NEW YORK - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda, Güvenlik Konseyi’nin yapısının değiştirilmesi tartışıldı. 77. BM Genel Kurul Başkanı Csaba Korösi, son genel kurul toplantısına katılan dünya liderlerinin üçte ikisinin reform yapılması çağrısında bulunduğunu, bu değişimin gerçekleşmesi için gözlerin BM Genel Kurulu’na çevrildiğini söyledi.
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, Güvenlik Konseyi’nin yapısının değiştirilmesini desteklediklerini, üye sayısının arttırılması ve Latin Amerika ve Afrika’dan konseye daimi üye alınmasına ülkesinin sıcak baktığını kaydetti.
Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu, Güvenlik Konseyi’nde reform yapılması için daha fazla çabaya ihtiyaç olduğunu belirterek, tüm üye devletlerin konseyde yer alma ihtimali arttırılırsa, Güvenlik Konseyi'nin daha temsilci ve daha etkin olacağını söyledi.
Korösi: "Güvenlik Konseyi, görevini tam olarak yerine getiremez durumda kaldı"
BM 77. Genel Kurulu Başkanı Korösi, üye ülkelerin reform yapılması isteğinin giderek arttığını, üye ülkelerle yaptığı görüşmelerde bu isteği gördüğünü kaydetti.
Korösi, “Bu yıl, Güvenlik Konseyi reformuna yeni bir dikkat ve yeni bir açıyla yaklaşıyoruz. Ülkeler, çatışmalar, savaşlar, iklim değişikliği, gıda, su ve enerji krizleri, sürdürülemez borçlar ve acil sağlık durumlarıyla mücadele ediyor. Şu anda dokuzuncu ayına giren Ukrayna'daki savaş, bu etkileri yalnızca arttırdı, milyonları yerinden etti ve ülkeleri vatandaşlarının ihtiyaçlarını karşılamak için benzeri görülmemiş seçimler yapmaya zorladı. Tüm bunlara rağmen, uluslararası barış ve güvenliğin ana garantörü olan Güvenlik Konseyi, görevini tam olarak yerine getiremez durumda kaldı” dedi.
Korösi, geçtiğimiz 77. BM Genel Kurulu çalışmalarında, Güvenlik Konseyi’nin yapısının değişmesini ve reform yapılmasını isteyen ülke sayısının arttığını belirterek, “Dünya liderlerinin üçte biri Güvenlik Konseyi’nde acil reform yapılması gerektiğinin altını çizdi. Bu rakam 2021'deki sayının iki katından fazla. Değişime liderlik etmesi için gözler BM Genel Kurulu’na çevrildi. Genel Kurul, kelimenin tam anlamıyla, Güvenlik Konseyi reformu sorununa çözüm aramakla görevli tek BM organıdır. Şu anda acilen ihtiyaç duyulan dönüşümü yönlendirmek için siz Üye Devletlere güveniyorum” diye konuştu.
Linda Greenfield: “Reform için üye devletlerle temasa hazırız”
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Greenfield, Güvenlik Konseyi'ni daha etkili, temsili ve güvenilir kılmak için üye ülkelerle geniş çapta ilişki kurmaya hazır olduklarını söyledi.
Linda Greenfield, ABD’nin Afrika ve Latin Amerika ülkeleri için yeni kalıcı koltuklar da dahil olmak üzere Güvenlik Konseyi'nin hem kalıcı hem de kalıcı olmayan kategorilerde genişletilmesini desteklediğini belirtti.
Greenfield, “Güvenlik Konseyi'nin dünyayı ve coğrafi olarak farklı bakış açılarını daha iyi yansıtması gerekiyor. Ancak Güvenlik Konseyi'nin bu anı karşılaması için, Güvenlik Konseyi'nin tüm daimi üyelerinin de uluslararası barış ve güvenliği koruma yükümlülüğümüzü yerine getirmeleri gerekiyor. Bu, veto yetkisini sorumlu bir şekilde kullanmak anlamına gelir. Daha önce de söylediğim gibi, ABD nadir ve olağanüstü durumlar dışında veto kullanmaktan kaçınacaktır. Başka bir BM üyesi devlete karşı kendi saldırı eylemlerini savunmak için veto hakkını kullanan herhangi bir daimi üye sorumlu tutulmalıdır. Bunu yapmazsak, BM Şartı'nın güvenilirliğini baltalamış oluruz” diye konuştu.
Sinirlioğlu: “Veto hakkı olan ülkeler bunu kendi ülkelerinin çıkarları için kullanıyor”
Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Sinirlioğlu, günün gerçeklerini yansıtacak reformlar için çaba gösterilmesi gerektiğini, Güvenlik Konseyi'nin daha temsili, daha demokratik, hesap verebilir ve daha etkili olması için kapsamlı ve kapsayıcı bir yaklaşıma ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Sinirlioğlu, daimi üyelik ve veto hakkının sadece bu imtiyazlara sahip ülkelerin ulusal çıkarlarına hizmet ettiğini belirterek, “Seçilmiş üye sayısı ve tüm üye devletlerin Konsey'de yer alma ihtimali arttırılırsa, Güvenlik Konseyi daha temsiliyetçi ve daha etkin olacaktır. Türkiye, Güvenlik Konseyi’nde veto kullanımının sınırlandırılmasına yönelik girişimleri destekliyor. Bölgeler daha adil temsil edilmeli. Adil bir rotasyon sistemi uygulanmalı” diye konuştu.
