Amerika başkanlık seçimlerine beş hafta kala başkan yardımcılığı için yarışan Ohio Senatörü JD Vance ve Minnesota Valisi Tim Walz ilk kez canlı yayında kozlarını paylaştı.
CBS televizyonunda yayınlanan münazarada Amerika’nın Ortadoğu’daki rolü, göç, enflasyon ve kürtaj hakları gibi konular gündemdeydi.
New York’ta yapılan Amerika’nın Ortabatı’sını temsil eden iki başkan yardımcısı adayının tartışması, bazı atışmalar dışında sakin ve tarafların birbirlerine saygılı olduğu bir tonda ilerledi.
İran-İsrail gerginliği ve adayların tutumu
Münazaranın, “İsrail’in İran’ı vurmasını destekler miydiniz karşı mı çıkardınız?” şeklindeki ilk sorusuna, iki aday da doğrudan yanıt vermedi.
Tim Walz, 80 yaşındaki Donald Trump'ın göreve uygun olmadığını, Trump’ın İran nükleer anlaşmasından çekilerek Ortadoğu’da gerilimin tırmanmasına katkıda bulunduğunu savundu.
Televizyon izleyicilerine kendini tanıtarak soruyu yanıtlayan Vance, İran'ın nükleer silaha daha önce hiç olmadığı kadar yakın olduğunu savunarak Harris'i suçladı. Walz'a, “Son üç buçuk yıldır başkan yardımcısı kimdi?” diye soran Vance, “Cevap senin aday olduğun, benim değil. Donald Trump, dünyayı sürekli daha güvenli hale getirdi” dedi.
JD Vance Donald Trump görevdeyken diğer ülkelerin “çizginin dışına çıkmadığını” belirtti. Vance, Trump'ın “güç yoluyla barışı ve istikrarı sağladığını" savundu.
Kasırgalar ve iklim değişikliği
ABD’yi geçen haftadan beri vuran, en az 100 kişinin ölümüne ve büyük yıkımlara neden olan Helene Kasırgası ve iklim değişikliği ile mücadele politikaları konusunda Cumhuriyetçi aday Vance, iklim değişikliğinin gerçek olup olmadığına dair şüphelerini dile getirerek, sorunun çözümünün daha fazla Amerika'da yerli üretimi ve enerji üretimini güçlü tutmak olduğunu savundu.
Vance, Biden yönetimini dünyanın karbon emisyonununu en fazla kötüleştiren kesimlerinde yabancı üretimin artmasına izin verdiğini iddia etti.
Demokrat aday Walz ise, Trump'ın petrol şirketi yöneticileriyle yaptığı görüşmelere atıfta bulunarak, “Buna bir aldatmaca demek ve petrol şirketi yöneticilerini Mar-a-Lago'ya götürüp ‘Kampanyam için bana para verin, ben de ne isterseniz yapmanıza izin vereyim’ demektir" dedi.
Tim Walz, Amerika’nın bugün hiç olmadığı kadar doğalgaz ve petrol ürettiğine işaret ederek, Amerika’nın “gelecekte enerji süper gücü” olabileceğini kaydetti.
Vance: “Göçmenler suç işliyor”, Walz: “Onlar sadece düzen istiyor”
Vance, ülkede 20-25 milyon belgesiz göçmen bulunduğunu ve bu kişilerin bir milyonunun bir tür suç da işlediğini savundu. JD Vance, Demokrat Parti’nin başkan adayı Kamala Harris’i ABD'nin güney sınırından fentanil geçmesine izin vermekle suçladı ve Harris'i “Sınır çarımız Kamala Harris'in gittiğinden daha çok kez güney sınırında bulundum” sözleriyle eleştirdi.
Tim Walz ise bu yıl Senato'da kabul edilmeyen iki partili sınır tasarısıyla ilgili referans verirken, “İnancım hakkında çok fazla konuşmam ama Matta 25:40’ta ‘Aramızdaki en zayıf kişiye, bana yaptığınızı yapın’ der” sözleriyle İncil’den bir bölüme atıfta bulundu.
Walz, “Bence bu çoğu Amerikalı için geçerli. Onlar sadece düzen istiyorlar. Bu tasarı bunu sağlıyor. Ayrıca, diğer insanlara nasıl davrandığımız konusundaki saygınlığımızı korumamıza yardımcı oluyor” diye ekledi. Walz, Donald Trump'ı tasarının geçmesini engellemekle suçladı.
Walz: "Kalp ameliyatı olacaksanız Trump’ı dinlemeyin"
Başkan yardımcılığı için yarışan adaylar, Demokrat aday Walz’un, eski Başkan Trump'ın uzman görüşlerini göz ardı etmesiyle ilgili eleştirileri üzerine de tartıştı.
Tim Walz, ekonominin konuşulduğu bölümde, Trump’ı vergilerini ödememekle suçladı ve bunun adil olmadığını savundu. Walz, Biden yönetiminin göreve gelirken devraldığı ekonomik durumdan, Trump’ın Covid-19 pandemisine verdiği yanıtı sorumlu tuttu. Tim Walz, “Kalp ameliyatı olmanız gerekiyorsa, Trump'ı değil, Mayo Clinic'teki insanları dinleyin” diye ekledi.
Vance ise, Biden yönetiminin ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in bütçe açığını azaltacak adımları atmadığını söyledi. Vance, Trump’ın ekonomik planının “doktora derecesi olanlar ama sağduyuya sahip olmayanlar” tarafından hedef alındığını belirtti.
