Brüksel ile Ankara arasında uzun süredir sorun yaratan ve Türkiye üzerinden geçerek Avrupa Birliği ülkelerine yasadışı yollardan giriş yapanların geldikleri ülkelere gönderilmesini sağlayan geri kabul anlaşması Lüksemburg’da masaya yatırıldı. Türkiye, diğer aday ülkeler başta olmak üzere çok sayıda ülkenin vatandaşına tanınan vize muafiyetinin kendi vatandaşlarına tanınmaması nedeniyle müzakereleri tamamlanan geri kabul anlaşmasını imzalamayı reddediyor. Avrupa Birliği ülkeleri ise vize liberalizasyonu sürecinin başlatılabilmesi için Türkiye’nin bu belgeyi imzalaması gerektiği yönündeki pozisyonunu koruyor.
Avrupa Birliği Dönem Başkanı Danimarka, Türkiye’nin hassasiyetlerini de dikkate alarak bugünkü toplantıda bağlayıcı sonuç alınacak bir yöntem izlememeyi tercih etti. Üye ülkelerin nabzının yoklandığı toplantı, Türkiye’nin beklediği vize muafiyeti aşamasına gelinmesinin uzun zaman alacağını bir kez daha ortaya koydu. Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki görüş alışverişi Danimarka tarafından hazırlanan ve “uzun vadede, aşamalı olarak vize liberalizasyonu sağlamak amacıyla Türkiye’yle diyalog başlatılması” temeline dayanan bir metin üzerinden yapıldı. Üye ülkeler bu sürecin başlatılmasına karşı çıkmamakla birlikte geri kabul anlaşmasının imzalanıp uygulanmasının şart olduğu konusunda ortak hareket etti. Bu çerçevede, geri kabul anlaşmasının hayata geçirilip uygulanmasıyla ilgili bir yol haritasının hazırlanmasının gerekli olduğu, süreçte Türkiye’ye yönelik olarak benimsenecek yaklaşımın diğer ülkelere uygulanandan farklı olamayacağı, Ankara’nın tüm üye ülkelerle işbirliği içinde olması gerektiği altı çizilen unsurları oluşturdu.
Toplantıda bağlayıcı ve somut bir karar alınmaması Türkiye açısından olumlu bir gelişme. Ankara bu konuda alınacak kararın Fransa’daki seçimlerin sonrasına kalmasını istiyordu. Bu beklenti karşılanmış olsa da Avrupa Birliği tarafından takınılan tutum Türkiye’nin beklentilerinin gerisinde kalıyor. Ankara, geri kabul anlaşması süreciyle vize liberalizasyonu sürecinin paralel yürütülmesini istiyor.
Danimarka’nın son toplantıda elde ettiği veriler doğrultusunda somut bir öneriyi gündeme getirmesi öngörülüyor. Bunun ne zaman olacağı ise henüz tam net değil. Türk diplomatik kaynaklar, Avrupa Birliği’yle temasın süreceğini ve ortak bir noktada buluşulması halinde konunun haziran ayında yapılacak toplantıda gündeme gelebileceğini belirtiyorlar.
Avrupa Birliği’nde geçerli olan ortak vize kodu çerçevesinde Türkiye’ye yönelik vize kolaylaştırma adımları ise kademeli olarak devreye sokuluyor. Bu üye ülkeler arasında fazla sorun yaratmasa da konu vize muafiyeti olunca ciddi çekinceler ortaya çıkıyor. Bu çekincelerin hukuki değil siyasi nitelikte olduğunun altının çizilmesi gerekiyor. Türkiye’nin vize muafiyeti taleplerine en güçlü direnç ise Avusturya, Hollanda, Almanya ve Fransa’dan geliyor.
