ABD’de yasal olarak kalıcı yaşama ve çalışma hakkı sağlayan Yeşil Kart’a (Greencard) sahip yabancılar, vatandaşlığa geçiş için daha uzun ve karmaşık bir sınava tabi tutulacak.
Yeni vatandaşlık sınavına girecek olanlar, Amerikan tarihi ve yönetimi ile ilgili bundan böyle 128 soru içinden seçilecek olanları yanıtlamak zorunda. Eski test 100 soruyu kapsıyordu. 1 Aralık 2020’den sonra vatandaşlık için başvuranlar yeni sorulardan sınava girecek.
Vatandaşlığa başvuranlara 128 soru içinden 20 soru yöneltilecek. Sınavı geçmek için 12 sorunun doğru yanıtlanması gerekiyor. Eski sistemde sınava tabi tutulanlar 10 sorudan 6 soru soruyu doğru yanıtlamakla yükümlüydü.
ABD İç Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Vatandaşlık ve Göç Hizmetleri Dairesi (USCIS) geçen yıl, vatandaşlığa geçiş sınavını geliştirme kararını açıklamıştı. Sınav 2008’den beri yenilenmiyordu. Kararla ilgili adım geçen hafta atıldı.
İç Güvenlik Bakan Yardımcısı vekili Ken Cuccinelli, "Sınavı yeni ve amacına uygun tutmak için güncellemek, korumak ve geliştirmek, bizim görevimiz. Amacımız yeni vatandaş olacaklara, ABD’li olmanın anlamını ve tüm Amerikalılar’ı birleştiren değerleri anlamalarına yardımcı olmak" dedi. Cuccinelli, geçen yıl USCIS başkan vekili olarak görev yapmıştı.
Vatandaşlık sınavını geçmek, ABD’de yeşil kart olarak da bilinen kalıcı oturum hakkı olan yabancıların, vatandaş olmaları yolundaki son şart. Sınav, vatandaşlık mülakatında sözlü olarak yapılıyor ve sürecin son aşamalarında yer alıyor.
Maryland’daki Montgomery Üniversitesi’nin Vatandaşlığa Hazırlık Programı Başkanı Nancy Newton, ilk 12 soru doğru yanıtlansa da 20 sorunun tamamının sorulduğuna dikkat çekti. Newton, yeni sınavın İngilizce’ye daha fazla hakimiyet gerektireceğini de söyledi. Eski sınav için orta seviye İngilizce yeterli oluyordu.
İç Güvenlik Bakanlığı’nın desteği ve yerel sivil toplum kuruluşlarının ortaklığıyla, Montgomery Üniversitesi Vatandaşlığa Hazırlık Programı, her yıl 300 kadar yeşil kart sahibine yardım ediyor. Vatandaşlığa başvuranlar, aylarca bu sınava hazırlanıyor.
Sınavdaki yenilikler neler?
Sorulacak soru sayısı iki katına çıksa da USCIS, sınavı geçmek için yüzde 60 başarı şartını değiştirmedi. Çoğu soru aynı kalsa da cümleler yenilendi; bazı sorular genişletildi ya da daha fazla açıklama gerektirecek şekilde değiştirildi.
Mesela eski sınavda ABD’nin 13 kurucu eyaletinden üçünün ismi soruluyordu. Yenisinde 5 eyaletin ismi talep ediliyor.
"ABD’de yaşayan herkesin iki hakkı nedir?" sorusunun yerine ‘’üç hakkı nedir?’’ diye soruluyor.
Göç avukatlarının bir bölümü, böyle bir gerekliliğe dair kanıt sunulmadan bazı soruların zorlaştırıldığını söyleyerek yeni sınavı eleştiriyor.
Amerikan Göçmenlik Konseyi'nin politika danışmanı Aaron Reichlin-Melnick, sorularda hafif bir siyasi tavır olduğu görüşünde.
Reichlin-Melnick konuyla ilgili yazısında, "Bilhassa bir soru siyasallaştırma endişelerini gündeme getiriyor. Eski sınavda yöneltilen 'ABD'li bir senatör kimi temsil ediyor?' sorusuna önerilen yanıt 'eyaletindeki tüm insanları' idi. Yeni sınavda önerilen yanıt ' eyaletinin vatandaşları.' Bu doğru değil. Kongre üyeleri, vatandaşlık statüsüne bakılmaksızın kendi bölgelerinde yaşayan herkesi temsil ediyor. Ülke kurulduğundan beri bu böyleydi" ifadelerini kullandı.
Seçilmiş Başkan Joe Biden'ın vatandaşlık sınavındaki değişiklikleri geri alıp almayacağı henüz bilinmiyor.
Woodrow Wilson Ulusal Burs Vakfı’nın 2018’deki bir anketi, doğuştan ABD vatandaşı her üç kişiden sadece birinin bu sınavı geçebildiğini ortaya koydu.
USCIS testi, ülke çapındaki toplum temelli örgütler ve ülkenin dört bir yanından gönüllülerin yardımıyla 2020 yazında tamamladığını açıkladı.
Açıklamada, "Bu pilot uygulamadan toplanan veriler, USCIS'in her bir sorunun dil ve gramer yapısı hakkında kararlar almasına yardımcı olmak için kullanıldı" dedi.
Montgomery Üniversitesi de pilot programın bir parçasıydı. Newton, vatandaşlığa başvuranların, "yeni sorularda seçilen sözcüklerin farklı olsa da İngilizce becerisi açısından onlara tamamen yabancı gelmediği konusunda hemfikir olduklarını" söyledi.
Newton, "Yeni sınavın mevcut sınavdan daha zor olduğunu düşünsek de, öğrencilerimiz göçmenler ve bu aşamaya gelmek için çok şey yaşadılar. Vatandaş olmak için, başvurudan bile önce gelen çok aşama var Bunu atlatacağız" dedi.
