Washington’daki düşünce kuruluşlarından Amerikan İlerleme Merkezi (Center for American Progress-CAP) ve Metropoll araştırma şirketi tarafından ortak yapılan bir kamuoyu yoklaması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 24 Haziran seçimlerinin ilk turunda yüzde 50’nin altında kalacağı, ikinci turda da kazanacağı sonucunu çıkardı. Ankete göre, genel seçimlerde de AK Parti öncülüğündeki Cumhur İttifakı Meclis’te tek başına çoğunluğu sağlayamayacak.
Türkiye’deki 28 ilde 24 Mayıs-4 Haziran 2018 tarihleri arasında 2 bin 534 kişiyle yüz yüze yapılan ankete katılanların yüzde 45,2’si, cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’a oy vereceklerini söyledi. Ankette diğer adaylara destek oranları ise şöyle sıralandı:
- Muharrem İnce: Yüzde 19,
- Meral Akşener: Yüzde 11,3,
- Selahattin Demirtaş: Yüzde 10,
- Temel Karamollaoğlu: Yüzde 1,2,
- Doğu Perinçek: Yüzde 0,3,
- Kararsızlar: Yüzde 8,5
Seçimlerin ikinci tura kalması halinde de, ankete göre Erdoğan yüzde 47,9 oranında desteğe sahipken, Muharrem İnce yüzde 35,8’de kalıyor. Ankette görüşü sorulanların yüzde 7 civarıysa henüz kime oy vereceklerini kararlaştırmadıklarını belirtti. “Hiçbiri” diyenlerin oranı yüzde 3,3’ken, yanıt vermeyenlerin oranıysa yüzde 6,4 oldu.
Ankette katılımcılara genel seçimlerde hangi ittifak ya da partiye oy kullanacakları da soruldu. Buna göre, AK Parti ve MHP’den oluşan Cumhur İttifakı yüzde 46,2 oranında destek görürken, CHP-İYİ Parti-SP ve DP’den oluşan Millet İttifakı yüzde 32,8’lik desteğe sahip. Ankete göre, HDP’nin de yüzde 10,4 oranına ulaşarak barajı geçmesi öngörülüyor. Diğer partiler yüzde 0,5’den kalırken, kararsızların oranıysa yüzde 7 olarak belirlendi. Yüzde 3,1’lik kesimse bu soruya yanıt vermemeyi tercih etti.
Ankette seçimler ve ülke gündemine ilişkin bazı güncel konular hakkında da seçmenlere görüşleri soruldu.
Buna göre Türkler’in yüzde 54,1’i seçimlerin “özgür ve adil şekilde yürütüleceğine” inanırken, yüzde 45,9’u ise tersini düşünüyor. Ancak bu konudaki görüşlerin partilere göre keskin farklılık gösterdiği görüldü. Son genel seçimlerde AK Parti’ye oy verenlerin yüzde 90’ı “seçimler özgür ve adil geçecek” derken, CHP ve HDP seçmenlerinin yüzde 87’si, hatta AK Parti’yle ittifak kuran MHP’nin seçmenlerinin bile yüzde 51’i bunun tersi yönde görüş beyan etti.
Ankete katılanların yüzde 52’si ekonominin “kötü idare edildiğini” düşünürken, tersini düşünenlerin oranıysa yüzde 41 olarak tespit edildi. Parti destekçiliğine göre oranlara bakıldığında, AK Parti seçmenlerinin yüzde 75’inden fazlası “ekonomi iyi idare ediliyor” derken, CHP seçmenlerinin yüzde 93’ü, HDP seçmenlerinin yüzde 92’si, MHP seçmenlerinin de yüzde 61’i “ekonomi kötü idare ediliyor” görüşünü dile getirdi.
