ABD’de 2024 seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin başkan aday adaylarından olan Donald Trump’ın haftasonunda düzenlediği seçim mitinginde NATO ve Rusya konusundaki sözlerine tepki sürüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Trump’ın sözlerinin “dehşet verici ve tehlikeli” olduğunu söyledi.
Demokrat Başkan Biden’ın seçim kampanyasından yapılan açıklamada, “Donald Trump’ın Putin’e daha fazla savaş ve özgür Ukrayna’ya yönelik zalim saldırısına devam etmesi, saldırganlığını Polonya ve Baltık devletleri halkına genişletmesi için yeşil ışık yakmaya niyetli olması, dehşet verici ve tehlikeli” ifadeleri kullanıldı.
Biden, “Ne yazık ki, Oval Ofis’e dönerse ilk günden itibaren övgüyle söz ettiklerine benzer bir diktatör gibi yönetme vaadinde bulunan bir kişiden, bu sözlerin gelmesi gayet doğal” dedi.
Biden, Kasım ayında yapılacak seçimlerde özgürlük ve demokrasinin pusulada olacağı uyarısını da yineledi; “Ben de bunların sürmesini sağlamak için seçimde yeniden adayım” mesajı verdi.
Beyaz Saray: “NATO’nun her karış toprağını savunuruz”
Beyaz Saray’da günlük basın toplantısında Trump’ın sözlerinin sorular üzerine gündeme gelmesi üzerine, Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı John Kirby, “Kampanya sürecinde söylenenler konusunda dikkatli olmalıyım. NATO hiç olmadığı kadar güçlü. ABD olarak NATO’nun beşinci maddesi kapsamında taahhüdümüz açık. NATO topraklarının her bir karışını savunuruz” ifadelerini kullandı.
Kuzey Atlantik Antlaşması'nın Beşinci Madde olarak bilinen maddesi, bir NATO üyesine yönelik silahlı bir saldırının ittifaka yönelik bir saldırı olarak değerlendirileceğini belirtiyor.
Beyaz Saray sözcüsü Andrew Bates de dün, “En yakın müttefiklerimizin katil rejimler tarafından işgal edilmesini teşvik etmek dehşet verici ve bu durum Amerika’nın ulusal güvenliğini ve küresel istikrarı tehlikeye atıyor” demişti.
Demokrat Senatörden tepki
Demokrat Partili Maryland Senatörü Chris Van Hollen NBC televizyonunun yayınında konuya ilişkin bir soruyu cevapladı.
Van Hollen, "ABD'de başkanlığa aday birisinin bir müttefikimizi savunmaya gitmeyeceğinin ötesinde aktif şekilde Putin'i NATO müttefiklerimize saldırmaya teşvik edeceğini söylemesi korkunç. Bu ifadeler yalnızca Avrupa değil tüm dünya için şok edici" ifadelerini kullandı.
Eski Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump Cumartesi günü Güney Carolina eyaletinde düzenlediği mitingde, başkan olduğu dönemde adını vermediği bir NATO ülkesine, paylarına düşeni ödemedikleri takdirde, “Rusya’yı ne isterse onu yapma konusunda teşvik edeceğini” söylediğini anlatmış; “Ödemediniz mi? O zaman size korumam. Aslına bakacak olursanız, onları (Rusya’yı) her ne istiyorsa yapması konusunda cesaretlendiririm. Ödemek zorundasınız” ifadelerini kullanmıştı.
Cumhuriyetçiler ne diyor?
Bazı Cumhuriyetçiler, eski Başkan Donald Trump’ın Avrupa’da kaygıya yol açan yorumlarından endişeli olmadıklarını belirtiyor.
Örneğin, Senato İstihbarat Komisyonu’ndaki kıdemli Cumhuriyetçi üye Senatör Marco Rubio, Pazar günü CNN televizyonunun yayınında, “İnsanların NATO’da daha aktif olmalarını sağlamak için etki gücünü nasıl kullandığını anlattı. Hiç endişeli değilim çünkü daha önce başkanlık yaptı. NATO konusunda ne yaptığını ve ne yapacağını biliyorum. Bir ittifak olmalı. Yalnızca küçük bir grup ortak ve ABD’nin savunma kabiliyeti değil” ifadelerini kullandı.
New York Times’a konuşan Trump’ın üst düzey danışmanı Jason Miller ise, “Başkan Trump müttefiklerin NATO harcamalarını arttırmasını sağladı. Joe Biden ise bu ülkelerin Amerikan vergi mükelleflerinden istifade etmesine imkan tanıdı. Savunma harcamalarınızı yapmazsanız, daha fazla savaş görmeye şaşırmamalısınız” ifadeleriyle eski Başkan Trump’ın sözlerini savundu.
Cumhuriyetçi Parti'nin bir diğer başkan aday adaylarından olan ABD'nin eski BM elçisi Nikki Haley, sosyal medya hesabından gün içinde katıldığı Bloomberg televizyonunun yayınından bir bölümü paylaştı.
NATO'nun 75 yıllık bir başarı hikayesi olduğunu söyleyen Haley, "NATO sebebiyle bölgede savaş olmadı. Donald Trump'ın müttefiklerimiz karşısında Putin gibi bir haydutun yanında yer alması büyük bir hata ve bu durum askerlerimize zarar verecek" ifadelerini kullandı.
Yüzde 2’lik hedef gönüllü
NATO ülkelerinin kendi savunmalarına yaptıkları harcamalar Trump yönetiminde arttı; ancak Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Biden yönetimi görevdeyken daha da büyüdü.
NATO liderleri geçen Temmuz ayında Litvanya’da yapılan zirvede, gayrisafi milli hasılanın en az yüzde 2’sinin askeri bütçeye ayrılması konusunda anlaşmıştı.
Yüzde 2’lik harcama her üyenin ittifakın ortak savunmasına katkıda bulunmak üzere kendi savunmasına harcaması gereken miktarı işaret ediyor.
Ancak bu gönüllü bir hedef. NATO ülkeleri kendi bütçelerinden bu parayı ittifaka ödemiyor; kendi silahlı kuvvetlerine yatırım yapıyor.
Forum