Akdeniz’de meydana gelen göçmen ölümlerini masaya yatırmak üzere Brüksel’de bir araya gelen Avrupa Birliği liderleri kendilerine göre hayat kurtaracak insan hakları örgütlerine göreyse günü kurtarmaktan öteye geçmeyen adımlar üzerinde anlaştı.
Son dönemde ölümler nedeniyle yoğun baskı ve eleştiri altında olan Avrupa Birliği liderleri geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği Komisyonu tarafından önerilen on maddelik eylem planını temel alarak askeri eylem planını öne çıkaran bir yaklaşım benimsedi.
Göçü ticarete döken ağlar tarafından kullanılan deniz araçlarını göçmenleri taşımadan belirleme, yakalama ve imha etme kararı alan Avrupa Birliği, bu adımın uluslararası hukuka uyumunu sağlamak amacıyla Birleşmiş Milletler’den yetkilendirme talep edecek. Bu girişime Fransa ve İngiltere’nin öncülük etmesi öngörülüyor.
Şu an yürürlükte olan Triton Operasyonu’nun bütçesini üçe katlama kararı alan Avrupa Birliği böylelikle daha önce İtalya tarafından yürütülen ancak üye ülkelerin mali katkı sağlamaması nedeniyle sona eren Mare Nostrum Operasyonu’nun bütçesine yakın bir rakam olan aylık 9 milyon Euro düzeyindeki kaynağa yeşil ışık yaktı.
Mali kaynağın yanı sıra üye ülkelerden gemi, helikopter ve uçak tahsisi konusunda da taahhüt geldi. İngiltere, HMS Bulwark savaş gemisi, helikopterler ve iki sahil güvenlik gemisi taahhüdünde bulunurken Fransa iki gemi, iki uçak ve altı uzman gönderme kararı aldı. Almanya’nın da iki gemiyle katkı sağlaması öngörülüyor.
Avrupa Birliği, Triton’un bütçesini ve kullanılacak askeri imkanları artırsa da 30 deniz miliyle sınırlı olan operasyonun görev tanımını değiştirmedi.
Bölgedeki askeri varlığını güçlendirecek olan Avrupa Birliği göç akınlarıyla mücadelede Tunus, Mısır, Sudan, Mali ve Nijer gibi bölge ülkelerine sınır gözleme ve kontrolü konularındaki desteğini artıracak. Afrika ülkeleriyle siyasi işbirliğini de artırmayı planlayan Avrupa Birliği, Türkiye’yle de Suriye ve Irak’taki durum bağlamında işbirliğinin hızlandırılması yönünde karar aldı.
Avrupa Birliği liderlerinin attığı adımlar yıllardır soruna çözüm bulma konusunda siyasi irade eksikliği içinde olduğu düşünüldüğünde doğru yönde atılmış bir ilk adım olarak nitelendirilebilir. Alınan kararlarda, sorunun özünü oluşturan insan boyutu ise yine eksik. Avrupa Birliği’nin, en çok eleştirildiği konular arasında yer alan mültecilere Birlik ülkelerine yasal yollarla girme kanallarını açmama konusundaki tavrını bir kenara bıraktığı da söylenemez. Bu konuda önümüzdeki dönemde mültecilerin gönüllülük temelinde farklı Avrupa Birliği ülkelerine yerleştirilmesine yönelik proje başlatılması gündemde olsa da şu aşamada üye ülkelerin bu konuda istekli olduğunu söylemek oldukça zor.
Avrupa Birliği liderlerinin göç konusunu günah keçisi ve tehdit unsuru olarak kullanan popülist partilerin ve aşırı sağın oluşturduğu atmosferin gölgesinde aldığı kararlar sorunu kısa sürede halledecek savaşı değil günü kurtaracak muharebeleri kazanmanın ötesine geçen bir potansiyele sahip değil.
