100 bin lira üzerinde kredi kartı limiti bulunanlardan Savunma Sanayi Destekleme Fonu için yıllık 750 lira destek harcı alınması için TBMM Başkanlığı’na bir yasa teklifinde bulunan AK Parti, siyasi partiler ve sosyal medyadan gelen tepkiler üzerine teklifi erteleme kararı aldı.
Bugün Meclis’te yapılan görüşme sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan AK Parti TBMM Grup Başkan Vekili Abdullah Güler, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın teklifin detaylı incelenmesini istemesi nedeniyle böyle bir karar alındığını açıkladı.
Güler, teklifin Aralık sonundaki bütçe görüşmelerinin ardından yeni yılda yeniden ele alınacağını dile getirdi.
Genel Kurul’daki görüşmede CHP, İYİ Parti, Gelecek Partisi ve DEM Parti hatipleri tarafından kıyasıya eleştirilen teklif de maddeler üzerinde tartışılmaya geçmeden geri bırakıldı.
Mehmet Şimşek: “Caydırıcılığı arttırırsak, o zaman bölgedeki ateşten koruma kabiliyetimiz artar”
Teklif nedeniyle eleştirilerin odağındaki isim olan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bugün katıldığı NTV yayınında, kredi kart sahiplerinden elde edilecek kaynağın bütçede kullanılmayacağını söyledi.
Şimşek, “Ülkemizin caydırıcılık gücünü arttırma dışında hiçbir seçeneği yok. Şu anda bölgemizde bir ateş var, savaşlar var yani biz zor bir coğrafyada yaşıyoruz, sıkıntılı bir mahalledeyiz. Caydırıcılığı arttırırsak bizim o zaman bölgedeki ateşten koruma kabiliyetimiz artar. Savunma sanayinde Türkiye çok önemli bir atılım içerisinde. Cumhurbaşkanımızın liderliği, vizyonu devreye giriyor. Türkiye ihtiyaçlarının yüzde 80'den fazlasını kendisi içeride üretiyor. 3 bin 500 firmamız savunma sanayine ekipman üretiyor. Çelik kubbe inşa edilecek. Dışarıdan gelecek füzelere ve saldırılara karşı ülkeyi koruyacak bir hava savunma sistemi lazım. Bunlar pahalı sistemler. Beşinci nesil uçak (Kaan) için uzun bir süredir para harcıyoruz. Bu, kaynak gerektiriyor” dedi.
Özgür Özel: “Anasının evinin doğalgaz parasını kredi kartından çektiren garibanın yakasından düşeceksin kardeşim”
Hazine ve Maliye Bakanı’nın açıklamalarına tepki gösteren CHP Genel Başkanı Özgür Özel, hükümet savunma sanayi için bir gelir yaratmak istiyorsa garibanın kesesinden değil bankalardan bu kaynağı sağlaması gerektiğini belirtti.
CHP lideri, “Sadece beyannamelerden 75 milyar lira toplayacaklar. Ne için? ‘İsrail saldıracak, tehlike büyük. Pamuk eller cebe.’ Meğerse o gizli oturumda havanda su dövdükleri, Tayyip Bey'in hesapla, gizli oturumu hesap edemeyip, ‘bir bildiğimiz var, tehlike büyük’ deyip akşam televizyonda konuştuklarının hepsi, hepimizden bu paraları almak içinmiş. Türkiye’nin en büyük kârlarını eden bankalara değil, kredi kartıyla kendini döndürmeye muhtaç vatandaşın gırtlağına çöküyor. Anasının evinin doğalgaz parasını kredi kartından çektiren garibanın yakasından düşeceksin kardeşim” dedi.
DEM Parti Eş Başkanı Tuncer Bakırhan da hükümetin ancak sermaye kesimlerinden vergi alması halinde “çelik kubbe” için gereken parayı tedarik edeceğini söyledikten sonra “Nobel Ekonomi Ödülü’nü bu dahiyane buluşu ile Ekonomi Bakanı hak ediyor, en kötü ekonomi ödülü verilmeli” ifadelerini kullandı.
Prof. Kozanoğlu: “Kanuna aykırı olmayabilir ama adaletli ve doğru bir uygulama değil, ancak 8-9 milyar lira gelir elde edilebilir”
Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Hayri Kozanoğlu, kredi kartından elde edilecek kaynağın en iyi ihtimalle 13 milyar olacağını dile getirdi.
