İki NATO müttefiki ABD ve Türkiye arasında Rusya ile savunma sektöründe işbirliği dışında sorunların yaşandığı çok sayıda başka konu başlığı da var.
20 Ocak’ta Joe Biden’ın görevi devralmasıyla yeni dönemde Türk-Amerikan ilişkilerinde ele alınması olası konu başlıkları şu şekilde:
Füze savunma sistemleri
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemlerini satın alması Ankara’yı kısa adıyla CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası kapsamında bir dizi yaptırımla karşı karşıya bıraktı.
ABD daha önce Lockheed Martin tarafından üretilen ve kimliğini gizleyebilen en gelişmiş savaş uçağı F-35’lerin ortak üretimi programından çıkarmıştı.
ABD bu adımla S-400 sebebiyle Türkiye’nin almayı planladığı 100’den fazla F-35 uçağını satın almasını da yasaklamıştı.
Suriye gerilimi
Türkiye ABD’nin Suriye’de Washington’un da terör örgütü olarak gördüğü PKK’nın Suriye kolu olarak nitelediği YPG’ye destek vermesine tepkili.
Türk askerleri 2016 yılından bu yana Suriye’nin kuzeyinde YPG’yi Türkiye sınırından püskürtmek amacıyla üç sınır ötesi operasyon düzenledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a destek veren ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz yıl Türkiye’yi Suriye konusunda ileri gitmesi halinde Türkiye ekonomisini yok edeceği tehdidinde bulunmuş, Türkiye bu tehdide rağmen son olarak geçen yıl Barış Pınarı Harekatı adını verdiği operasyonu başlatmıştı.
Darbe girişimi ve Gülen
Türkiye 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin arkasında olmakla suçladığı ABD’de yaşayan Gülen Hareketi lideri Fethullah Gülen’in iadesini talep etti.
ABD’li yetkililerse mahkemelerin, darbe girişimiyle bağlantısı olduğunu reddeden Gülen’in iade edilmesi için yeterli delil sunulmasını isteyeceğini vurguladı.
ABD Konsolosluğu çalışanları
ABD Konsolosluğu çalışanı Nazmi Mete Cantürk geçtiğimiz Ekim ayında Türkiye’nin Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) olarak nitelediği örgüte yardım ettiği gerekçesiyle beş yıl hapis cezasına mahkum edildi.
ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu’nda güvenlik görevlisi olarak çalışan Cantürk suçlamaları reddetti, temyiz başvurunda bulundu.
Mete Cantürk, hakkında iddianame hazırlanan üç ABD Konsolosluğu çalışanından biri. Hamza Uluçay terör suçlamasıyla 4,5 yıl hapis cezasına mahkum oldu.
ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu’nda Uyuşturucu Uygulama İdaresi (DEA) için çevirmen olarak çalışan Metin Topuz da Haziran ayında yaklaşık dokuz yıl hapis cezasına mahkum edilmişti.
ABD’nin Ortadoğu Politikası
Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD’nin İsrail’e verdiği güçlü desteği kınadı. ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararının Washington’un bölgede arabulucu olarak rolünden feragat ettiği anlamına geldiğini söyledi.
Erdoğan, Başkan Trump’ın 1967 yılındaki savaşta Suriye’den ele geçirdiği ve ilhak ettiği Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanımasını da eleştirdi.
Halkbank
2018 yılında ABD mahkemesi, İran’a yönelik yaptırımların ihlal edildiği gerekçesiyle açılan dava kapsamında yargılanan eski Halkbank genel müdürü yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’yı 32 ay hapis cezasına mahkum etti.
Devlet kontrolundaki Halkbank hakkında da aynı suçlamalar getirildi ancak banka dolandırıcılık, para aklama ve komplo suçlamalarını reddetti.
Mehmet Hakan Atilla geçtiğimiz yıl serbest kalarak Türkiye’ye döndü.
ABD’de yeni başkan dönemi
Seçilmiş Başkan Joe Biden Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı eleştirerek ABD’nin Türkiye’de muhalefete destek vermesi gerektiğini söyledi.
Biden’ın New York Times’a verdiği röportajda verdiği mesajlar Türkiye’de tepkiyle karşılandı.
Joe Biden’ın 20 Ocak’ta görevi devralmasıyla birlikte iki lider arasında sorunlu konu başlıklarında gerginlik yaşanabilir.
Erdoğan ABD’de göreve gelecek yeni yönetimle ilgili yorum yapmak için henüz erken olduğunu belirtmiş, “Sayın Biden göreve gelsin. Göreve gelince kendisiyle bazı konuları oturup konuşuruz” demişti.
