New York Pratt Institute Sosyal Bilimler ve Kültürel Çalışmalar Bölümü Öğretim Görevlisi ve Siyaset Sosyolojisi Uzmanı Dr. Kumru Toktamış, dün yapılan ara seçim seçim sonuçlarını değerlendirdi.
VOA Türkçe: Oyunuzu New York’ta kullandınız. Sandıklarda hava nasıldı?
Kumru Toktamış : Bu sabah New York da kimi insanlar adeta bir can havliyle, çocuklarını hızla yükselmekte olan, ırkçı, ayrımcı, şiddetsever bir rejimden korumak için sandıklara koşuştular. Azımsanmayacak sayıda insan da bütün korkularını gidereceklerine inandıkları Trump’a destek verecek adaylara, oy vermek için yollara düştüler. Bu ikinci grup, sonuçlar ne olursa olsun hala çok önemli bir grup. Bu grubu sadece beyaz ırkçı Amerikalı olarak tanımlamak doğru değil. Bu grup yoksullaştırılmış, hayatının tüm güvenceleri uzun yıllardır elinden alınmakta olan, önünü göremeyen Amerikalılar. Tarihin ne yönde şekilleneceğine her yerde olduğu gibi ABD’de de bu geniş güvensizler nüfusu karar veriyor artık.
VOA Türkçe: Seçim sonuçlarını nasıl değerlendiriyorsunuz ?
Kumru Toktamış: ABD de seçimler kötü bir lokantaya gitmiş olma tadı bırakıyor insanın ağzında. Onca gürültü patırdı, parlak renkli ışıklar ama eninde sonunda menüde sadece iki yemek var; birisi zehirli öbürü de hiç de göründüğü gibi değil. Tabii Kongre seçimleri yine de ilginç işaretler veriyor. Bir yanda Alexandria Ocasio Cortez ve Bernie Sanders gibi demokratik sosyalistler, geleneksel demokratların hakimiyetini kırabiliyorlar. Öte yandan Indiana gibi, bir zamanlar sendikal hareketin enerjik merkezi olan bir eyaletin seçimlerini Cumhuriyetçiler kazanıyor. Bunların hepsi çok önemli işaretler.
VOA Türkçe: Sonuçların ardından Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti’de değişim yaşandığını mı düşünüyorsunuz?
Kumru Toktamış: Evet sonuçlar onu gösteriyor. Amerikan toplumu uzun yıllardır hızla dönüşmekte. Menüdeki yegane iki parti de bu değişime adapte olma yolunda dönüşmekteler. Güvenli işini kaybeden, bir zamanların sendikalı işçisinin, şimdi yegane örgütlenme mekanı kilise olunca, ister istemez daha tutucu değerlere sığınıyor. Öte yandan örgütlü işçi tabanını kaybettikçe kendini finans dünyasına dayanarak ayakta tutan Demokrat partiye, gençlerden oluşan bir sosyalist dalga ‘kendine gel’ çağrısı yapıyor. Bu detayların hepsi çok ilginç ve önemli. Ancak şu gerçeği ortadan kaldırmıyor, ırkçı, beyaz üstünlüğüne dayalı, otoriter hakimiyet peşindeki kitleler, artık siyasi aritmetiğin önemli bir parçası. Bu bütün dünyada böyle. Bu kitlelerin sosyolojik yapılanmalarını hemen kavrayıp harekete geçen parti Cumhuriyetçi Parti oldu. Bu dalga kolay kolay geri çekilmez. Şu ana kadar ortaya çıkan bütün seçim sonuçları, bu dalga ile dönüşen Cumhuriyetçi Parti’nin, hiç de ufalmadığını tam tersine bir Trump partisi haline dönüştüğünü gösteriyor. Kaldı ki Trump’ın yükselişinde sadece Cumhuriyetçi Parti’nin değil Demokrat Parti’nin de çok önemli katkıları oldu. Trump ve onunla birlikte açığa çıkan ırkçı, otoriter popülizm bu anlamda bir sürecin sonucu ve başka gelişmelerin semptomu. Daha uzun yıllar, yüreğimiz ağzımızda seçim sonuçlarını izliyor olacağız.
VOA Türkçe: İddia edildiği gibi tarihi bir seçim mi oldu sizce?
Kumru Toktamış : Bu seçim gecesine ABD’nin tarihini belirleyecek bir gece gözü ile bakmaya gerek yok. Dün akşam da bu denli kaygılıydık, önümüzdeki hafta da akşamlarımızı aynı kaygılar içinde geçireceğiz. Ancak ben şöyle bir iyimserlikten yanayım; yükselen otoriter dalgaya karşı fikir tartışmaları ile değil örgütlü toplum ile direnilebilir. ABD halen, yüzyıllar önce de Tocqueville in tespit etmiş olduğu gibi örgütlü bir toplum. Buna karşın 1933 yılında Almanya da en canlı sivil toplumu, sanat dünyası ve örgütlü işçi sınıfı olan bir ülke idi. Trump’ın ‘Amerikayı Yeniden Büyük Eyleme’ hareketi, içi boş vaatlerini tüketene kadar, bu ülkenin sivil ve hukuk düzenini tehdit etmeye devam edecek.
VOA Türkçe : Trump için güven oylaması mıydı yoksa demokratik tabandan yükselen "mavi dalganın" meydan okuması mıydı?
Kumru Toktamış: Her ikisi de doğru. Trump ve onun otoriter popülist tabanı artık Cumhuriyetçi Parti’ye şekil verecek, bu kesin. Öte yandan Demokrat Parti’de de Bernie Sanders hareketi ile birlikte "mavi dalga" kemiğe dayanmış durumda. Bu yeni güçler, doğrudan ABD toplumunun değişimine işaret ederken, geleceğine de şekil verecekler. Her iki kesimde de aynı sıkıntının farklı ifadeleri var. Aşırı yoksullaşma ve işsizlik, en temel sosyal güvenlik programlarının erimesi ve giderek artan ekonomik eşitsizlik.
