Avrupa'nın sekiz hükümet ve devlet başkanı ile NATO ve AB yöneticileri, Amerikan yönetiminin Ukrayna konusundaki temasları hızlanırken, “Ukrayna’da çözüm süreci ve Avrupa kıtasının güvenliğini” görüşmek üzere bugün Paris'te bir araya geldi. Toplantıya ev sahipliği yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda görüştü.
Elysee Sarayı’ndaki toplantı, Münih Konferansı’nda Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ile ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in açıklamaları ve ABD Başkanı Donald Trump'ın, Putin ile görüştükten sonra Ukrayna konusunda Suudi Arabistan'da Ruslarla görüşme kararından birkaç gün sonra gerçekleşiyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere, Almanya, İspanya, İtalya, Danimarka, Polonya ve Hollanda liderlerini Elysee’de “gayri resmi bir istişare toplantısına” davet etmişti.
Elysee Sarayı’ndan toplantıya ilişkin yapılan açıklamada, “Ukrayna sorununda yaşanan ivme ve Amerikalı yetkililerin söyledikleri sonucunda, Avrupalıların ortak güvenliğimiz için daha fazlasını, daha iyisini, tutarlı bir şekilde yapmaları gerektiğine inanıyoruz” denildi.
Gayrı resmi toplantıya, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Polonya Başbakanı Donald Tusk ile Hollanda Başbakanı Dick Schoof katılıyor. İtalya Başbakanı Meloni toplantıya yarım saat gecikmeli geldi.
NATO Genel Sekreteri de katılımcılar arasında
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile AB Konsey Başkanı Antonio Costa ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de katılımcılar arasında yer aldı.
Elysee’den yapılan açıklamada, “Toplantıda, Avrupa liderleri arasında Ukrayna'daki durum ve Avrupa'daki güvenlik konuları hakkında istişarelerin başlatılmasının amaçlandığı” belirtildi. Elysee, “Daha sonra, Avrupa'da barış ve güvenlikle ilgilenen tüm ortakları bir araya getirmeyi amaçlayan çalışmalar başka formatlarda da genişletilebilir” diye ekledi.
Asker gönderme tartışması
Toplantıda ele alınacak önemli konulardan birisi de Ukrayna’ya verilecek güvenlik garantileri ve NATO şemsiyesi olmadan Avrupalı ülkelerin Ukrayna’ya asker gönderip göndermeyeceği konusu.
Elysee’deki toplantı öncesi, Polonya, İspanya ve Almanya’dan bu konuda temkinli açıklamalar geldi.
Almanya ve İspanya, “Ukrayna'ya asker konuşlandırma konusunda konuşmak için henüz çok erken” derken, İngiltere, Hollanda, İsveç ve Fransa gerekirse “barış gücü olarak asker göndermeye hazır olduklarını” söyledi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Pazar günü yaptığı açıklamada, ülkenin "güvenlik garantilerine katkıda bulunmak" amacıyla gerekirse Ukrayna'ya asker göndermeye hazır olduğunu söyledi; Avrupalıların NATO'da daha büyük rol oynamaları çağrısında bulundu.
Pazartesi günü 10 Downing Street’ten yapılan açıklamada, Keir Starmer'ın önümüzdeki hafta ABD Başkanı Trump'la görüşmek üzere Washington'a gideceği belirtildi. Toplantının kesin tarihi henüz açıklanmadı.
Keir Starmer, özellikle Avrupa ve ABD'nin Ukrayna konusunda yakın bir şekilde birlikte çalışmasını sağlamak için kolaylaştırıcı bir rol üstleniyor.
Starmer’in barış gücü için “asker gönderme” açıklamasına toplantıya katılan bir grup ülkeden destek gelmedi.
AB’nin büyük ortağı Almanya “Avrupa askerlerinin Ukrayna'da tam Amerikan taahhüdü olmadan bulunacağını” öngörmediklerini açıkladı.
Alman kaynaklar ise medyaya yapılan açıklamalarda, “Avrupa ve Amerika güvenliğinin birbirinden ayrılacağı senaryolara katılmayacağız, örneğin Avrupa askerlerinin ABD'nin tam katılımı olmadan konuşlandırılması gibi… Ukrayna'da kalıcı barışı sağlanmak transatlantik bir görev” diyor.
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, düzenlediği basın toplantısında, “Şu anda barış yok ve diplomasinin amacı bunu en kısa sürede elde etmek olmalı. Barış sağlandığında, bunun hangi şartları gerektirdiğine bakmamız gerekecek. Silahlı kuvvetleri konuşlandırma hakkında konuştuğumuzda, görevlerinin ne olduğunu, hangi bayrak altında, hangi görevle ne olduğunu görebilecek olduğunu görmek zorundayız” dedi.