Türkler’in yüzde 43’ü, ailelerinin yaşam standartlarının son bir yıl içerisinde kötüleştiğini belirtirken, yüzde 27’lik kesimse durumlarının zaman içerisinde ilerleme gösterdiğini söyledi. AK Parti seçmenlerinin yüzde 53’ü yaşam standartlarının geliştiğini hissettiklerini ifade ederken, CHP ve HDP seçmenlerinin yüzde 80’i, MHP seçmenlerinin de yüzde 51’i tersi yönde hissiyat ortaya koydu.
Ankete katılanların yüzde 62’si hükümetin para birimi ve enflasyon konularında “çok zayıf” ya da “biraz zayıf” performans gösterdiğini düşünürken, hükümetin bu alanda “çok iyi” ya da “biraz iyi” idare gösterdiğine inananların oranıysa yüzde 38’de kaldı.
Ankete göre halkın yüzde 65’i ekonomide önceliğin “daha fazla istihdam yaratılması” olması gerektiğini belirtirken, bu soruya yüzde 23’lük kesim “maaşların arttırılması”, yüzde 11 ise “hane halkı harcamalarının düşürülmesi” yanıtını verdi.
Türklerin Avrupa Birliği (AB) konusunda derin bir bölünme içerisinde olduğu da anketin bir diğer sonucu. Buna göre, yüzde 52’lik bir kesim Türkiye’yi AB’nin parçası olarak görmek istemezken, AB içerisinde olmak isteyenlerin oranıysa yüzde 49. Bununla birlikte, ankete katılanların yüzde 78 gibi ezici bir çoğunluğu, Avrupa hükümetlerinin Türkiye’yi AB’de görmek istemediğini düşünüyor.
Halkın yüzde 54’ü Türkiye-AB ilişkilerinin şu anki durumunu “zayıf” olarak nitelerken, yüzde 38’i ilişkiler için “idare eder”, yüzde 8’iyse “güçlü” dedi. Ankete yanıt verenlerin yüzde 67’si Türkiye’yle Avrupa arasındaki her türlü gerilim ya da güvensizlikten AB ve Avrupa hükümetlerini sorumlu tutarken, yüzde 30’luk kesimse mevcut tablodan Türkiye ve Erdoğan’ı sorumlu tuttu.
ABD’ye güven yüzde 3, Rusya’ya güven yüzde 40
Ankette “Hangi ülkeye daha çok güveniyorsunuz? Rusya mı ABD mi?” sorusunu yanıtlayanların yüzde 40’ı “Rusya” derken, sadece yüzde 3’lük bir kesim “ABD” dedi. Yüzde 50’yse, “hiçbirine güvenmiyorum” yanıtını verdi. Katılımcıların yüzde 55’i Türkiye’nin NATO’da kalmasını istediklerini belirtse de, aynı zamanda yüzde 57’lik kesimse Türkiye’nin Rusya’yla kalıcı bir ittifak inşa etmesini desteklediklerini kaydetti.
Anket, hükümetin Suriye politikasına halkın bakışında da keskin bölünmeler tespit etti. Ankete göre Türkler mülteci konusuna aşırı biçimde odaklanırken, Suriyelilerin ülkelerine geri dönmesine yönelik politikalara güçlü destek veriyor. Halkın yüzde 48’i Suriye konusunda son dönemki politikaların başarılı olduğunu düşünürken, tersini düşünenlerin oranı yüzde 50. “Türkiye’nin Suriye politikasında ilk iki önceliği ne olmalı?” sorusuna yüzde 57’lik kesim “Suriyeli mültecilerin Türkiye’den Suriye’ye geri taşınması” derken, ikinci sıradaki “Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması” görüşünün açık ara üzerinde yer aldı. Türkler’in üçte ikisinden fazlası Suriyeli mültecilere yönelik olumsuz görüş beyan ederken, ankete katılanların sadece beşte biri civarı Suriyeli mültecilere vatandaşlık verilmesi ya da vatandaş olmadan ülkede ağırlanmaya devam edilmeleri gerektiği görüşünü savundu.
