WASHINGTON - ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 199 ülkedeki durumu incelediği Dini Özgürlükler Raporu’nun Türkiye bölümünde 2022 yılında yaşanan ihlaller listelendi.
Rapora göre hükümet, dini azınlıkların Türkiye’de din adamı yetiştirme çabalarını kısıtlamaya 2022 yılında da devam etti. Rapor buna örnek olarak Heybeliada Ruhban Okulu’nun kapalı kalmasını gösterdi.
Alevi hakları
Raporda, hükümetin geçen yılda da Aleviliği İslam’ın ana akımından ayrı bir mezhep olarak görmeye devam ettiği belirtildi.
Hükümetin Aleviliği din olarak tanımak yerine, kültürel bir unsur olarak gördüğü ve cemevlerini de ibadethane olarak tanınmadığı kaydedildi.
Raporda Mayıs ayında, AKP’li belediye başkanı yönetimindeki Esenler Belediyesi’nin Abdal Alevileri tarafından kutsal sayılan Ana Meryem Türbesi’ni protestolara rağmen emniyet güçlerinin kontrolünde yıkmasına da yer verildi. Bu olay, Türkiye’de geçen yıl yaşanan dini özgürlüklerin ihlallerine bir örnek olarak gösterildi.
Raporda, geçen sene medyada yer alan bazı haberler göz önüne alınarak, Türkiye’de ibadet yerleri ve mezarlıklara saldırıların devam ettiği, Aleviler’in kutsal kabul ettiği Muharrem ayında Ankara’da altı Alevi kurumuna ve cemevine saldırıldığı, Temmuz’da Hasköy Yahudi Mezarlığı’ndaki 36 mezar taşına kimliği belirsiz kişilerce zarar verildiği hatırlatılarak, bu gelişmeler de ihlaller arasında sayıldı.
Kadir Gecesi’nde alkollü paylaşıma hapis cezası da raporda
İstanbul’da bir uçuş görevlisine Kadir Gecesi’nde alkol kullandığını gösteren bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle hapis cezası verilmesi rapordaki ihlaller arasında yer alırken, 2021’de Kürtçe hutbe okuduğu için tutuklanan Kürt imamların davalarının da geçen yıl devam ettiği hatırlatılıyor.
Raporda ayrıca hükümetin, Müslüman olmayan dini azınlıkların haklarını sınırlamaya devam ettiği de vurgulanıyor.
2022’de Türkiye’de sosyal medya ve yazılı medyada Yahudi karşıtı söylem ve nefret söyleminin devam ettiği de kaydediliyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın görevlerinin özetlendiği raporda, dini azınlık vakıflarının yönetim kurulları seçim kriterlerinin 2022 Haziran ayında yürürlüğe giren bir yönetmelik ile belirlenmesine dikkat çekiliyor.
Olumlu gelişmeler
Raporda Türkiye’de dini azınlıklar konusunda bazı olumlu gelişmelere de yer verilmiş.
2022’de restorasyonu tamamlanan iki Ermeni kilisesinin, Ermeni Patriği’nin öncülük ettiği ayinle açıldığı, Ortodoks Süryaniler’e ait ve 1915’ten beri kapalı olan bir kilisenin de Haziran’da hizmete girdiği raporda yer alan bilgilerden.
Raporda ayrıca, Bodrum Belediyesi’nin geçen yaz bir Yahudi mezarlığını restore ettiği ve İzmir Belediyesi’nin şehirdeki bazı sinagogları restore etmeye devam ederken Yahudi yaşam alanlarını bir açık hava müzesine dönüştürdüğü bilgisi yer aldı.
Rapor, ABD Büyükelçiliklerinin hükümet yetkilileri, dini gruplar, STK’lar, gazeteciler, insan hakları gözlemcileri, akademisyenler ve medya kuruluşlarından aldığı bilgilere dayanarak hazırlanıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Uluslararası Dini Özgürlük Ofisi ise rapora son halini veriyor.
