Dünya Sağlık Örgütü (WHO), atık hale gelen Covid-19 tıbbi ekipmanının sağlık riskleri oluşturduğu uyarısında bulundu. Örgüt, ülkelere kullanılmış malzemelerin elden çıkartılması aşamasında daha sistemli olmaları çağrısında bulundu.
Covid-19’la mücadelede çok sayıda kişisel koruyucu malzeme ile aşıların yapılabilmesi için iğne ve şırınga gibi birçok ürün kullanılıyor.
WHO’nun yaptığı yeni bir küresel çalışma bu ürünlerden oluşan sağlık atıklarının tehlike potansiyeli taşıdığını ortaya koydu. WHO Çevre Birimi’nin su, hijyen ve sağlıktan sorumlu yetkilisi Maggi Montgomery, Covid-19’un tıbbi tesislerde sağlık riskini eskiye göre yüzde 10 arttırdığını söyledi.
‘‘Sağlık çalışanları risk altında’’
Montgomery, ‘‘En az gelişmiş ülkelerdeki her üç sağlık tesisinden ikisinin pandemiden önce atıkları ayıracak veya güvenli bir şekilde işleyecek sistemleri olmadığını düşünürseniz, bu ek atıkların özellikle yakıldıkları yerlerde sağlık çalışanlarına ve halka ne kadar yük olduğunu tahmin edebilirsiniz’’ dedi.
Rapora göre kullanılmış Covid-19 malzemelerinin riskli şekilde elden çıkarılması sağlık çalışanlarını iğne batması, yanma, hastalığa yol açan mikroorganizma, hava kirliliği riski ile kötü yönetilen çöplükler ve çöp arıtma tesislerinin yakınında yaşamaktan kaynaklanan diğer tehlikelere maruz bırakıyor.
WHO uzmanları 2020 Mart ayı ile ve 2021 Kasım’ı arasında ihtiyaç içindeki ülkelere gönderilen yaklaşık 87 bin ton kişisel koruyucu malzemeyi ortak bir Birleşmiş Milletler acil durum girişimi aracılığıyla inceledi. Bu malzemelerin çoğunun çöp haline geldiği tespit edildi.
Rapor, Covid-19 atıkları sorununun yalnızca çok büyük bir sektör olan sağlık sektörü içindeki boyutuna dair ilk durumu ortaya koyuyor. Montgomery, çalışmanın daha geniş kapsamda toplumun atık üretme hacmine odaklanmadığını söylüyor.
‘‘En fazla koruyucu malzeme atığını halk üretiyor’’
Montgomery, özellikle maskeler gibi halk tarafından üretilen atıkların Covid-19 atıkları içinde büyük yer kapladığına dikkat çekti. WHO yetkilisi, ‘‘Örneğin 2020’de 4,5 trilyon tek kullanımlık maske çöpe atıldı. Bu da altı milyon ton ek atık oluşturdu. Yani kesinlikle en fazla atığı halk üretiyor’’ dedi.
Ancak uzman, aynı zamanda sağlık sektörünün önemli bir rolü olduğunu ve gereksiz kişisel koruyucu malzeme tüketimini önlemek için birçok somut adım atılabileceğini düşündüklerini kaydetti.
WHO’nun daha güvenli ve çevre dostu sürdürülebilir atık uygulamaları arasında ekolojik paketleme ve kargolama, güvenli ve yeniden kullanılabilir eldivenler, ameliyat maskeleri ve yakmayan atık işleme teknolojileri yer alıyor.
