ABD’yle Çin arasındaki ticari savaş, Amerikan piyasalarını tam anlamıyla bir dönme dolaba çevirdi demek mümkün. Geçtiğimiz hafta sonu Arjantin’de yapılan G20 zirvesinden sonra Başkan Trump’ın Twitter üzerinden gönderdiği olumlu mesajların ardından toparlanan piyasalar, bu haberlerin belki de asılsız olduğuna dair gelen yeni haberler doğrultusunda Çarşamba günü sert düşüşler yaşadı. Başkan Trump’un kendisi için Twitter üzerinde “tariff man” yani “gümrük vergisi adamı” terimini kullanması ve bu vergilerin Amerika’yı tekrar büyük bir güç haline getireceğini söylemesi Amerikalı şirketlerin endişelerini arttırıyor.
Wall Street’e bazı kesimler Başkan Trump’ın, Çin’le Amerika arasındaki görüşmeleri yönetmesi için Çin’in ticari politikasını uzun yılllardır eleştiren bir ismi, ABD ticaret ateşesi Richard Lighthizer’ı atamasına da sıcak bakmıyor. Lighthizer görevi Maliye Bakanı ve Çin konusunda daha ılımlı görünen Steven Mnuchin’den devralacak ve iki Başkan’ın tam olarak anlaşmaya varamadığı noktalarla ilgili olan görüşmeleri sürdürecek. Ve şu anda 267 milyar dolarlık Çin ürününe uygulanan %10’luk verginin %25’e çıkıp çıkmayacağı önümüzdeki 90 gün içinde yürütülecek görüşmelerin sonucuna bağlı olacak.
Piyasalar bu yeni bilgiler doğrultusunda kendilerini toparlamaya çalışırken Perşembe günü dünyanın en büyük cep telefonu üreticilerinden biri ve Çin’in en önemli şirketlerinden biri olan Huawei şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Meng Wanzhou’nun Kanada’nın Vancouver kentinde tutuklanması, Dow Jones endeksinin 785 puan düşmesine neden oldu. Endeks daha sonra mucizevi bir yükseliş gerçekleştirdi ve günü 79 puanlık bir düşüşle tamamladı.
Peki bu hassas ortamı altüst eden tutuklamanın sebebi ne? Huawei şirketinin sahibinin de kızı olan Meng Wanzhou, ABD’nin İran’a karşı uyguladığı yaptırımları delmekle suçlandığı için Kanadalı yetkililer tarafından tutuklandı ve yeni Kanada-Amerika-Meksika anlaşması kapsamında Amerika’ya iade edilmeyi bekliyor. Çinli yetkililer bu tutuklamadan memnun olmadıklarını açıkça belli ederken, henüz ABD tarafından resmi bir açıklama yapılmadı.
ABD ve Çin arasındaki gerilim sadece Dow Jones endeksini değil Nasdaq ve SP 500 endekslerini de etkiliyor. Yatırımcılar bir türlü açıklık kazanamayan durum karşısında rahatsız oldukları kadar Wall Street Journal’ın haberine göre Merkez Bankası Federal Rezerv Dairesi de bu durum karşısında önümüzdeki yıl uygulamayı planladığı faiz oranı arttırımının hızını düşürebilir yani beklenenden daha fazla faiz artışı olabilir 2019’da.
Endişelerden bahsederken bu haftayı bitirmeden önce Amerikan ekonomisinin en önemli verilerinden biri açıklandı, istihdam raporu. Kasım ayında Amerikan ekonomisine 155 bin yeni iş katılmış ki bu bir ay öncesine oranla oldukça düşük, fakat yine de eknomininin büyümeye devam ettiğinin göstergesi. Çalışma Bakanlığı’nın raporuna göre işsizlik oranı da son üç ayda olduğu gibi %3,7’de sabitlenmiş durumda, saat ücretleriyse bir önceki yıla oranla %3,1 oranında artmış.
Kısacası, ekonomik veriler ekonominin sağlıklı bir biçimde büyüdüğünü gösterse de Amerika ve Çin arasında devam eden gerginlik ve küresel ekonomik yavaşlama belirtileri finans piyasalarını etkiliyor. Yatırımcılar ekonomik büyümenin bir önceki yıla oranla daha yavaş olacağına kesin gözüyle bakıyorlar diyebiliriz.
