Başkan Joe Biden tıbbi malzemeden elektrikli araçlara kadar birçok sektörü etkileyen küresel düzeyde bilgisayar çipi eksikliği sorununu çözmeyi hedefleyen bir kararnameye imza attı.
Biden, ABD’de yarı iletken üretimini arttırmayı destekleyen yasa için kaynak arayışına gireceğini de belirtti. Biden, Kongre’nin yasa için 37 milyar dolar kaynağa ihtiyacı olduğunu belirtti.
Kongre’nin her iki partiden üyeleri ve sektörün liderleri tedarik zincirinde yaşanan sıkıntıların neden olabileceği potansiyel sorunlar konusunda yönetime uyarıda bulunmuştu. Corona virüsü salgını, ABD’nin yarı iletken üretimi gibi bazı alanlarda yurt dışı tedarik zincirine bağımlı durumda olmasından kaynaklanan sorunları gün yüzüne çıkarttı.
Biden’ın imzaladığı kararnameye göre aralarında yarı iletkenlerin ve elektrikli araçlarda kullanılan gelişmiş bataryaların da yer aldığı önemli ürünler 100 günlük bir değerlendirme sürecinden geçirilecek.
Biden kararnamenin yarı iletkenlerin yanı sıra nadir bulunan madenleri, ilaç ve içeriğindeki maddeleri ve gelişmiş bataryaları kapsayacağını kaydetti.
Kararname ayrıca endüstri genelinde yıl boyunca sürecek uzun soluklu bir değerlendirme yapılarak politika önerilerinin belirlenmesini sağlayacak.
Uzun vadeli değerlendirmeye dahil olacak sektörler arasında savunma, kamu sağlığı, iletişim teknolojileri, ulaştırma, enerji ve gıda üretimi yer alıyor.
Amerika, bu ürünlerin ithalatında yabancı ülkelere giderek daha çok bağımlı hale gelmişti. Biden, ABD’nin kriz anında dışa bağımlılığını azaltmayı ve kendi kendine yetecek hale gelmesinin hedeflendiğini söyledi.
Biden bu amaçla yönetiminin üst düzey yetkililerine sektörün liderleriyle görüşerek çözüm önerileri belirlemeleri talimatını verdiğini kaydetti. Biden “Yarı iletken üreticileri ve tedarik zincirindeki diğerlerine erişerek üretimi arttırmalarını ve şu an yaşadığımız dar boğazdan çıkmamıza yardım etmelerini istiyoruz” diye konuştu.
Bilgisayar çipi olarak da bilinen yarı iletkenler telefonları, elektrikli araçları ve bazı tıbbi cihazları çalıştırmak için kullanılıyor.
Joe Biden her iki partiden Kongre üyeleriyle bu konuda yaptığı görüşmenin “çok verimli” geçtiğini söyledi. Görüşmedeki işbirliği ruhunu öven Biden “Aynı eski günlerdeki gibiydi, insanlar aynı görüşteydi” sözlerini kullandı.
Yarı iletkenlerin tedarikinde yaşanan sorunlar şimdiden birçok şirketi etkilemiş durumda. Amerika'daki otomotiv devlerinin hemen hepsi, çip erişiminde yaşanan zorluklar nedeniyle üretimde kesintiye gitmek zorunda kaldı. Birçok firma, az satan araçların imalatını azalttı.
Ford, Amerika'nın en çok satılan motorlu aracı olan F-serisi kamyonetleri fabrikasında ara ara vardiya iptallerine gitti. Ford'un yanısıra Stellantis (eski adıyla Fiat Chrysler), General Motors, Toyota ve Honda da imalatı yavaşlatmak zorunda kaldı.
Bazı firmalarsa araçlarda motor, fren ve vitesi kontrol eden bilgisayar çipleri olmadan imalata devam ediyor ve erişim sağlayınca yarı iletkenleri araçlara monte etmeyi planlıyor.
Veri firması IHS Markit'e göre, bilgisayar çipi sıkıntısı nedeniyle küresel otomotiv sanayi 1 milyon daha az araç imal etmek zorunda kaldı.
IHS Markit, imalat kayıplarının yılın geri kalanında telafi edilebileceğini düşünüyor. Ancak çip sıkıntısı, Amerika'da zaten kısıtlı sayıda olan araç miktarını daha da azaltabilir ve geçen yıl motorlu araç fiyatlarında pandemi nedeniyle fabrikaların kapanması sonrasında yaşanan artışı daha da körükleyebilir.
Moody's kredi derecelendirme kuruluşuna göre çip sıkıntısı Ford ve General Motors'un bu yıl vergi öncesi kazançlarının üçte birine mal olabilir. Moody's bu sorundan, GM ve Ford'a kıyasla daha az olsa da elektrikli araç üreticisi Tesla'nın da etkilenebileceği görüşünde.
Amerikan Yarı İletken Endüstrisi Birliği, Amerika'nın küresel çip imalat kapasitesinin 1990 yılında yüzde 37 olduğunu, bugün ise bu oranın yüzde 12'ye düştüğünü bildiriyor. Birlik, Washington'dan yurt içi yarı iletken üretimine ve araştırmalarına fon sağlamasını, Amerika'daki çip fabrikalarının modernleştirilmesi ve yeni fabrikalar inşa edilmesi için yatırım vergisi kredisi yasası çıkarmasını talep ediyor.
Yarı iletken sıkıntısı, elektronik eşya imalatında küresel merkez haline gelen Çin'in ekonomik çıkışına paralel yaşanan bir gelişme. Çinli firmalar, 2012 yılında küresel yarı iletken tüketiminin yarısından sorumluydu. Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nden Chad Bown'un 2020'de yaptığı bir araştırmaya göre Çin, küresel çapta tüm akıllı telefonların yüzde 90'ını, akıllı televizyonların yüzde 67'sini, bilgisayarların ise yüzde 65'ini imal ediyor.
