ABD Başkanı Joe Biden, Afganistan’da yaşanan gelişmeler üzerine Camp David’teki programını kısa keserek sabah saatlerinde Beyaz Saray’a döndü. Biden, TSİ ile 22.45’te kameralar karşısına geçerek Afganistan’daki gelişmelerle ilgili açıklamalarda bulundu.
ABD Başkanı, Afganistan’ın kısa sürede Taleban’ın eline geçmesine karşın, asker çekme kararını savundu ve kararının arkasında olduğunu söyledi. Biden, Afganistan’da yaşanan gelişmeleri çok yakından takip ettiklerini ve buna göre hızlıca planlarını uygulamaya koyduklarını belirtti. Afganistan’da hızlı bir şekilde yönetimin düşmesinin de kendilerinin değerlendirdiği alternatifler arasında olduğunu ve buna göre harekete geçtiklerini ifade etti.
ABD Başkanı “Afganistan’a neredeyse 20 yıl önce gittik. Burada bir biçimde bize saldıranları yakalamak gibi net bir hedefimiz vardı. El Kaide’nin Afganistan’ı bir üs olarak kullanmasını engelleme amacımız vardı bunu başardık. El Kaide’nin kapasitesine ciddi zarar verdik ve asla (El Kaide lideri Usame) bin Ladin’in peşini bırakmadık ve yakaladık. Bu da 10 yıl önceydi. Bizim Afganistan’da görevimiz buydu. Hiçbir zaman Afganistan’da bir ulus inşa etmek gibi bir görevimiz olmadı. Hiçbir zaman Afganistan’a bir demokratik düzen kurmak amacıyla gitmedik. Oradaki tek çıkarımız ABD’ye yönelik bir terör saldırısının önüne geçmekti ve bugün de aynı. Bu yüzden de asker sayısının arttırılmasına Başkan Yardımcısı’yken de itiraz ettim. Bugün de ediyorum” dedi.
Biden, terör tehdidinin bugün Afganistan’ın ötesinde diğer bazı ülkelere de sıçradığını söyledi ve Somali’yi, Arap yarımadasını Suriye’yi örnek gösterdi. ABD Başkanı bu ülkelerde ve Afrika’da da ABD’nin teröre karşı operasyonlar yürüttüğünü hatırlattı ve bu bölgelerde de ABD’nin kalıcı bir askeri varlığının olmadığına dikkat çekti. Biden gerekirse bu tarz operasyonları Afganistan’da da bundan sonra yapabileceklerini söyledi.
Joe Biden, göreve geldiğinde eski Başkan Başkan Donald Trump döneminde Taleban’la yapılmış bir anlaşma devraldığını hatırlattı. Biden bu anlaşmaya göre ABD askerlerinin 1 Mayıs 2021 tarihi itibariyle Afganistan’dan çıkması gerektiğini söyledi.
“Afgan ordusunun çatışmak istemediği bir savaşta ABD askerleri savaşmamalı”
Biden “Bu tarih neredeyse ben başkan olduktan 3 ay sonrasına denk geliyor ki ben görevi devraldığımda Afganistan’daki ABD askeri sayısı zaten azalmıştı. 15 bin 500 askerden 2 bin 500’e düşmüştü. Taleban, 2001’den bu yana en güçlü konumundaydı. Benim elimde iki seçenek vardı; ya bu anlaşmaya sadık kalacak ya da Taleban’la yeniden savaş riskini göze alacaktım. 1 Mayıs’tan itibaren askerlerimizi orada koruyacak hiçbir anlaşma ya da statüko da var olmayacaktı. Ya anlaşmaya uyacak ya da yine binlerce ABD’li yeniden bir savaşa sokacak ve Afganistan’daki savaş 30. yılına başlamış olacaktı. Ben net olarak kararımın arkasındayım” dedi.
ABD Başkanı Afganistan’da yönetimin düşmesinin ise beklediklerinden hızlı olduğunu söyledi. Biden “Afganistan’daki siyasiler pes etti ve ülkeden kaçtılar. Afgan ordusu çöktü ve savaşmayı dahi denemediler. Bu noktada ABD askerleri hiçbir şekilde böylesi bir savaşa dahil olmamalılar. Afgan ordusunun çatışmak istemediği bir savaşta ABD askerleri savaşmamalı” dedi.
Joe Biden, ABD’nin Afganistan’a bir trilyon dolardan fazla para harcadığını, Afgan ordusunu eğittiğini, 300 bin kişilik bir ordu kurduğunu ve teçhizatla donattığını söyledi. Biden bunun birçok NATO ülkesinin ordusundan dahi büyük olduğunu belirtti. Biden bu askerlerin maaşlarını dahi ABD’nin ödediğini söyledi. ABD Başkanı “Onlara ihtiyaçları olan herşeyi verdik ama gelecekleri için savaşma iradesini veremedik” diye konuştu.
Joe Biden, bu noktada ABD’nin Afganistan’da bir yıl ya da 20 yıl daha kalmasının birşeyi değiştirmeyeceğini söyledi.
Biden, Afgan siyasilerin de süreçte başarısız olduklarını hatta ABD askerleri Afganistan’da kalmaya devam etse de yine de başarısız olacaklarını söyledi. Joe Biden, ABD’nin stratejik rakipleri Rusya ve Çin’in, ABD’nin Afganistan’da kalıp milyarlarca dolar harcamaya devam etmesini tercih edeceklerini de iddia etti.
"Geçmişte yaptığımız hataları tekrarlamayı reddediyorum"
ABD Başkanı, Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’yle Haziran ayında yaptığı görüşmede de kendisine ABD askerleri çekildikten sonra yapılması gerekenleri söylediklerini ama bunu başaramadıklarını söyledi. Gani’nin Afgan güçlerinin savaşacağını söyleyerek Taleban’la görüşmeyi de reddettiğini hatırlattı.
"Geçmişte yaptığımız hataları tekrarlamayı reddediyorum" diyen ABD Başkanı Joe Biden, kendisinin halka ve askerlere bir söz verdiğini ama kararının arkasında olduğunu ve bu sorunu bir başka ABD başkanına daha aktarmayacağını eleştirileri de göğüslemeye hazır olduğunu söyledi.
Biden, “Birliklerimizden bir başka ülkenin iç savaşında sonsuza kadar savaşmalarını isteyemem” görüşünü savundu.
“Afgan halkını desteklemeye devam edeceğiz” vaadinde bulunan Biden “Büyükelçiliğimizi güvenli bir şekilde kapatıp, diplomatlarımızı tahliye ettik. Önümüzdeki günlerde ordumuz tahliye edilmesi gereken Afgan vatandaşları ve aile fertlerine yardım edecektir” dedi.
