Suriye’deki krizin başından bu yana izlediği politikaların somut sonuç yaratmaması nedeniyle sıkça eleştirilen Avrupa Birliği, Rusya’nın sahneye çıkmasıyla değişen dengelere ayak uydurmanın yollarını arıyor. Lüksemburg’da Avrupa Birliği dışişleri bakanlarını bir araya getiren toplantı öncesi bir açıklama yapan Avrupa Birliği Dış Politika ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Rusya’nın bir “oyun değiştirici” olduğunu söyledi. Rusya’nın oyun değiştirici olduğu ve izlediği politikayla hesapların yeniden yapılmasını gerekli kıldığı Avrupa Birliği’nin çok hoşlanmamakla birlikte kabul etmek zorunda kaldığı bir durum.
Rusya’nın askeri unsurlarla devreye girmesinden net şekilde rahatsız olan Avrupa Birliği bu konudaki sıkıntısını toplantının sonunda yayımlanan sonuç bildirisine, “Askeri tırmanma çatışmayı uzatma, siyasi sürecin altını kazma, insani durumu kötüleştirme ve radikalleşmeyi artırma riski taşıyor” ifadeleriyle yansıttı. Rusya’dan, Birleşmiş Milletler tarafından terörist örgüt olarak belirlenenlere yönelik olanlar hariç saldırılarını derhal durdurmasını isteyen Avrupa Birliği’nin Suriye’deki “ılımlı siyasi muhalefete” ve onlara bağlı silahlı gruplara, “Suriye halkına bir alternatif sunmak” amacıyla ortak bir yaklaşımda birleşme çağrısı yapması da dikkat çekti.
Soruna acilen siyasi çözüm bulunması gereği üzerinde duran Avrupa Birliği’nde Esad rejimine yönelik yaklaşım ise farklılaşıyor. Suriye’de 250 bin kişinin ölümü ve milyonlarca kişinin yerinden edilmesinin en büyük sorumlusu olarak görülen Esad’ın ülkenin geleceğinde yeri olmadığı konusunda Avrupa Birliği içinde bir uzlaşıdan bahsetmek mümkün. Suriye'de şu anki yönetimle kalıcı barış sağlanamayacağının altı Avrupa Birliği tarafından yayımlanan sonuç bildirisinde de kalınca çizildi. Esad’ın ne zaman ve nasıl gideceği konusunda ise aynı netlik söz konusu değil.
Mogherini, siyasi geçiş süreci için “ilgili tüm aktörlerin” masa etrafında olması gereğine dikkat çekerken İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, “Uzun vadeli çözüm ve Suriye’nin geleceği için Esad’la çalışamayız. Gidiş yöntemi ve bunun zamanlaması konusunda esnek olmalıyız” dedi. Fransa’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakanı Harlem Desir ise “Siyasi geçiş süreci gerekiyor. Çözüm, bu süreç ve Esad’ın gidişiyle mümkün aksi takdirde savaş sürer” diye konuştu.
Suriye krizinin ilk dönemlerinde konuya ilişkin aldığı hemen her kararda Türkiye’ye vurgu yapan ancak uzun süredir değişken bir yaklaşım sergileyen Avrupa Birliği, toplantının sonuç bildirisinde Türkiye’yi “aktif şekilde angaje olunacak ana bölgesel aktörler” arasında saydı. Rusya’ya da isim vermeden Türkiye uyarısı yapılarak, “Komşu ülkelerin egemen hava sahasına yönelik Rus ihlalleri son bulmalı” denildi. Avrupa Birliği, mülteci krizi bağlamında işbirliği ve ortaklık seviyesinin yükseltilmesine karar verilen ülkeler arasında da Türkiye’yi saydı.
