Avrupa İlaç Dairesi (EMA), AstraZeneca ilaç firmasının Oxford Üniversitesi'yle ortak geliştirdiği Corona virüsü aşısıyla bu aşıyı olanlarda nadiren rastlanan kan pıhtılaşması vakaları arasında olası bir bağ bulunabileceğini bildirdi.
İngiliz hükümetine danışmanlık yapan bir grup da, AstraZeneca aşısının 30'lu yaşların altındaki kişilere mümkün olduğunca verilmemesi gerektiği uyarısında bulundu. Bir yetkili, bu adımın “aşırı temkinlilikten” kaynaklandığını söyledi.
EMA'dan bugün yapılan açıklamada, “Sağlık çalışanları ve AstraZeneca aşısı yapılan kişilerin aşı yapıldıktan sonraki iki hafta içinde son derece nadir rastlanan kan pıhtılaşması ve düşük trombosit seviyesi olasılığına karşı bilinçli olmaları” hatırlatıldı.
Açıklamada, “Şimdiye kadar bildirilen vakaların çoğu, aşılamadan sonraki 2 hafta içinde 60 yaş altındaki kadınlarda görüldü. Mevcut kanıtlara göre belirli risk faktörleri doğrulanmadı” denildi.
EMA Güvenlik Komitesi Başkanı Sabine Straus'a göre kurum, 34 milyon AstraZeneca aşısının yapıldığı Avrupa Ekonomik Bölgesi'nde Nisan ayı başına kadar 169 kişide beyinde kan pıhtılaşması vakası bildirimi aldı.
Doğum kontrol hapı kullanan her 10 bin kadının dördünde kan pıhtılaşması görülüyor.
Çok sayıda ülke, son haftalarda beyinde kan pıhtılaşması vakalarının bildirilmesi üzerine güvenlik gerekçesiyle Avrupa'da on milyonlarca kişiye uygulanan AstraZeneca aşısının kullanımını askıya almıştı.
Reuters haber ajansı tarafından görülen bir mektuba göre AB ülkelerinin sağlık bakanlarına, EMA'nın aşının güvenliğine ilişkin kararının aşılama planları üzerinde hemen etkili olacağı ve buna karşı eşgüdümlü yanıt verilmesi gerektiği söylendi.
AB dönem başkanı Portekiz tarafından Salı günü gönderilen mektupta AB sağlık bakanları Çarşamba günü EMA kararının açıklanmasından hemen sonra sanal ortamda düzenlenecek olağanüstü toplantıya davet edildi.
EMA'dan yapılan açıklamaysa AstraZeneca aşısı açısından yeni bir tökezleme anlamına geliyor. Maliyetine satılan, fiyatı doz başına sadece birkaç dolar olan piyasadaki bu en ucuz Corona virüsü aşısı aynı zamanda şimdiye kadar en yüksek dağıtım hacmine ulaşan aşı. İngiltere ve Avrupa anakarasında geniş çaplı kullanılan aşının, gelişmekte olan ülkelerin kitlesel aşılama programlarında da en çok kullanılan aşı olması öngörülüyor.
“Faydaları zararından fazla”
Uzmanlar, AstraZeneca aşısı ve kan pıhtılaşması vakaları arasında bir sebep-sonuç ilişkisi olduğu kanıtlansa bile genel nüfus açısından ciddi bir pıhtılaşma vakasıyla karşı karşıya kalma riskinin Corona enfeksiyonuna yakalanma riskinden daha az olduğunu kaydediyor. Corona virüsünün kendisi ya da doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar da kan pıhtılaşmasına yol açabiliyor.
Gerek EMA gerekse Dünya Sağlık Örgütü (WHO) AstraZeneca aşısının faydalarının zararından fazla olduğunu kaydediyor.
EMA Başkanı Emer Cooke, Çarşamba günkü açıklamasında, “Corona enfeksiyonundan ölme riski, nadiren görülen bu yan etkilerden ölme riskine kıyasla çok daha yüksek” dedi.
AstraZeneca, daha önce yaptığı açıklamada, araştırmaların, aşı olanların kan pıhtılaşması riskinin genel nüfusunkine kıyasla daha yüksek olduğunu ortaya koymadığını bildirmişti.
Ancak aşı, AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi'nin bir dozaj hatası nedeniyle iki farklı etkinlik verisi elde ettiği geçtiğimiz yılın sonundan bu yana bir takım soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Geçtiğimiz ay ABD'deki ileri aşama klinik deneylerin ön sonuçlarını yayınlayan AstraZeneca, aşının yüzde 79 oranında etkili olduğunu kaydetmiş, ancak ABD'li sağlık yetkililerinin verilerin eski olduğu eleştirisi üzerine daha fazla veri sunmak zorunda kalmıştı.
Uzmanlar, beyinde nadiren rastlanan kan pıhtılaşması vakalarının nedenini açıklayacak birkaç olasılık ortaya atıyor. Bir teori, aşının nadiren olağandışı bir antikoru tetiklemesi yönünde. Bir diğer teoriyse doğum kontrol haplarıyla aşının etkileşimi arasında olası bir bağ olup-olmadığına bakıyor.
Ancak uzmanlar, sonuç elde edecek net bir kanıt olmadığını söylüyor. Corona virüsünün benzer parçasını hedef alan diğer aşı türlerinin aksine AstraZeneca aşısının neden sorun çıkardığı ya da bunun bir sorun olup-olmadığı netleşmiş değil.
Bazı ülkeler AstraZeneca aşısının uygulanmasına yeniden başlarken diğer ülkeler, aşıya yaş sınırlamaları getirdi. Genç kadınların nadiren görülen kan pıhtılaşmasından daha çok etkilendiği anlaşılıyor.
