BATAVIA, ILLINOIS —
14 Mart’ta İsviçre’de bilim adamları dünyanın en güçlü atom parçalayıcısıyla yaptıkları çalışmaların, uzun süredir araştırılan ve “tanrı parçacığı” olarak da bilinen Higgs bozonunu ortaya çıkardığını söylediler. Bilim adamlarının doğadaki tüm maddelere kütle verdiğini düşündüğü bu atom altı parçacığın keşfi evrenle ilgili büyük gizemlerle ilgili ipuçlarını da beraberinde getirdi.
Higgs ile ilgili araştırmalar onlarca yıl önce Amerika Enerji Bakanlığı’nın Chicago’daki Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’nda başlamıştı. Amerika’nın Sesi’nden Kane Farabaugh, araştırmacıların yeni teknolojilerle parçacık fiziğinin gizemlerini çözme yolundaki çalışmalarına devam ettiğini bildiriyor.
İsviçre’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan farklı bir kıtada, Fermilab’in Şebeke Bilgisayar Merkezi’nde Higgs Boson’un nasıl işlediği ve bunun evren için ne anlama geldiği bilgisayarlarla inceleniyor.
Robert Roser: “Elimizdeki veriler Higgs bozonuyla ilgili bilgilerden çok daha öteye gidiyor.”
Araştırmacı Robert Roser , Fermilab’da Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan geçen atomların oluşturduğu bilgisayar verilerini tarıyor.
Robert Roser: “Bu bir altın madeni. Verileri yıllarca inceleyip ilginç bilgiler elde edebilirsiniz. Bu bizim onlarca yıl kullanacağımız bir bilgi kaynağı.”
Ancak Roser Fermilab’ın yeni keşifler için onlarca yıl beklemeyeceğini söylüyor.
Robert Roser: “Enerji önemli. Ne kadar fazla enerji kullanılırsa biz de o kadar bu parçacıkların içinde alt yapılar olup olmadığını görebiliriz.”
Bu enerji seviyesine ulaşmak için teknik bölümde çalışan araştırmacı Andy Hocker Fermilab’daki fizikçilerle yeni nesil parçacık hızlandırıcısı üzerinde yoğunlaşıyor. Bu bir gün Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nı emekliye ayıracak.
Andy Hocker: “Fermilab’da inşasını planladığımız şey dünyanın en güçlü proton hızlandırıcısı olacak. Artık enerji cephesinde değil, yoğunluk cephesinde savaşacağız. Bu tip yoğun proton ışınının dünyada bir benzeri yok.”
Parçacıklar, Hadron Çarpıştırıcısı’nda olduğu gibi büyük bir çemberin çevresinde hızlandırılmak yerine bu 31 kilometrelik tesiste yapılacak çizgisel araçta iki parçacık ışınını düz çizgide birbirlerine yöneltecek. Bu atılan iki kurşunun ışık hızında birbiriyle çarpışması gibi.
Andy Hocker: “Çizgisel hızlandırıcının avantajı parçacıkları yörüngede tutma zorunluluğu olmaması. Bir şeyi düz çizgide göndermek bir çemberde yörüngede tutmaktan daha kolay.”
Uluslararası Öizgisel Çarpıştırıcı’nın kullandığı teknoloji Amerika’da Fermilab’da geliştirilmesine rağmen fizik mühendisi Elvin Harms projenin onaylanması durumunda bile Amerika’da inşa edilmeyebileceğini söylüyor.
Elvin Harms: “Şu anda Japonlar’ın çok ciddi şekilde Uluslararası Çizgisel Çarpıştırıcı’ya ev sahipliği yapmak istediklerini görüyoruz. Ama uluslararası sözcüğü önemli. Bu, sonuçta uluslararası bir çalışma.”
Uluslararası Çizgisel Çarpıştırıcı projesinde 24 ülkeden 300 üniversite ve laboratuvardan 2000 kişi çalışıyor. Projenin maliyeti ise 7 ile 8 milyar dolar arasında.
Higgs ile ilgili araştırmalar onlarca yıl önce Amerika Enerji Bakanlığı’nın Chicago’daki Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’nda başlamıştı. Amerika’nın Sesi’nden Kane Farabaugh, araştırmacıların yeni teknolojilerle parçacık fiziğinin gizemlerini çözme yolundaki çalışmalarına devam ettiğini bildiriyor.
İsviçre’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan farklı bir kıtada, Fermilab’in Şebeke Bilgisayar Merkezi’nde Higgs Boson’un nasıl işlediği ve bunun evren için ne anlama geldiği bilgisayarlarla inceleniyor.
Robert Roser: “Elimizdeki veriler Higgs bozonuyla ilgili bilgilerden çok daha öteye gidiyor.”
Araştırmacı Robert Roser , Fermilab’da Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan geçen atomların oluşturduğu bilgisayar verilerini tarıyor.
Robert Roser: “Bu bir altın madeni. Verileri yıllarca inceleyip ilginç bilgiler elde edebilirsiniz. Bu bizim onlarca yıl kullanacağımız bir bilgi kaynağı.”
Ancak Roser Fermilab’ın yeni keşifler için onlarca yıl beklemeyeceğini söylüyor.
Robert Roser: “Enerji önemli. Ne kadar fazla enerji kullanılırsa biz de o kadar bu parçacıkların içinde alt yapılar olup olmadığını görebiliriz.”
Bu enerji seviyesine ulaşmak için teknik bölümde çalışan araştırmacı Andy Hocker Fermilab’daki fizikçilerle yeni nesil parçacık hızlandırıcısı üzerinde yoğunlaşıyor. Bu bir gün Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nı emekliye ayıracak.
Andy Hocker: “Fermilab’da inşasını planladığımız şey dünyanın en güçlü proton hızlandırıcısı olacak. Artık enerji cephesinde değil, yoğunluk cephesinde savaşacağız. Bu tip yoğun proton ışınının dünyada bir benzeri yok.”
Parçacıklar, Hadron Çarpıştırıcısı’nda olduğu gibi büyük bir çemberin çevresinde hızlandırılmak yerine bu 31 kilometrelik tesiste yapılacak çizgisel araçta iki parçacık ışınını düz çizgide birbirlerine yöneltecek. Bu atılan iki kurşunun ışık hızında birbiriyle çarpışması gibi.
Andy Hocker: “Çizgisel hızlandırıcının avantajı parçacıkları yörüngede tutma zorunluluğu olmaması. Bir şeyi düz çizgide göndermek bir çemberde yörüngede tutmaktan daha kolay.”
Uluslararası Öizgisel Çarpıştırıcı’nın kullandığı teknoloji Amerika’da Fermilab’da geliştirilmesine rağmen fizik mühendisi Elvin Harms projenin onaylanması durumunda bile Amerika’da inşa edilmeyebileceğini söylüyor.
Elvin Harms: “Şu anda Japonlar’ın çok ciddi şekilde Uluslararası Çizgisel Çarpıştırıcı’ya ev sahipliği yapmak istediklerini görüyoruz. Ama uluslararası sözcüğü önemli. Bu, sonuçta uluslararası bir çalışma.”
Uluslararası Çizgisel Çarpıştırıcı projesinde 24 ülkeden 300 üniversite ve laboratuvardan 2000 kişi çalışıyor. Projenin maliyeti ise 7 ile 8 milyar dolar arasında.