Polonya Başbakanı Donald Tusk da Paris’e uçmadan önce yaptığı açıklamada, “ülkesinin Ukrayna'ya asker göndermeyi planlamadığını” belirtti.
Tusk, Ukrayna’yı Rusya'ya karşı desteklemeye devam edeceklerini belirten Tusk, “Örgütsel, mali, insani ve askeri imkânlarımız çerçevesinde desteğimiz sürecek. Ancak Ukrayna topraklarına Polonyalı asker göndermeyi planlamıyoruz” diye konuştu.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, toplantı öncesi yaptığı açıklamada, “Avrupa güvenliğinin bir dönüm noktasında olduğunu” belirterek, “Kritik görüşmeler için Paris’e yeni geldim. Avrupa'nın güvenliği bir dönüm noktasında. Evet, konu Ukrayna ama aynı zamanda bizi de ilgilendiriyor. Acil hareket etmeye ihtiyacımız var. Savunmamızda bir artışa ihtiyacımız var ve her ikisini de hemen yapmalıyız” dedi.
Toplantının üç gündem maddesi
Elysee Sarayı’ndan edinilen bilgilere göre, gayri resmi zirvede bir numaralı gündem, ABD’nin Ukrayna konusunda attığı adımlara karşı, AB ve İngiltere’nin “ortak bir tavır” belirlemesi ve “her ne yolla olursa olsun AB’nin de barış müzakerelerinde olması için atılacak adımları” belirlemek olacak.
Liderler ayrıca, AB ülkelerinin savunma harcamalarını arttırabilmesi için AB düzenlemelerindeki “Kamu açığının bütçesinin yüzde 3’ünü ve kamu borçlarının GSYİH’nın yüzde 60’ını geçemeyeceği ilkesinin kaldırılması” konusunu görüşecek.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu konuda liderlere bir plan sunacak.
Üçüncü konu ise, Avrupa’nın iki nükleer gücü İngiltere ve Fransa’nın başını çektiği, NATO şemsiyesi altında olmayan bir grup Avrupa ülkesinin, barış görüşmeleri için ateşkes ilan edilmesi durumunda “Ukrayna’ya verilecek güvenlik garantileri” olacak.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, Ukrayna'da ateşkes ve kalıcı barış sağlanması amacıyla Avrupa'dan Fransız, İngiliz ve Polonya olmak üzere “üç büyük ordunun” asker göndermesiyle ilgili görüşmelerin sürdüğünü duyurdu.
İngiltere Başbakanı: "Gerekirse asker göndermeye hazırız"
Toplantıdan birkaç saat önce, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Daily Telegraph gazetesi için kaleme aldığı bir makalede, "Kiev'i desteklemede öncü rol oynayan İngiltere'nin gerekirse kendi birliklerini sahaya göndererek Ukrayna'nın güvenlik garantilerine katkıda bulunmaya hazır ve istekli olduğunu" belirtti.
Starmer ayrıca “önümüzdeki günlerde Donald Trump'la görüşeceğini” duyurarak, “Ukrayna'nın güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak, kıtamızın güvenliğini ve ülkenin güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak anlamına gelir" dedi.
Starmer’in ardından İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer de, İsveç’in “Ukrayna’ya asker gönderme ihtimalini dışlamadığını” açıkladı.
Malmer, İsveç Radyosu'na yaptığı açıklamada, “Öncelikle uluslararası hukuka saygılı, adil ve kalıcı bir barış için müzakere etmeliyiz. Bu barış sağlandığında, bunun korunması gerekecek ve bunun için hükümetimiz hiçbir şeyi dışlamıyor” dedi.
Macaristan’dan zirveye eleştiri: “Barış karşıtı zirve”
ABD’nin barış planını destekleyen AB üyesi Macaristan davet edilmediği zirveyi eleştirdi.
Macaristan hükümeti, ABD yönetiminin Ukrayna konusunda hızlanmasına karşı ortak bir yanıt belirlemek üzere Avrupa Birliği ve NATO ülkelerinden bir düzine liderin Fransa'da planladığı mini zirveyi “savaş yanlısı toplantı” diye tanımladı.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, Kazakistan'da düzenlediği basın toplantısında “Bugün Paris'te, hayal kırıklığına uğramış, savaş yanlısı, Trump karşıtı Avrupa liderleri, Ukrayna'da bir barış anlaşmasını engellemek için bir araya geliyor” dedi.
Forum