Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1915’te Ermeniler’in Türkler tarafından katledilip soykırıma uğradıklarını savunan Avrupa Parlamentosu’nu ve Papa Francis’i kınadı. 1915 olaylarının yüzüncü yıldönümü yaklaşırken, Türkiye’de yaşayan Ermeni azınlık, Erdoğan liderliğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi hükümetinin politikalarını tartışıyor.
Türkiye’ye 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıma çağrısı yapan Avrupa Parlamentosu’nun kararı, genel seçimlere iki ay kala açıklandı. Ekonominin giderek durağanlaşmasına, Kürt açılımının giderek çıkmaza girmesine ve Suriye ile Irak’tan artan güvenlik sorunlarına rağmen, iktidar partisinin daha milliyetçi bir seçim kampanyası yürüttüğü gözleniyor. Agos gazetesi yazarlarından Yetvan Danzikyan, bu durumun da Türkiye’deki Ermeni azınlığı korkuttuğunu söylüyor.
Danzikyan, AKP hükümetinin reformlarına rağmen Türkiye’de yeniden Ermeniler hakkında ağır ifadeler kullanılmaya başlanıldığını söylüyor. Agos gazetesi yazarı ayrıca, “Devlet her zaman eski geleneklerine döner, AKP hükümeti de devletin partisi haline döndü” diyor.
Türk hükümetinin Çanakkale Savaşı’nın yüzüncü yıldönümü için yürüttüğü etkinliklerin tüm dünyada 1915 olaylarının yüzüncü yıldönümü anma törenleriyle çakışması, kaygıların artmasına neden oldu.
Yeni Şafak gazetesinin Ermeni asıllı köşe yazarı Markar Esayan, AK parti döneminde Türkiyeli Ermeniler’in yaşamlarında olumlu değişiklikler yaşandığını söylüyor. AKP’den İstanbul milletvekili aday adayı olan Esayan, Türkiye’de Ermeniler’in yüz yıl önce yaşamlarını yitiren yakınlarının yaslarını son 90 senedir tutamadıklarını da söyledi. Esayan ayrıca Ermenilerin can korkusundan dolayı kilise veya okullarda 1915 olaylarını ağızlarına alamadıklarını söylerken, “aslında eskiden kalma bir resmi bir yasağın olmamakla birlikte bu konuların konuşulmasının tehlikeli olduğunu, şimdi bunların hepsini özgürce yapabildiklerini” sözlerine ekledi.
AKP iktidarı, geçmişteki Türk hükümetlerinin azınlıklardan ele geçirdiği birçok mülkleri geri vererek iyi niyet göstermeye çalıştı.
Süleyman Şah Üniversitesi öğretim görevlisi Cengiz Aktar, Batı’nın zorlamalarına rağmen, milliyetçi tonunu arttıran hükümetin giderek antidemokratik politikalar izlemesinin, Ermenilerin istediklerini alma şansını azalttığını söylüyor.
Aktar’a göre, AKP’nin “önceki hükümetlere göre azınlıklar için çok daha fazlasını yaptığı” bir gerçek. Ancak, Türkiye’de demokrasi ve insan hakları standartları düşüyor. Aktar, “Buna rağmen AKP hükümetinin, gayrimüslim vatandaşlar için kötünün iyisi olduğu söylenebilir” diyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen yıl başbakanken, 1915 olaylarının 99’uncu yıldönümünde bir taziye mesajı yayınlamıştı. Türkiye’de bir başbakan ilk kez böyle bir açıklama yayınladı. O zamandan bu yana Türkiye’nin resmi söyleminde bir sapma yaşanıyor.
Kaygıları arttıran başka bir neden de Yahudi azınlıkların son dönemde maruz kaldığı muamele. Hükümeti yanlısı bir televizyon kanalı Mart ayında, uluslararası Yahudiler’in Türkiye üzerinde oyun çevirdiklerini iddia eden bir belgesel yayınladı.
Agos yazarı Danzikyan, ne kendisinin ne de Türkiye’deki Ermeni azınlığın bir-iki yıl sonrası için tahmin yürütemeyeceğini söylüyor. Danzikyan’a göre Türkiye’deki güç dengesi devamlı değişiyor. Bu nedenle de bu durumun ne kadar böyle devam edeceğini kestirmek zor.
Ermeniler arasında, anma törenleri ve genel seçimlerin ardından Türkiye’de artan milliyetçilik söylemi ve gerilimin durulacağını umanlar var. Ancak şimdiye kadar Türkiye’deki demokrasinin zayıfladığı ve otoriter bir düzene geçildiği dönemlerde, en çok azınlıklar zarar gördü.
