3 Kasım başkanlık seçimlerinin resmi olmayan sonuçlarına göre başkan ilan edilen Joe Biden’ın eski Merkez Bankası (FED) Başkanı Janet Yellen’i Maliye Bakanı olarak ataması bekleniyor.
Biden’ın bu olası tercihi Yellen’in hem FED başkanlığı döneminde hem de Ekonomik Danışmanlar Konseyi’nin başkanlığı sırasında kazandığı tecrübe sayesinde, pandemi nedeniyle derin bir resesyona giren ABD ekonomisini iyi idare edeceğine dair inancının güçlü bir göstergesi olarak algılanıyor.
Yellen bu makama gelirse, ilk olarak Alexander Hamilton’un bakan olarak görev yaptığı Maliye Bakanlığı’nın 231 yıllık geçmişinde ilk kadın bakan olarak tarihe geçecek.
Yellen, ülkedeki ilk kadın başkan yardımcısı unvanını alacak olan Kamala Harris dahil Biden’ın üst düzey pozisyonlara atadığı diğer kadın siyasetçilerle aynı dönemde çalışacak. Bunlar arasında, Biden’ın istihbarat biriminin başına seçtiği Avril Haines ile ABD Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak görev yapması beklenen Linda Thomas-Greenfield de var.
2014 ile 2018 yılları arasında ABD Merkez Bankası’nın (FED) başkanlığı görevini yürüten ve ülkenin önde gelen istihdam uzmanlarından olan 74 yaşındaki Yellen’in bakanlık görevinin Senato tarafından onaylanması halinde ilk işinin Corona virüsü pandemisi nedeniyle zorlanan ülke ekonomisinin daha fazla zarar görmesini engellemek olması bekleniyor.
Demokrat ve Cumhuriyetçi Kongre üyeleri ikinci ekonomik teşvik paketinin koşullarında hala uzlaşmazlık yaşarken, Yellen’in bu konuda arabuluculuk sağlaması da oldukça zorlayıcı bir sorumluluk olacak.
Yellen 2008 yılında yaşanan mali krizde 3 trilyon dolarlık FED yardımını da kapsayan hükümet teşvik paketine destek vermişti. Yellen, mevcut ekonomik yükün bireyler üzerinden kaldırılıp küçük işletmelerin iflasa gidişini de önlemek için “ne kadar gerekiyorsa harcamaktan yana” olan Biden ile bu konuda aynı çizgide ilerliyor.
Yellen’in Maliye Bakanlığı görevi sırasında bakanlıkla FED arasında gittikçe daha da endişe verici bir hal alan ilişkileri de düzeltmesi gerekecek. Geçen hafta Maliye Bakanı Steven Mnuchin, FED’in yürüttüğü ancak Bakanlık tarafından fonu sağlanan bir acil durum fonunu FED Başkanı Jerome Powell’in karşı çıkmasına rağmen kesti.
Yellen’in, Cumhuriyetçiler’in şu an çoğunlukta olduğu ve Demokratlar’ın Georgia’daki seçimi kaybetmeleri halinde çoğunlukta kalmaya devam edeceği Senato’dan onay alması gerekiyor. Senato Finans Komisyonu Başkanı, Iowa’nın Cumhuriyetçi Senatörü Charles Grassley 2013 yılında Yellen’in FED başkanlığı adaylığına karşı çıkmıştı.
Komisyonun önde gelen Demokrat üyelerinden Oregan Senatörü Ron Wyden ise Yellen’ı destekliyor.
Uzun yıllara dayanan tecrübe
Hem ulusal hem de uluslararası arena da oldukça saygı duyulan Yellen, ABD’nin ekonomi politikalarının şekillenmesinde yıllarca kilit roller üstlendi. 1994 ile 1997 yılları arasında FED Yönetim Kurulu üyeliği de yapan Yellen, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nde (OECD) de Ekonomik Politika Komisyonu Başkanı olarak görev yaptı.
Mali politika alanına 2004 yılında geri dönen Yellen 2010 yılına kadar FED’in San Francisco başkanlığını yürüttü. 2010 yılında FED’in başkan yardımcılığına getirildi. 2014 yılında ise eski Başkan Barack Obama tarafından FED başkanlığına aday gösterildi ve 2014 yılından 2018’e kadar bu göreve devam etti.
Büyük Resesyon’dan sonra ekonomiyi iyileştirme programlarını yürüten Yellen FED’deki görevi boyunca çoğunlukla öncelikleri sıraya koymaya odaklanmak zorunda kaldı.
Yellen 2018 yılında FED’deki görevini tamamladığında işsizlik yüzde 4,1 oranındaydı. Bu, o dönemde son 20 yılın en düşük oranı olarak kayıtlara geçti.
“Banka hesaplarına değil insanların ekonomik durumlarına odaklanıyor”
Wall Street Journal’ın eski ekonomi muhabirlerinden David Wessel, Yellen’i hem gazetecilik yıllarından hem de araştırmacı olarak görev yaptığı Brookings Enstitüsü’ndeki görevi vesilesiyle yakından tanıyor.
Wessel, Yellen’ı şu sözlerle anlatıyor: “Wall Street Journal için çalışırken Janet Yellen ile ilgili çok haber yaptım ve Brookings Enstitüsü’nün Hutchins Merkezi’nde birkaç yıl boyunca onunla birlikte çalıştım. Yellen’in, yetenek ve tecrübesinin yanı sıra Amerikalılara karşı büyük bir empatisi var ve gerçek bir ekonomi politikası vizyonun hiçbir zaman kaybetmedi. Yellen’a göre önemli olan hisse senedi fiyatlarını yükseltmek ya da karlılığı artırmak değil, önemli olan isimleri gazetelerde ya da televizyon kanallarında görülmeyen insanların yaşam kalitelerini yükseltmek.”
New York City’de Brooklyn’de büyüyen Yellen liseyi bir devlet okulunda tamamladıktan sonra Brown Üniversitesi’nde lisansını, Yale Üniversitesi’nde de doktora derecesini tamamladı.
Yellen, Nobel ödüllü ekonomist ve Georgetown Üniversitesi’nde profesör olan George Akerlof ile evli.
