Başkan Joe Biden, selefi Donald Trump döneminde arka plana atıldıklarını hisseden ABD müttefikleriyle ilişkileri onarmanın, Amerika'yla hasımları arasındaki çizgileri yeniden çekmenin yollarını ararken Kongre'de ABD diplomasisine yön vermeye hazırlanan iki kilit lider, Amerika'nın ”yumuşak gücünü” küresel arenada yeniden inşa etme amacını paylaştıklarını belirtiyor.
Demokrat Parti kontrolundaki yeni Kongre'nin çalışmalarına başlamasıyla birlikte dış politikayla en çok ilgilenen Temsilciler Meclisi ve Senato Dış İlişkiler Komisyonları'nın yeni başkanları da göreve başladı.
Temsilciler Meclisi'nde 13 dönemdir görev yapan 67 yaşındaki Gregory Meeks, Ocak ayında Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı oldu. Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nun başkanlığınıysa Meeks gibi 67 yaşında olan ve üçüncü dönem senatörlük görevine devam eden New Jersey Senatörü Robert Menendez üstlendi. Demokrat Partili liderler, 2011 yılında 111'inci Kongre'nin görevini tamamlamasından bu yana ilk kez her iki komisyonun da başkanlığını yapıyor.
Amerika'nın liderlik rolünü yeniden inşa etmek
Hem Temsilciler Meclisi Üyesi Meeks hem de Senatör Menendez, dünyayla ilişkilerde Amerika'nın liderlik rolünü yeniden kurma amacının, önümüzdeki iki yıl boyunca yapacakları planların merkezinde yer alacağını kaydetti. Her iki lider de Amerika'nın son 10 yıl içinde etki alanlarını genişleten Rusya ve Çin'in oluşturduğu zorlukların farkında olduklarını söylüyor.
Meeks, Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı olarak seçildikten sonra yaptığı açıklamada, ”Yeni Kongre altındaki komisyon, Amerikan dış siyasetinde yaşanacak tarihi değişikliği yönetecek. Önümüzde yapacak çok iş var. Amerika'nın küresel arenadaki liderliğinin eksikliğini hisseden bir dünyayla yeniden ilişki kurmakla kalmayacağız, aynı zamanda dış siyasete yönelik geleneksel yaklaşımları yeniden masaya yatırmak zorundayız” dedi.
2006 yılında dönemin New Jersey senatörü Jon Corzine'in eyalet valiliğine seçilmesiyle boşalan Senato koltuğunu doldurmak üzere bu göreve atanan Menendez daha önce Temsilciler Meclisi üyesiydi. Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı olarak görevi devralan Menendez, ”Kongre'de dış siyaset alanında görev yaptığım 28 yıl boyunca ülkemizin dünyada oynadığı rolün bu kadar önemli olduğu bir dönem daha yaşamadım. Senato Dış İlişkiler Komisyonu, bu kritik zamanda dünyadaki liderlik rolümüzü yeniden inşa etmek ve demokratik değerlerimizi ilerletmek için çalışacak” dedi.
Diplomasi çevreleri iyimserlik içinde
Amerikan diplomasi çevrelerinin ABD Dışişleri Bakanlığı'nın son dört yılda yitirdiği mali kaynalarının ve moralini yeniden inşa etmek için Kongre'yle işbirliği yapmaya istekli olduğu yönünde net işaretler var.
Dış İlişkiler Konseyi sponsorluğunda kısa süre önce düzenlenen bir etkinlikte konuşan Ulusal Savunma Üniversitesi kıdemli başkan yardımcısı, Amerikan Dış Hizmetler eski Genel Direktörü ve ABD'nin Guatemala eski Büyükelçisi Arnold Chacón, Senatör Menendez, Temsilciler Meclisi Üyesi Meeks ve Kongre'deki diğer yetkililerle ”yakın işbirliği” içinde olmayı umduğunu söyledi.
Büyükelçi Chacón, ”Tarihimizin bu döneminde gereken tüm hedeflere ulaşmak için Kongre'yle olan ortaklığımızı ilerletme ihtiyacı içindeyiz” dedi.
Ancak tüm bu çabalara rağmen eski Başkan Donald Trump'ın Amerikan diplomasisi üzerindeki gölgesi, etkisini sürdürebilir.
Eski Başkan Trump'ın ticaret, dış politika ve göçmenlikle ilgili politikalarını sadakatle destekleyen danışmanı Jason Miller, Trump'ın ”Amerikan siyasetinde aktif rol oynamaya ve Önce Amerika politikasını destekleyen adaylara arka çıkmaya devam edeceğini” kaydetti.
Miller, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, ”Kendisinden sonra ister Cumhuriyetçi ister Demokrat Partili olsun yerleşik düzenin politikacılarının gelmesi önemli değil. Başkan geri adım atmayacak” şeklinde konuştu.
Senatör Bob Menendez, 2013 yılından Cumhuriyetçi Parti'nin Senato'da çoğunluğu ele geçirdiği 2015 yılı başına kadar Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nun başkanlık görevini yürütmüştü. 2015 yılı sonunda hakkındaki federal yolsuzluk soruşturması nedeniyle Senato Dış İlişkiler Komisyonu'ndaki Demokrat Parti kıdemli üyeliğinden ayrılan Menendez, şimdi bu görevi bir kez daha üstleniyor. Hakkındaki yolsuzluk suçlamaları daha sonra düşürülse de Senato'da oluşturulan Etik Komisyonu, Menendez için ”ağır ihtar” kararı almıştı.
