ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Salı günü yaptığı basın açıklamasında Venezuela’da önüne 6 ay ile 12 ay içinde milletvekili ve başkanlık seçimlerini koyacak geçici bir hükümet kurulması durumunda, ABD’nin Venezuela’ya uyguladığı yaptırımları ertelemeye hazır olduğunu söyledi. Pompeo, Latin Amerika ülkesinin Corona virüsüyle mücadelesini sürdürebilmesi için bu teklifi dikkate alması gerektiğini söyledi.
Pompeo, muhalif lider Juan Guaido'yu desteklemeye devam ettiklerini ve muhalif liderin olası bir seçimden zaferle çıkacağına inandıklarını ancak Venezuela’da tarafsız ve adil bir hükümet kurulması adına Guaido'nun da kenara çekilmesi gerektiğini söyledi.
Nasıl bir geçiş hükümeti?
Pompeo’nun planladığı geçici hükümet iki muhalif, iki iktidar partili 4 üye ve bu dört üyenin seçeceği geçici başkan olmak üzere toplamda 5 kişiden oluşacak. Bu hükümette muhalefetin lideri Juan Guaido ve iktidar partisinin lideri Nicolas Maduro yer alamayacak.
İktidar partisinin ve muhaliflerin seçeceği iki adaydan en az birinin eyalet valisi olması zorunlu tutulacak ve geçici başkan, yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olamayacak. Yüksel rütbeli ordu yetkilileri, valiler ve belediye başkanları görevlerine aynen devam edecekler.
Demokrasiye barışçıl geçiş önerisi
ABD, “Venezuela’da demokrasiye barışçıl bir geçiş için yol haritası” olarak yorumlanabilecek 13 madde öneriyor ve yaptırımların kaldırılmasını da koşullara bağlıyor. Örneğin sürgündeki milletvekillerinin geri dönerek dokunulmazlıklarının tanınması ve iktidarı destekleyen Kurucu Meclis’in feshedilmesi durumunda, Kurucu Meclis üyelerine uygulanan yaptırımların kaldırılacağını ya da geçici hükümet kurulup ülkedeki yabancı askerler ülkeyi terk ettiğinde de devletin petrol şirketi PDVSA’ya yaptırımların kaldırılacağı gibi taahhütler yer alıyor.
ABD’nin önerdiği yol haritası içinde sürgündeki milletvekillerinin geri dönerek dokunulmazlıklarının geri verilmesi, Kurucu Meclis’in feshedilmesi, cezaevindeki siyasi tutukluların serbest bırakılması, ülkedeki yabancı askerlerin ülkeyi terk etmesi, seçim kurulu ve yüksek adalet divanı üyelerinin yeniden seçilmesi, 1999’dan bu yana yaşanan insan hakları ihlallerini araştırmak için gerçekleri araştırma komisyonu kurulması gibi maddeler de bulunuyor.
Muhalif lider Guaido: “Doğru adım”
Altmışa yakın ülke tarafından Venezuela’nın meşru devlet başkanı olarak tanınan Guaido ise yaptığı açıklamada, ABD’nin geçiş önerisini “doğru adım” olarak değerlendirdi. Pompeo ile konuştuğunu ve teşekkür ettiğini söyleyen Guaido, Maduro iktidarına ve onu destekleyenlere çağrıda bulunarak insanların hayatını kurtarmanın ve krizi aşmanın tek yolunun ABD’nin önerisini kabul etmek olduğunu ifade etti.
Venezuela’da ekonomik yaptırımların kaldırılmasının, Corona virüsünden dolayı kitlesel ölümlerin önüne geçebilmek adına gerekli olduğunu söyleyen Guaido, bir süredir ülkedeki sağlık sisteminin kısa sürede çökeceğini söylüyor ve partiler üstü bir konsey önerisinde bulunuyor.
İktidar: “Trump yönetimi salgından jeopolitik çıkar edinmeyi amaçlıyor”
Venezuela Dışişleri Bakanı Jorge Arreza Kolombiya’da yayın yapan bir radyoya yaptığı açıklamada, ABD’nin önerisinin Venezuela Anayasası'nda yerinin olmadığını ve Venezuela’da kararların Washington’da değil, başkent Caracas’ta alındığını, Trump hükümetinin önerisinin ise sadece zaman kaybı olduğunu söyledi.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan resmi açıklamada ise Venezuela’nın yabancı ülkelerin kuklası değil bağımsız, egemen ve demokratik bir ülke olduğu ve tüm dünyanın Corona virüsü salgınına karşı mücadele ettiği bir dönemde ABD’nin Venezuela’ya yönelik bu hamlesinin Trump yönetiminin ne kadar ''sefil ve sosyal duyarlılıktan uzak olduğunu'' gösterdiği iddia edildi.
Yapılan açıklamada ABD tarafından uygulanan ekonomik yaptırımların Corona virüsü ile mücadelede ihtiyaç duyulan tıbbi malzeme ve ilaç ithalatını zorlaştırdığı söyleniyor ve Trump yönetimine başarısız olan “Venezuela’da iktidarı zorla değiştirme politikasını” değiştirmesi ve ABD’de salgından dolayı yaşanan sorunlara odaklanması çağrısı yapılıyor.
Venezuela’da salgının durumu
Venezuela’da ilk vakanın tespit edildiği 13 Mart’ta biz dizi acil önlemler alındı ve salgının 3. günü de karantina ilan edildi. Resmi rakamlara göre bugüne kadar toplamda 143 vaka tespit edildi ve 3 ölüm gerçekleşti. Hükümet yetkilileri vaka ve ölüm sayılarının diğer Latin Amerika ülkelerine göre görece daha düşük olmasını hızlı bir şekilde hayata geçirilen önleyici tedbirlere bağlıyor.
Ancak son yılların en ağır ekonomik krizini yaşayan petrol zengini Venezuela, salgınla birlikte petrol talebinin ve fiyatlarının üretim maliyetinin bile altına düşmesi ve uygulanan uluslararası yaptırımlardan dolayı salgınla mücadele için yeterli mali kaynağa ve sağlık sistemine sahip değil. Venezuela, uluslararası sağlık örgütleri tarafından yüksek risk taşıyan ülkeler arasında değerlendiriliyor.
