Reuters haber ajansının, Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemini bugün test ettiğini bildirmesinin ardından, ABD yönetiminden tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı, "Doğrulanması durumunda, S-400 sistemlerinin test edilmesini en ağır biçimde kınıyoruz" açıklamasında bulundu. Savunma Bakanlığı (Pentagon) da, S-400 sisteminin aktive edilmemesi gerektiğini vurgulayarak, "Bunu yapmak, güvenlik ilişkileri açısından ciddi sonuçların olması risklerini doğurur" ifadesini kullandı.
Reuters, Sinop’tan çekildiğini belirttiği bir amatör video paylaşarak, gökyüzüne bir füzenin fırlatıldığını ve dar bir duman sütununun görüldüğünü bildirdi. Reuters bunun öncesindeki haberinde de Türkiye’nin bugün S-400 sistemini test edeceğini belirtmiş, Türkiye’nin bu amaçla Karadeniz üzerinde hava sahasına yönelik NOTAM, denizcilere yönelik de NAVTEX yayımladığına dikkat çekmişti.
Bu haberden kısa süre sonra ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus yazılı açıklama yaparak, ABD’nin, Rusya’dan S-400 gibi askeri sistemlerin alımının kabul edilemez olduğu mesajını Türk hükümetinin en üst makamlarına ilettiğini kaydetti.
"Güvenlik ilişkileri için ciddi sonuçları olur"
Türkiye’nin sistemi aktive etmesi halinde bunun ABD ile güvenlik ilişkileri açısından ciddi sonuçları olabileceği uyarısında bulunan ve bu konudaki beklentilerini açıkça ortaya koyduklarını hatırlatan Ortagus, "Doğrulanması durumunda, S-400 sistemlerinin test edilmesini en ağır biçimde kınıyoruz. Bu adım, Türkiye’nin bir NATO müttefiki ve ABD’nin stratejik ortağı olarak taşıdığı sorumluluklara ters düşmektedir" ifadesini kullandı.
Reuters'ın haberine göre, isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir Amerikalı yetkili, Amerika'nın S-400 sistemini test ettiğini doğruladı ancak ayrıntı vermedi.
Pentagon açıklaması
Gün içinde ABD Savunma Bakanlığı'ndan (Pentagon) da bir açıklama geldi. Bakanlık Sözcüsü Jonathan Hoffman yazılı açıklamasında, "Eğer doğruysa, Bakanlık testi kuvvetle kınamaktadır. Şu hususta açık olduk: Operasyonel bir S-400 sistemi Türkiye'nin ABD ve NATO müttefiki olarak taşıdığı yükümlülüklerle uyuşmamaktadır. Türkiye'nin sistemi satın almasına itiraz ediyoruz ve Türkiye'nin bunu operasyonel hale getirmekte olduğu haberlerinden derin kaygı duyuyoruz" ifadelerini kullandı.
Sistemin aktive edilmemesi gerektiğini vurgulayan Hoffman, "Bunu yapmak, güvenlik ilişkilerimiz açısından ciddi sonuçların olması risklerini doğurur. Türkiye'nin zaten F-35 programına katılım askıya alınmıştı ve S-400 ikili ilişkilerin başka alanlarında ilerleme sağlanmasına engel oluşturmaya devam ediyor" dedi.
Milli Savunma Bakanlığı’ndan ise konuyla ilgili bilgi verilmedi.
Senatör Menendez: "Türkiye'ye derhal yaptırımlar uygulanmalı"
Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nun kıdemli üyelerinden Demokrat Bob Menendez de, "Bugün Türkiye'nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini test etmesi, Ankara'nın Trump yönetiminden gelen basitçe taleplerden etkilenmediğini açıkça gösteriyor. Erdoğan sadece eylemlere yanıt veriyor, sözlere değil" açıklamasında bulundu.
Trump yönetimini Rusya'dan savunma ekipmanı alan ülkeleri cezalandırmayı öngören Amerika'nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası'nı (CAATSA) görmezden gelmekle eleştiren Menendez, "Bu, Putin'e karşı elimizi zayıflattı. Ayrıca Erdoğan'ı da cesaretlendirdi, bugünkü testin yolunu açtı" dedi.
Senatör Menendez, "Başkan Trump'ın yasanın gereklerini yerine getirmemesi ve Recep Tayyip Erdoğan'a olan yakınlığı, bizim, NATO müttefiklerimizin ve Avrupa'daki ortaklarımızın ulusal güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturuyor. CAATSA'nın yetkisi net ve yönetim bu yasayı uygulamalı. Türkiye'ye bu sistemi satın alması ve kullanmasından dolayı derhal yaptırım uygulanmalı" ifadelerini kullandı.
Türkiye bu hafta başında, 16-17 Ekim tarihlerinde Karadeniz üzerinde, Sinop yakınlarında füze atışları yapılacağına dair bir NOTAM yayımlamıştı. Havacılara yönelik duyuru anlamına gelen NOTAM’da, bölgedeki uçakların 6 saat süreyle yapılacak füze atışlarından haberdar olması ve uçakların 61 bin metreye kadar olan irtifalardan uzak durmaları istenmişti.
Benzer şekilde denizciler için yayımlanan ve 16-17 Ekim tarihlerini içeren NAVTEX’te, bölgede atış talimlerinin yapılacağı ifade edilmişti.
Türkiye’nin S-400 füze savunma sistemlerini Rusya’dan satın alması ABD’nin tepkisine neden olmuştu. Bu sebeple ABD Kongresi, F-35 savaş uçağı projesinden çıkarılan Türkiye’ye yaptırımlar uygulanmasını istiyor ve Trump yönetimine bunun için baskı yapıyor.
Türkiye, ABD’den Patriot sistemlerini satın alamamasını gerekçe göstererek 2017 yılında Rusya’yla 2,5 milyar dolarlık bir anlaşma yaparak S-400 füze savunma sistemi satın almıştı. S-400’lerin radar testleri daha önce yapılmıştı, ancak haberler doğrulandığı takdirde füze fırlatma testleri ilk kez yapılmış olacak.
