Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Başkan Joe Biden'ın 31 Mayıs'ta açıkladığı Gazze için ateşkes planına destek veren ve ABD tarafından hazırlanan tasarıyı kabul etti. Oylamada Güvenlik konseyi üyesi 14 ülke kabul oyu kullandı, daimi üyelerden Rusya ise çekimser kaldı.
ABD ile konsey üyesi diğer ülkeler arasında altı gün süren müzakerelerin ardından karar tasarısı metnine son şekli verildi. Karar tasarısı ABD Başkanı Biden tarafından 31 Mayıs'ta açıklanan ve İsrail tarafından kabul edilebilir olan yeni ateşkes önerisini memnuniyetle karşılıyor.
Tasarı, "İsrail'in kabul ettiği yeni ateşkes teklifini Hamas'ın da kabul etmesi" çağrısını yapıyor ve her iki tarafa teklifin maddelerini gecikme ve koşul olmadan tamamen uygulaması çağrısında bulunuyor.
Ateşkes teklifine ilişkin ayrıntılara yer veren tasarıda, birinci aşama için müzakerelerin altı haftadan uzun sürmesi durumunda ateşkesin müzakereler devam ettiği sürece devam edeceği vurgulanıyor.
Tasarıda iki devletli nihai çözüme de vurgu yapılıyor
Kabul edilen tasarıda uluslararası hukuka ve ilgili BM kararlarına uygun olarak, "iki demokratik devlet olan İsrail ve Filistin’in güvenli ve tanınmış sınırlar içinde yan yana barış içinde yaşadığı iki devletli bir çözüm vizyonuna ulaşma yönündeki sarsılmaz kararlılığı" vurgulanıyor.
Gazze Şeridi'nin Batı Şeria ile Filistin Yönetimi altında birleştirilmesinin önemi vurgulanıyor.
ABD’nin Mısır ve Katar ile sürdürdüğü diplomatik çabaların öneminin altı çiziliyor. Bu diplomatik girişimlerdeki amacın, tüm rehinelerin serbest kalması, Gazze'de derhal ateşkesin sağlanması, Filistinlilere yönelik insani yardımda sürekliliği ve artışı sağlayan bir anlaşmaya varılması olduğu belirtiliyor.
Karar tasarısında, Gazze genelinde insani yardım dağıtımı ve krize son verecek kalıcı bir ateşkesle, hem Gazze'de uzun süredir acı çeken sivillere, hem de rehinelere ve ailelerine acil yardım sağlayacağı kaydediliyor.
Kararda Güvenlik Konseyi'nin, Gazze Şeridi'nde yerleşim bölgesinin topraklarını küçültecek her türlü eylem dahil demografik veya bölgesel değişiklik girişimlerini reddettiği belirtiliyor.
Ateşkes planı ne öngörüyor?
ABD Başkanı Joe Biden’ın açıkladığı plan karar tasarısında yer aldığı şekliyle de üç aşama öngörüyor:
Birinci aşama: Altı haftalık ateşkes olacak. İsrail güçleri Gazze’deki yerleşim merkezlerinden çekilecek. Kadınlar, yaşlılar ve yaralılar dahil rehineler yüzlerce Filistinli mahkum karşılığında serbest kalacak. Öldürülen rehinelerin cenazeleri de iade edilecek. Filistinli sivillerin Gazze’ye dönmesi sağlanacak. Filistinli sivillere insani yardımın güvenli ve etkili bir şekilde yapılması sağlanacak.
İkinci aşama: Hamas ve İsrail saldırılara kalıcı olarak son verilmesi için koşulları müzakere edecek. Müzakereler devam ettiği sürece ateşkes de devam edecek.
Üçüncü aşama: Gazze için kapsamlı bir yeniden inşa planı uygulanacak.
ABD: “Bugün barışa oy verdik”
ABD, Hamas’ın BM Güvenlik Konseyi’nin de onayladığı ateşkesi sürecini kabul etmesi halinde çatışmaların bugün sona erebileceğini vurguladı.
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, Güvenlik Konseyi’nde kabul edilen karar tasarısının ardından konsey üyelerine hitaben yaptığı teşekkür konuşmasında, “Bugün barışa oy verdik” dedi.
Güvenlik Konseyi’nin tasarıyı kabul ederek Hamas'a açık bir mesaj gönderdiğini belirten Thomas-Greenfield, “İsrail zaten bu anlaşmayı kabul etti. Eğer Hamas da aynısını yaparsa çatışmalar bugün durabilir. . Hamas artık uluslararası toplumun birlik içinde olduğunu görebiliyor” dedi.
Thomas-Greenfield, uluslararası toplumun, Gazze'nin yeniden yapılanmasına, Filistinli sivillerin durumlarının iyileşmesine ve 8 aydır esaret altında olan rehinelerin ailelerine kavuşmalarına yardımcı olacak bir anlaşmanın arkasında birleştiğini belirterek, “Ateşkes anlaşması düşmanlıkların kalıcı olarak sona ermesine, herkes için daha iyi bir geleceğe giden yolu açacak. Artık farklı bir rota çizme fırsatı var. Hamas'ın bunu anlaması gerekiyor” diye konuştu.
ABD’nin, Hamas'ın anlaşmayı kabul etmesi durumunda İsrail'in yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamaya da yardımcı olacağını taahhüt ettiğini kaydeden Thomas-Greenfield, “Bugün, İsrailli ve Filistinliler’in uluslararası hukukla ilgili BM kararlarına uygun, güvenli ve tanınmış sınırlar içinde, yan yana barış içinde yaşadığı, yeniden canlandırılmış bir barış ortamının sağlandığı iki devlet vizyonuna olan bağlılığımızı da yeniden teyit etmiş olduk” ifadesini kullandı.