VOA Türkçe’nin konuştuğu Prof. Kozanoğlu, “Kredi kartı kullanan 37,9 milyon kişi var. Bunun yüzde 49,2’si, ki bu 18,6 milyon kişiye tekabül ediyor, 100 bin TL’nin üzerinde limite sahip. Tabii her gün binlerce kişi bu limitlerini düşürüyor. En fazla 13 milyar toplanabilir, bu limit azaltmalarla birlikte ancak 8-9 milyar TL gelir elde edilebilir. Kanuna aykırı olmayabilir ama adaletli ve doğru bir uygulama değil” dedi.
“Taksitli kredi kartı kullanımı yüzde 200 arttı, krizin etkisi burada görülüyor”
Profesör Kozanoğlu, kredi kartı kullanımında seçimlerden bu yana meydana gelen değişimin de dikkatlerden kaçtığını söyledi.
Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi, “Mayıs 2023’e kadar faizler düşük olduğu için orta sınıflar kredi kartından borçlanıyor, bu borçlanmayla borsaya giriyor yahut motosiklet ya da bir takım araç gereç alıyordu. Ancak son dönemde bu tablo epey değişti. Mayıs 2023’te 369 milyar lira taksitli, 329 milyar lira taksitsiz kredi kartı kullanımı olurken bugün taksitli 559 milyar liraya, taksitsiz 1 milyar 67 milyon liraya çıktı. Kabaca ifade edersek taksitsiz harcama yüzde 200 artmış. Krizin etkisi burada daha net görülüyor” dedi.
Doçent Akça: “Kredi kartından kesilen meblağlar ile hava savunma sistemi geliştirmek hayal”
Savunma sanayi üzerine araştırmalar yapan siyaset bilimci İsmet Akça ise kredi kartlarından toplanacak miktarın “çelik kubbe” gibi yüksek teknolojili savunma sistemlerini geliştirmek için yeterli olmayacağını söylerken, bu fonların bütçe içinde denetime açık ve şeffaf hale getirilmeleri gerektiğinin altını çiziyor.
VOA Türkçe’nin konuştuğu Doçent Akça, “2000’lerin başında merkez kapitalist ülkelerin savunma sanayi stratejileri değişti. Onlar daha yüksek teknolojili alanlara yöneldi. Bu da Türkiye gibi bazı ülkeler için fırsat pencereleri açtı. Türkiye bu alanda havada İHA-SİHA, denizde hücum bot ve karada çeşitli araçlar geliştirdi. Ancak söz konusu olan yüksek teknolojili hava savunma sistemleri, kısa ve orta ve uzun menzilli radarlar ile füze sistemlerinden oluşuyor. Bunlar çok daha büyük araştırma geliştirme bütçeleri gerektiriyor. Kredi kartından kesilen meblağlar ile bunları geliştirmek hayal. Kaldı ki Savunma Sanayi Destekleme Fonu, Meclis denetimine açık değil. Sayıştay da sadece kendisine verilen mali raporların tutarlılığını kontrol etmekte, harcamaların tutarlılığını denetlememektedir. Bu kamu kaynağı mutlaka denetlenebilir olmalı” dedi.
“Türkiye’nin hava savunma sisteminde büyük bir açığı var”
VOA Türkçe’nin konuştuğu bir başka savunma sanayi uzmanı da Türkiye’nin hava savunma sistemi eksikliğine dikkat çekti.
Adını vermek istemeyen uzman, “Türkiye’nin uzun zamandır hava savunma sistemine ihtiyacı var. Ancak yeterli kaynak olmadığından bu konu bir türlü çözüme kavuşturulamadı. Orada büyük bir açık var. Sözü geçen ‘çelik kubbe’ alçak, orta ve yüksek irtifalı bir radar ve füze sistemi. Roketsan füzeleri yapabiliyor, Aselsan radar geliştiriyor. Ancak bunlar için milyar dolarlık kaynağa ihtiyaç var. Birinci Dünya Savaşı’ndan beri savaş uçağı yapan Avrupa ülkeleri; Fransa, Almanya ve İspanya beşinci nesil savaş uçağı geliştirmek için başlangıç sermayesi, 200 milyon dolar kaynak koydular. Bizim beşinci nesil uçak Kaan’ın ne kadar bütçesi olduğu açıklanmıyor. Türkiye elbette bunları yapabilir ama daha açık ve ciddi olmak gerekir” ifadelerini kullandı.
Forum