ABD’nin son istihbarat değerlendirmesine göre İran'ın İsrail'in yeni saldırılarına ya da Batı'nın daha fazla yaptırımına nükleer silah eşiğini aşmaya daha da yaklaşarak yanıt vermesi muhtemel.
Ulusal İstihbarat Direktörlüğü Dairesi (ODNI) tarafından Perşembe günü yayınlanan rapor, Tahran'ın şu anda bir nükleer silah üretmeye hazır olmadığını, ancak “eğer isterse bir nükleer silah üretmek için kendisini daha iyi konumlandıracak” faaliyetler yürüttüğünü ortaya koyuyor.
Gizliliği olmayan raporda İran'ın Temmuz ayından bu yana yüzde 20 ve yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stoklarını arttırmaya devam ettiği ve aynı zamanda giderek artan sayıda gelişmiş santrifüj imal edip işlettiği belirtiliyor.
ABD istihbarat değerlendirmesi ayrıca İranlı yetkililerin “nükleer silahların kullanımını kamuoyu önünde tartışmaya” giderek daha istekli hale geldiği uyarısında bulunuyor.
“Sivil amaçlar için ihtiyaç duyulandan fazla”
“Tahran, istediği takdirde birden fazla yeraltı tesisinde hızla silah yapabilecek kalitede uranyum üretebilecek altyapı ve deneyime sahip” denilen raporda ayrıca “İranlı liderler bu durumun nükleer silah geliştirme tehditlerinin inandırıcılığını arttırdığının farkında” ayrıntısı yer alıyor.
ODNI raporu, İran'ın mevcut zenginleştirilmiş uranyum stoklarının sivil amaçlar için ihtiyaç duyduğu miktarın çok üzerinde olduğunu ve Tahran'ın toplam uranyum stokunun daha da zenginleştirilmesi halinde en az 10 adet nükleer silah yapabileceğini, tahmin ediyor.
Tahran'ın kabiliyetlerine ilişkin geçen Temmuz ayında yayınlanan bir ABD istihbarat değerlendirmesi de benzer şekilde, İranlı yetkililerin nükleer silah kullanımı konusunda daha rahat konuşmaya başladıklarını belirtiyordu.
Ancak yeni rapor, Tahran'ın Batı'nın baskılarına, saldırılarına ya da diğer tehditlerine daha fazla nükleer faaliyetle karşılık vermeye hazır olduğunu gösteriyor.
"Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan çekilme tehdidi”
ODNI'nin son değerlendirmesine göre “İran muhtemelen daha gelişmiş santrifüjler kurmayı ya da çalıştırmayı, zenginleştirilmiş uranyum stokunu daha da arttırmayı, uranyumu yüzde 90'a kadar zenginleştirmeyi ya da Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan çekilme tehdidinde bulunmayı düşünecektir.”
Amerikalı yetkililer daha önce Tahran'ın bir ila iki hafta gibi kısa bir sürede nükleer savaş başlığı üretebileceği uyarısında bulunmuş, ancak ABD Savunma Bakanlığı'nın İran'ın nükleer alandaki ilerlemesini durdurmak için seçenekleri olduğunu da söylemişlerdi.
Birleşmiş Milletler'in İran Daimi Temsilciliği ise yorum talebine henüz yanıt vermedi.
Balistik füze ve İHA uyarıları
ABD istihbarat uzmanları, endişelerinin nükleer silahların ötesine geçerek İran'ın balistik füze ve insansız hava aracı kabiliyetlerini de kapsadığını söylüyor.
ABD değerlendirmesinde İran'ın “Nisan ayında İsrail'e karşı gerçekleştirdiği füze ve insansız hava aracı (İHA) saldırısından ve Rusya'nın Ukrayna'ya karşı İran İHA'larını operasyonel olarak kullanmasından dersler çıkardığını ve bu dersleri neredeyse kesin olarak kullandığı” belirtiliyor.
ABD istihbaratı ayrıca Tahran'ın Rusya'ya transfer ettiği yakın menzilli balistik füzeler operasyonel koşullarda kullanıldıktan sonra, performans verilerini kullanmasını bekliyor.
ODNI raporuna göre Rusya'nın yardımı İran'ın uzaydan fırlatılabilen çoklu füzeler üzerindeki çalışmalarını da hızlandırarak Tahran'ın kıtalararası balistik füze üretme süresini kısaltabilir.
Perşembe günü yayınlanan ikinci bir kamuya açık istihbarat raporu da İran'ın Moskova'ya verdiği takviye desteğin ayrıntılarını sundu.
İran'ın “muhtemelen Rus askerlerini İHA operasyonlarında eğittiği ve onlara yardım ettiği” belirtilen raporda, “Moskova ve Tahran ayrıca Rusya'da ölümcül İHA'lar için ortak bir üretim hattı kurma konusunda anlaştı” denildi.
Forum