Küresel bakış açısı
Gerek Gregory Meeks gerekse Bob Menendez, göçmen nüfusu yüksek, kültürel ve etnik çeşitlilik açısından zengin seçim bölgelerini temsil ediyor. Meeks'in New York kentinde temsil ettiği bölgede yaşayanların yüzde 40'ından fazlası, yabancı ülkelerde doğanlar. Bu oran, Menendez'in temsil ettiği seçmen kitlesi açısından yüzde 22. Amerika'nın toplam nüfusuna bakıldığında yabancı ülkelerde doğanların oranının yüzde 15 olduğu görülüyor.
Gregory Meeks'in seçmenlerinin büyük çoğunluğu, Guyana, Jamaika, Haiti, Trinidad ve Tobago gibi Karayip Adaları ve civarından geliyor. Bu nedenle Meeks, Kongre'deki çalışmalarını bu bölgeye odaklanarak sürdürüyor. Meeks, son birkaç haftadır Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moïse'nin görev süresi dolduktan sonra da iktidarda kalma çabalarını sert bir dille eleştiriyor.
Senatör Bob Menendez ise Amerika'da Asya kökenli nüfusun en kalabalık olduğu eyaletlerden biri olan New Jersey'yi temsil ediyor. New Jersey'deki Asya kökenli nüfusun büyük çoğunluğunu ise Hindistan'dan gelen göçmenler oluşturuyor. Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin bazı baskıcı politikalarına yönelik eleştirilerde bulunan Menendez, Çin'in Hindistan'la arasındaki toprak anlaşmazlığında takındığı tavrı en çok eleştirenler siyasetçilerden biri.
Temsilciler Meclisi Üyesi Meeks, Amerika'nın sadece geleneksel müttefikleriyle diplomatik ilişkilerde bulunduğunu değil, geleneksel kanallar dışındaki çabalarını da genişlettiğini görmek istediğini söylüyor.
Meeks, bu konuda, ”Normale dönmeyi değil, ilişkileri yönetmenin yeni yoluna doğru adım atmayı hedefliyoruz. Bakış açımızı genişleteceğiz, dünyada tarihsel olarak gözardı ettiğimiz bölgelere erişeceğiz. Avrupalı müttefiklerimize ortak olarak geri döneceğiz ama aynı zamanda Batı Yarımküre'de ve Afrika'da çok yönlü yeni ilişkiler geliştireceğiz. Moskova ve Pekin'in karşımıza koyduğu sistematik zorluklarla ancak bizim gibi düşünen dostlarımızla başa çıkabiliriz” dedi.
Savaş yetkisi tartışması
Hem Menendez hem de Meeks, özellikle konu silahlı çatışmalar olduğunda, Amerikan dış politikasına yön vermede Kongre'nin rolünü yeniden inşa etmek istediklerini ısrarla dile getiriyor. ABD Kongresi, 11 Eylül 2001 terör saldırılarından sonra biri Afganistan, diğeri Irak'a yönelik olmak üzere askeri güç kullanımı konusunda iki yetki çıkarmıştı. Bu iki yetki de halen yürürlükte. Afganistan için kullanılan Askeri Güç Kullanma Yetkisi (AUMF), çıkarılmasından bu yana geçen 20 yıl içinde dünyanın farklı bölgelerindeki askeri operasyonlara gerekçe göstermek için kullanıldı.
Menendez ve Meeks, geçmişte, Amerikan Kongresi'nin çıkardığı mevcut Askeri Güç Kullanma Yetkileri'nin kaldırılması için yasa çıkarılmasına destek vermişti. Ancak uzmanlar, bu yetkilerin iptalinin akıllıca ya da siyasi açıdan uygulanabilir olmadığı görüşünde.
Düşünce kuruluğu Brookings Enstitüsü'nün dış siyaset araştırmaları başkanı Michael O'Hanlon, Amerika'nın Sesi'ne Askeri Güç Kullanma Yetkileri'nin kaldırılması konusunda yaptığı açıklamada, ”Bunların yerine neyin getirileceği konusunda net bir fikir oluşmadan iptal edilmelerinin hiçbir mantıklı açıklaması olmaz. Tehdit ortadan kalkmadı, Washington'un yeni yasalar çıkarmasını da beklemez. Bunun için Savaş Güçleri Yasası ve Başkan'ın tek başına nükleer silah ateşleme yetkisine sahip olmasının da yeniden değerlendirilmesi gerekir” diyor.
O'Hanlon, Amerika'nın dünya genelinde güvenlik ortaklarıyla kuracağı ilişkiler konusundaysa Kongre'deki komisyonlar ve Biden yönetimi arasında büyük bir anlaşmaya varılmasını beklemediğini söyledi, ”Kongre'den, Başkan Biden ve ekibine kıyasla daha yumuşak bir adım bekliyorum” şeklinde konuştu.
