ABD, Türkiye’ye Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması sebebiyle CAATSA kapsamında uygulanacak yaptırımları açıkladı. Savunma Sanayii Başkanlığı ve kurumun yetkilileri yaptırım listesine alındı.
Türkiye’ye Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası’nın (CAATSA) 231’inci maddesi kapsamında Türkiye’ye uygulanması kararlaştırılan yaptırımları Dışişleri Bakanı Mike Pompeo açıkladı.
Pompeo, Türkiye’nin Rusya’da devlet yönetimindeki askeri ihracat şirketi Rosoboronexport ile anlaşma yaparak S-400 füze savunma sistemi satın almasının CAATSA kapsamında Rusya’nın savunma ve istihbarat sektörüyle “önemli bir işlem” olarak değerlendirildiğini belirtti.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Türkiye’nin pek çok seviyede daha önce S-400 alımının ABD’nin askeri teknolojisini ve personelini tehlikeye atacağı ve Rusya savunma sanayisine önemli kaynak sağlayacağı ayrıca Rusya’nın Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ve savunma sanayisine erişimini sağlayacağı konusunda uyarıda bulunduklarını vurguladı.
Pompeo, ‘‘Türkiye yine de NATO ile uyumlu alternatif sistemlerle savunma ihtiyaçlarını karşılayabilecek olmasına rağmen S-400’lerin temin ve test edilmesi konusunda ilerlemeye karar verdi. Bu karar Türkiye’nin küresel F-35 savaş uçağı ortaklığının askıya alınması ve projeden çıkarılmasının beklenmesine neden oldu’’ dedi.
Açıklamada, ‘‘Bugünkü hamle ABD’nin CAATSA’nın 231’inci maddesini tam olarak uygulayacağı ve Rusya’nın savunma sektörü ve istihbaratıyla önemli alışverişlere hoşgörü göstermeyeceği şeklinde açık bir mesaj göndermiş oldu” dedi.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Türkiye’ye S-400 sorununun ABD ile işbirliği içinde acilen çözmesi çağrısında bulundu. Açıklamada, “Türkiye ABD için kıymetli bir müttefik ve önemli bir bölgesel güvenlik ortağıdır. Türkiye’nin S-400 sahibi olmasından kaynaklanan engeli mümkün olan en kısa sürede aşarak tarihimizde onlarca yıldır devam eden verimli savunma sanayi işbirliğimizi devam ettirmeyi umuyoruz’’ ifadeleri yer aldı.
Türkiye’ye uygulanması kararlaştırılan yaptırım maddeleri
2017 yılında ABD Kongresi tarafından kabul edilen CAATSA, Rusya ile savunma ve istihbarat alanında önemli düzeyde alışveriş yapan ülkelere 12 yaptırım seçeneğinden en az beşinin uygulanmasını öngörüyordu.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Maliye Bakanlığı ile istişare ederek Türkiye’ye uygulanmak üzere belirlediği beş yaptırım seçeneği şu şekilde:
- Savunma Sanayii Başkanlığı’na mal ve teknoloji transferi için ihracat lisansı verilmesi yasağı,
- Savunma Sanayii Başkanlığı’na 12 aylık bir süre içinde miktarı 10 milyon doları geçecek şekilde ABD mali kurumları tarafından kredi verilmesi yasağı,
- Savunma Sanayii Başkanlığı’na ihracat konusunda ABD İhracat-İthalat Bankası desteğinin yasaklanması,
- ABD'nin Savunma Sanayii Başkanlığı’na yarar sağlayacak kredilere karşı çıkma zorunluluğu,
- Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, başkan yardımcısı Faruk Yiğit, SSB Hava Savunma ve Uzay Departmanı Başkanı Serhat Gençoğlu ve SSB Bölgesel Hava Savunma Sistemleri Direktörlüğü Program Müdürü Mustafa Alper Deniz’e vize yasağı getirilmesi,
Yaptırım kapsamına alınan yetkililerin ABD’deki malvarlıklarının da dondurulması öngörülüyor.
Türkiye’den yaptırımlara tepki
Türk Dışişleri Bakanlığı ise ABD’nin yaptırım kararını kınadı ve reddetti.
Yapılan yazılı açıklamada; ‘‘Türkiye’yi zamanında S-400 sistemlerini tedarik etmeye sevk eden koşullar herkes tarafından gayet iyi bilinmektedir. Nitekim bizzat Başkan Trump da birçok vesileyle bu konuda Türkiye’nin haklılığını teslim etmiştir” denildi.
Açıklamada “S-400’lerin NATO sistemleri bakımından bir zafiyet yaratacağına dair ABD iddiaları da teknik dayanaktan yoksundur. Kaldı ki Türkiye, bu konuda NATO’nun da katılacağı teknik bir çalışma grubu kurulmasını teklif ederek, meselenin siyasi önyargılardan uzak bir şekilde, nesnel ve gerçekçi bir zeminde ele alınmasını defaatle önermiştir” ifadeleri kullanıldı.
“ABD’nin konuyu iki müttefike yakışır şekilde diyalog ve diplomasi yoluyla çözme yönündeki önerimizi kabul etmeyerek, tek taraflı yaptırımlara başvurması her türlü izandan yoksun bir davranıştır” denildi.
‘‘Türkiye uygun gördüğü şekilde mukabelede bulunacaktır’’
Açıklamada, ABD’nin yaptırım kararının ilişkileri olumsuz yönde etkilemesinin kaçınılmaz olduğu ve bu karara karşı gerekli adımları atarak uygun gördüğü şekilde ve zamanlamayla karşılık vereceği belirtildi.
“ABD’yi, bugün açıklanan bu haksız yaptırım kararını gözden geçirmeye ve bu vahim yanlıştan bir an evvel geri dönmeye davet ediyor, Türkiye olarak meseleyi müttefiklik ruhuna uygun şekilde, diyalog ve diplomasi yoluyla ele almaya hazır olduğumuzu bir kez daha vurguluyoruz’’ ifadeleri kullanıldı.