Rusya: “Güvenlik Konseyi belirsiz parametrelere sahip anlaşmalara imza atmamalı”
Oylamada tek “çekimser” kalan ülke olan Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia ise yaptığı açıklamada, İsrail’in spesifik olarak neyi kabul ettiğini sorguladı ve Güvenlik Konseyi’nin “belirsiz parametrelere” sahip anlaşmalara imza atmaması gerektiğini söyledi.
Nebenzia, “Tasarısı bloke etmek istemedik çünkü anladığımız kadarıyla Arap dünyası tarafından destekleniyor” dedi.
Güvenlik Konseyi'nin tek Arap üyesi Cezayir: "Derhal ve kalıcı barışa doğru bir adım"
Güvenlik Konseyi'nin tek Arap üyesi olan Cezayir'in BM Daimi Temsilcisi Amar Bendjama ise, "Derhal ve kalıcı bir barışa doğru ileriye dönük bir adımı oluşturduğuna inandıkları için" tasarıyı desteklediklerini kaydetti.
Bendjama, kabul edilen tasarı için, "Filistinliler'e bir nebze umut aşılıyor. Öldürmelere son verme zamanı" dedi.
İsrail: “Savaşın sona ermesini engelleyen sadece Hamas”
İsrail’in BM Daimi Temsilcisi Gilad Erdan oylamada yer aldı ancak hükümetinin açıklamasını okumak için kalmadı. Erdan’ın yerine söz alan siyasi koordinatör Reut Shapir Ben-Naftaly, tasarının onaylanması ya da İsrail’in teklife desteğiyle ilgili bir yorum yapmadı, uluslararası toplumu Hamas’a baskı uygulamaya çağırdı.
Ben-Naftaly, “Bu savaşın sona ermesini engelleyen sadece Hamas” ifadesini kullandı.
Hamas ve Filistin Yönetimi tasarının Güvenlik Konseyi’nde kabul edilmesinden memnun
Hamas yazılı bir açıklama yaparak, ateşkes tasarısının BM Güvenlik Konseyi’nde kabul edilmesinden memnun olduklarını açıkladı. Hamas, arabulucularla işbirliği yapmaya hazır olduklarını ve ateşkesle ilgili yapılacak müzakerelerin başlamasına istekli olduklarını bildirdi.
Açıklamada, Güvenlik Konseyi kararında kalıcı ateşkes, Gazze'den tamamen çekilme, rehine ve tutuklu takası, Gazze Şeridi'nin yeniden inşası ve yerinden edilenlerin geri dönüşü gibi konuların vurgulanmasının memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas’ın ofisinden yapılan açıklamada da, kararın BM Güvenlik Konseyi’nde kabul edilmesinin, “Gazze Şeridi'nde Filistin halkına karşı yürütülen soykırım savaşını sona erdirmek için doğru yönde atılmış bir adım olarak değerlendirildiği” kaydedildi.
Türkiye: “Üzerimize düşeni yapmaya hazırız”
Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Ahmet Yıldız, Güvenlik Konseyi toplantısının ardından, "İsrail'in anlaşmayı uygulamasını umuyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Güvenlik ve Dış Politika Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç da, X hesabından yaptığı paylaşımda, karardan duyduğu memnuniyeti ifade etti.
Kılıç, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde ‘ateşkes’ oylamasında çıkan sonuç, her ne kadar geç kalınmış bir karar olsa da memnuniyet vericidir. Bu kararın bir an evvel yürürlüğe girmesi ve ateşkes sürecinin başlaması için uluslararası desteğin acilen sağlanması gerekmektedir. Gazze’de aylardır devam eden zalimliğin ve insanlık dışı soykırımın sona ermesi için Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde üzerimize düşeni yapmaya her zaman hazırız” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanlığı: "İsrail'in kararı uygulaması şarttır"
Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan da yazılı bir açıklama yapıldı. "Tasarının kabul edilmesini Gazze’deki katliamın sona ermesi bakımından önemli bir adım olarak değerlendirildiği" belirtilen açıklamada, şöyle denildi:
"Hamas’ın söz konusu ateşkes planına yapıcı ve olumlu yaklaşımını memnuniyetle karşılıyoruz. İsrail’in, kalıcı ateşkese riayet edeceğini taahhüt etmesi ve söz konusu kararın tüm unsurlarını eksiksiz şekilde uygulaması şarttır.
Türkiye, savaşın kalıcı şekilde sona ermesini, İsrail’in Gazze’nin tamamından geri çekilmesini, rehinelerin ve tutukluların karşılıklı salıverilmesini, yerlerinden edilen Filistinlilerin Gazze’ye geri dönüşünü, insani yardımların kesintisiz ve yeterli düzeyde ulaştırılmasını ve Gazze’nin yeniden imarını sağlayacak adımlara katkı vermeyi sürdürecektir."
Avrupa Birliği’nden kararın derhal uygulanması çağrısı
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de, karardan duyduğu memnuniyeti belirtti ve kararın derhal uygulanması için çağrıda bulundu.
Açıklamasında Borrell, AB'nin iki devletli çözüme dayanan kalıcı ve sürdürülebilir bir barışa yönelik siyasi sürecin yeniden canlandırılmasına katkıda bulunmaya hazır olduğunu vurguladı.
Borrell ayrıca, Gazze'nin yeniden inşasıyla ilgili uluslararası çabalara AB olarak tam destek mesajı verdi.
Reuters haber ajansının haberinden alıntılar yapılmıştır.
Forum