Çanakkale Savaşı’nın 100. yılı, Anıtkabir’de Mustafa Kemal anısına özel törenle, en zorlu muhaberelere tanıklık etmiş Boğaz kıyılarında ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğindeki törenle, ancak muhalefete davet yapılmadan kutlandı.
1.Dünya Savaşı’nda ülke savunması açısından Çanakkale’de yaşanan muhabereler, özellikle Mustafa Kemal’in komutanlık başarısıyla da bağdaştırılan önemli bir tarihi dönemi oluşturuyor. Bu dönem bugüne kadar Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi adıyla, 18 Mart gününde düzenlenen etkinliklerle anıldı. Ayrıca 25 Nisan’ın ilk saatlerinde, Avustralya ve Yeni Zelanda tarafından savaşta, Gelibolu Yarımadası’na Birleşik Krallık askeri olarak gelmiş ataları anısına Anzak Koyu’nda ‘Şafak Ayini’ adıyla anma töreni düzenlendi.
Türkiye’de 18 Mart’ta gerçekleştirilen devlet töreni, bu yıl 1915 olaylarının 100. yılı anmasına da denk gelen 24 Nisan’a taşınmasıyla dikkat çekti. 24 Nisan yalnızca, kara savaşları açısından Anzaklar’ın çıkarma yaptığı günün arifesi olması dolayısıyla önemliydi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde Çanakkale’de Türkiye Cumhuriyeti adına devlet töreni yapılması tartışma yarattı. Karar aylardır Türkiye’nin yanı sıra Ermenistan ve Ermeni diasporasının yaşadığı ülkelerde de eleştirilere neden olmuştu. Muhalefet partileri CHP, MHP ve HDP de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 24 Nisan için dünya liderlerine davet gönderip tören düzenlenmesini eleştirmiş, bunun 18 Mart’ta yapılması gerektiğini savunmuştu.
Son durumda Cumhurbaşkanı Erdoğan, ev sahipliğindeki törenle ilgili www.canakkale2015.gov.tr internet sitesi de oluşturuldu. Bu çerçevede, Erdoğan’ın bizzat şiir okuduğu özel bir kısa video da hazırlandı. Videoda, son karede Atatürk’ün fotoğrafına yer verildiği gözlendi. Ayrıca Erdoğan’ın bizzat dünya liderlerine mektuplar göndererek imza attığı 24 Nisan daveti ile Ermenistan’daki ‘soykırım’ anması daveti arasında ‘hangi liderler, hangi ülkeler’ kıyaslaması yapıldı.
Çanakkale’de Erdoğan’ın ev sahipliğinde dün gerçekleşen törene katılım listesi şöyle gerçekleşti:
‘Birleşik Krallık Galler Prensi Charles, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, Arnavutluk Devlet Başkanı Bujar Nishani, Bosna Hersek Başkanlık Konseyi Başkanı Mladen İvaniç, Cibuti Devlet Başkanı İsmail Ömer Guelleh, Çad Devlet Başkanı İdris Debi, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Irak Devlet Başkanı Fuad Masum, İrlanda Devlet Başkanı Michael D. Higgins, Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vujanoviç, Katar Emiri Tamim bin Hamad El Sani, KKTC Devlet Başkanı Derviş Eroğlu, Kosova Devlet Başkanı Atifete Yahyaga, Makedonya Devlet Başkanı Gjorge İvanov, Mali Devlet Başkanı İbrahim Boubacar Keita, Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou, Pakistan Devlet Başkanı Memnun Hüseyin, Senegal Devlet Başkanı Macky Sall, Slovenya Devlet Başkanı Borut Pahor, Somali Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov, Macaristan eski Cumhurbaşkanı Pal Schmitt. Avustralya Başbakanı Tony Abbott, Yeni Zelanda Başbakanı John Key, Moldova Başbakanı Chiril Gaburici, Romanya Başbakanı Victor Ponta ve Suriye Ulusal Koalisyonu Başkanı Halid Hoca.’
Ermenistan’daki tören ile kıyaslama, Türkiye gündeminde tartışılırken, CHP ve MHP’den “Muhalefet partilerine davet yapılmadı” açıklaması geldi. MHP Grup Başkanvekili Yusuf Halaçoğlu, Çanakkale’de 24 Nisan’da ‘devlet töreni’ düzenlenmesine karşın TBMM çatısı altındaki partilere davet yapılmamasını eleştirdi. Bu arada HDP’ye davet yapılmadığı ifade edildi.
Anıtkkabir 24 saat halka açık kaldı
Anıtkabir 62 yıllık tarihinde ilk kez 24 saat boyunca Çanakkale Şehitleri’nin anısına halka açık kaldı. Anıtkabir, Çanakkale Şehitleri’nin yüzüncü yıl anması nedeniyle çok özel bir gece yaşadı.
Anıtkabir Komutanlığı’nca ‘Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal’ başlığıyla düzenlenen resmi program, Anıtkabir Komutanı Albay Muzaffer Taytak, asker selamıyla bitirdiği konuşmasına, “Anıtkabir komutanı olarak sizleri saygıyla selamlıyorum. Ve soruyorum sizlere üşüyor musunuz? Hayır. Onlar da üşümediler” konuşmasıyla başlattı.
Gecede, Anıtkabir’deki askerler Çanakkale’deki tarihi üniformayla “Saygı Nöbeti’nde iken onlara Seğmenler de eşlik etti. TSK Armoni Mızıkası’nın türkülerle renklendiği konseriyle başlayan gecede, gökyüzüne 1915 adet dilek feneri de uçuruldu. 1953 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün na’şına ev sahipliği yapan Anıtkabir üstündeki dilek fenerleri 62 yıllık süreçteki en özel görüntülerden birini de oluşturmuş oldu.
Anıtkabir’de ilk kez sabaha karşı her yıl Çanakkale’de Türk Kızılayı tarafından dağıtılan tarihi menü de vardı. Kızılay çadırlarında sabah saat 04.00’de buğday kırığı çorbası, somun ekmek dağıtıldı.
Resmi tören, sabah 06.00’da Tuğgeneral Ertuğrul Özkürkçü’nün ‘Türk Milleti’ yazılı çelengi Atatürk’ün mozalesine bırakmasıyla son buldu.
Gece boyunca ise, Anıtkabir’e binlerce insan akın etti ve Saygı Nöbeti’ne katıldı.
Avukatlar da Anıtkabir’deydi
Bu arada Anıtkabir’de Türkiye Barolar Birliği’ne etkinlik sırasında masa açılmasına izin verilmiş olması da dikkat çekti. TBB Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Erdal Güngör, “Bizim genç arkadaşlarımız önce insanım sonra avukat platformu oluşturdular. İnsan haklarına, hukuk ihlallerini dikkate sunmak, avukatlar üzerindeki baskıyı kamuoyu dikkatine sunmak Önderimiz Atatürk’ün huzurunda hukuk ihlallerini dikkate sunmak için buradayız” dedi.
