiz. Biz terörizmle mücadele çok kararlıyız” ifadelerini kullanmıştı.
Enerji alanında “doğalgaz alımı” ile 30 milyar dolar ticaret hedefi
İran ile Türkiye ilişkilerinde, bir diğer önemli başlık enerji alanıydı.
Reisi ve Erdoğan’ın 24 Ocak’taki görüşmesinde, iki ülke arasında enerji başlığı altına “elektrik dağıtım şebekesi yönetiminde işbirliği” de eklenmiş; iki ülke enerji bakanlıkları arasında anlaşma imzalanmıştı.
Liderler, 2024 yılı sonu için İran ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi hedefini enerji alanı dahil 30 milyar dolar olarak açıklamıştı.
Son olarak doğalgaz alımıyla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 4 Nisan’da Tahran’ı ziyaretinde, İran Petrol Bakanı Cevad Ovci ile görüştü.
İran’ın Türkiye’nin doğalgaz arzını kesintisiz bir şekilde sağlaması için önemli bir tedarikçi olduğuna dikkat çeken Bayraktar, “Ülkelerimiz arasında 2026 yılında bitecek olan 30 yıllık doğalgaz anlaşmasının yeni dönemi için görüşmelerimiz devam ediyor. İnşallah bundan sonraki dönemde bugün itibarıyla başladığımız müzakereleri hızlı bir şekilde sonuçlandırıp bu gaz tedariki anlaşmamızı daha da ileriye götürecek adımları atmış oluruz” demişti.
Forum