Vance: “Trump’a Amerika’nın Hitler’i demem hataydı”
Walz’a, Tiananmen Meydanı protestoları sırasında Hong Kong'da bulunduğuna ilişkin iddiası soruldu ve sunucu Walz'a o yılın Ağustos ayına kadar Asya'ya seyahat etmediğini hatırlattığında, Walz durumu kabul ederek “Elimden gelenin en iyisini yapıyorum ama mükemmel değilim. Zaman zaman ahmaklaşabiliyorum” dedi.
Moderatörler, Vance'e geçmişte Trump'ı “Amerika'nın Hitler'i” ve “ülkenin en yüksek makamı için uygunsuz” olarak nitelendiren yorumlarını sordu. Vance, “Hatamı kabul ediyorum; bazı medya haberlerine inandım. Ama en önemlisi, Donald Trump Amerikan halkına hizmet etti” yanıtını verdi.
Kürtaj konusunda görüş ayrılıkları sürdü
Vance, Walz'ın Trump'ın siciline yönelik eleştirilerine yanıt verirken Cumhuriyetçiler'in kürtaj konusundaki zayıflığını kabul etti.
“Partim olarak, Amerikan halkının güvenini yeniden kazanmalıyız” diyen Vance, Trump'ın Amerika'da kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan Roe v. Wade'i deviren Yüksek Mahkeme yargıçlarını atadığını vurguladı. Walz ise kürtaj haklarının sağlık hizmetleriyle ilgili olduğunu ifade etti.
Walz, üreme haklarıyla ilgili yanıtında Proje 2025'i gündeme getirdi ve “Proje, hamilelikleri kayıt altına alacak ve doğum kontrolünü zorlaştıracak” dedi.
Ayrıca, kısırlık tedavilerine erişimin sınırlanacağına dikkat çekti. Vance ise, gelecekte olası bir Trump yönetiminin hamilelikleri takip altına almayacağı yanıtını verdi.
Bireysel silahlanma konusunda benzer görüşler
JD Vance, silahlarla ilgili bir soru üzerine Harris'i göçmenlik konusundaki eleştirilerine geri döndü. Vance, okul saldırılarının kısmen güneybatı sınırından gelen yasadışı silah akışından kaynaklandığını öne sürdü. Walz, oğlunun bir silahlı saldırıya tanık olduğunu anlattıktan sonra Vance, bir anlığına oğluna duyduğu sempatiyi ifade etti. Geçmişte Ulusal Tüfek Birliği tarafından desteklenen bir isim olan Walz, silah kontrolü çağrısında bulunurken denge sağlama konusunda önemli deneyimlere sahip.
Vance, okullarda güvenliğin arttırılması gerektiğini vurguladı. "Okullarımızda güvenliği arttırmalıyız" diyen Vance, daha fazla okul kaynak görevlisi ve daha güçlü kapı ile pencerelerin gerekliliğini belirtti.
Walz ise Avrupa'daki okullarda benzer bir silah şiddeti yaşanmadığını belirterek, okulların "kale" gibi görünmesi fikrini reddetti.
Seçim sonuçlarına itiraz meselesi
Bu yılki seçim sonuçlarına itiraz edip etmeyeceğine ilişkin bir soruya Vance, Trump'ın 6 Ocak 2021'deki eylemlerini savunarak, “Hatırlayın, (Trump) 6 Ocak'ta protestocuların barışçıl bir şekilde protesto etmeleri gerektiğini söyledi. Ve 20 Ocak'ta ne oldu? Joe Biden başkan oldu. Donald Trump Beyaz Saray'dan ayrıldı” dedi.
Demokrat Walz ise “Trump net bir şekilde seçimi kazandığını söyledi ve bu doğru değildi. Başkanların sözleri önemlidir. İnsanlar sizi dinler. Demokrasi seçim kazanmaktan daha büyüktür. Seçim kaybedildiğinde tokalaşılıp sonuç kabul edilmeli” diye konuştu.
Televizyon tartışmasının son sözler kısmında Tim Walz, Kamala Harris’in “Bernie Sanders’ten Dick Cheney’ye Taylor Swift’e kadar uzanan” bir koalisyon inşa ettiğini söyledi ve Amerikalı seçmenlere hitaben, “Donald Trump’ın kim olduğunu biliyoruz. (Kamala Harris) Bize farklı bir seçenek veriyor, ileriye doğru yeni bir yol sunuyor. Bu harekete katılın” ifadelerini kullandı.
JD Vance de, hayatın Biden-Harris yönetimi sırasında daha zorlaştığını, hayat pahalılığının arttığını söyledi. Vance, halkın mevcut yönetim altında “Amerikan rüyasına” erişemeyeceğini savundu ve ülkenin “bir değişime ve yeni bir yöne ihtiyaç duyduğunu” belirtti.
Tim Walz televizyon tartışma programının ardından eşiyle birlikte pizza aldı
Bu arada Demokrat Parti Başkan Yardımcısı adayı Tim Walz, rakibi Cumhuriyetçi Parti Başkan Yardımcısı adayı JD Vance ile katıldığı televizyon tartışma programının ardından New York'ta bir pizza dükkanına girerek eşiyle birlikte pizza satın aldı.
Pizza dükkanından çıkışta VOA Türkçe muhabiri Mehmet Sümer'in "Program nasıl geçti, nasıl hissediyorsunuz?" sorusuna eşi Gwen Walz gülümseyerek, "Şimdi pizza yeme zamanımız" yanıtını verirken, Tim Walz da "Teşekkür ediyorum çok iyiydi" dedi.
Pizza dükkanının önünde içeride başkan yardımcısı adayının olduğunu gören bazı New Yorklular da çıkışta Walz'a sevgi gösterisinde bulundular.
O anları VOA Türkçe'den Mehmet Sümer ve Tezcan Taşkıran görüntüledi.
Forum