Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Ukrayna konusunda tarihi bir karar aldı. Genel Kurul, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri saldırısını kınayan karar tasarısını 35 çekimser ve 5 "hayır" oyuna karşı 141 oyla kabul etti.
BM Genel Kurulu 40 yıl sonra ilk defa, barış ve güvenliği etkileyecek ve Güvenlik Konseyi’nde veto hakkı bulunan beş daimi üyesinin üzerinde uzlaşma sağlayamadığı bir uluslararası krizi, Ukrayna’nın talebiyle gündemine alıp 193 üye ülkenin oylarına sundu.
Ukrayna krizinin başlaması ve Rusya’nın askeri harekat başlatmasıyla birlikte defalarca toplanan BM Güvenlik Konseyi’nde krizi önleyecek, ateşkesi sağlayacak bir karar çıkmamış, aylık dönem başkanlığını Rusya’nın yapması nedeniyle konseyde Ukrayna konusunda ne bir başkanlık açıklaması yapılmış, ne de bir basın bülteni yayınlanmıştı.
Güvenlik Konseyi’nde tıkanan Ukrayna krizi, geçtiğimiz hafta aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 90 ülkenin desteğiyle hazırlanan karar tasarısı, tarihinde 11’inci kez düzenlenecek olağanüstü BM Genel Kurul toplantısında ele alınması için sunuldu.
Pazartesi günü başlayan toplantıda, 120 ülke karar tasarıyla ilgili görüşlerini genel kurula aktardı. Bu sabah devam eden toplantıda son 10 ülkenin konuşmacıları ve Ukrayna ile Rusya temsilcilerinin Genel Kurul'a hitaplarının ardından oylamaya geçildi.
“Güç kullanımını durdurup askerlerini Ukrayna’dan geri çek”
“Uluslararası toplumun Ukrayna'da devam eden durumla ilgili ciddi endişelerini, acil ateşkes ilanı, insani yardıma engelsiz erişimin sağlanması, diyalog ve diplomasiye dönüş çağrısı, Rusya’nın askeri güç kullanımını durdurması Rus ordusunun Ukrayna'dan derhal çekilmesini, BM Tüzüğüne uyulması çağrısı “yapan karar tasarısı, oylamada ezici bir çoğunlukla kabul edildi.
Oylamada BM’ye üye 193 ülkeden 181’i oy kullandı. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 141 ülke evet, 5 ülke ret oyu kullanırken 35 üye ülke ise çekimser oy kullandı.
Tasarıya, Rusya, Kuzey Kore, Suriye, Belarus ve Eritre karşı oy kullandı. Diplomatik kaynaklar BM Genel Kurulu’nun Ukrayna kararının, Güvenlik Konseyi gibi bir yaptırım gücü olmasa da, uluslararası toplumun büyük bir çoğunlukla Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı saldırıyı desteklemediğini, Rusya ile birlikte sadece 4 ülkenin tasarıya karşı oy vermesinin, dünyada yalnız kaldıklarının en büyük tarihi kaydı olduğunu belirttiler.
Karar çerçevesinde, 30 gün içinde BM Acil Yardım Koordinatörü, Ukrayna'daki insani durum ve insani müdahaleye ilişkin raporunu Genel Kurul'a sunacak.
Karar tasarısının kabul edilmesin sonrasında, söz alan üye devletler halen devam toplantıda görüşlerini aktarmayı sürdürdü.
Guterres: “Genel Kurul kararı dünyadaki insanların talebi”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, oylamanın ardından yaptığı açıklamada karardan duyduğu memnuniyeti ifade etti. Guterres, tasarıyı oylayan Genel Kurulun son sözünü söylediğini belirterek, ”Şimdi, Genel Sekreter olarak, bu kararın arkasında durmak benim görevim. Genel Kurul'un mesajı açık ve net. Ukrayna'daki düşmanlıkları hemen sonlandırın. Silahları susturun. Diyalog ve diplomasinin kapısını şimdi açın. Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine, BM Şartı uyarınca saygı gösterin. Kaybedecek bir anımız yok. Çatışmanın acımasız etkileri açıkça görüyoruz” dedi.
Genel Sekreter Guterres, Ukrayna krizinin bölgesel ve küresel barış ve güvenlik ve salgından kurtulmak için mücadele eden bir dünya üzerindeki potansiyel sonuçlarından da derin endişe duyduğunu kaydetti ve “Bugünkü kararın yansıttığı gerçek şu dünya Ukrayna'da yaşanan muazzam insani acıya bir son vermek istiyor. Ukrayna'daki insanların barışa ihtiyacı var, dünyadaki insanlar bunu talep ediyor, Genel Kurul bunu açıkça ifade etti” diye konuştu.
Ukrayna: “Karar Rusya'ya karşı oldukça güçlü bir mesaj”
Ukrayna BM Daimi Temsilcisi Sergiy Kislitsiya, oylamadan önce Genel Kurul'a hitaben yaptığı konuşmada, Rusya’nın propagandalarında iddia ettikleri gibi sorun çözmeye gelmediklerini, Ukrayna topraklarına sadece öldürmek için değil, Ukraynalılar'ı var olma hakkından mahrum etmek için geldiklerini belirtti. Kislitsiya, “Ukraynalılar'ın özgürlük savaşını destekleyen tüm üye ülkelere şükranlarımı sunmak istiyorum. Çoğu kadın ve çocuklardan oluşan Ukraynalı mültecileri kabul eden üyelere de teşekkür etmek istiyorum. Rus füzeleri ve mermilerinden yarım milyondan fazla kişi kaçtı. İki gün önceki açıklamamdan bu yana Rus birliklerinin işlediği yeni savaş suçları ve insanlığa karşı suçların tüm gerçeklerini anlatmayacağım. Liste o kadar uzun ki zamanımız tükenecek. Suçlar o kadar barbar ki anlatmak zor. Ukrayna halkının direnişiyle karşı karşıya kalan Putin rejimi, çoklu roketatar gibi ayrım gözetmeden her türlü silahı kullanmaya başladı. Ukraynalılar Rus balistik füzeleri ve termal silahlarla öldürülüyor” ifadelerini kullandı.
BM Genel Kurulu’nda tasarıya üye devletlerden destek isteyen Ukrayna temsilcisi Kislitsiya, “Taslak karar, Ukrayna'da durmasını ve daha ileri gitmesine izin vermemek için bir duvar inşa etmenin yapı taşlarından biri. Bugün tasarıya kabul oyu vererek, kendi ülkenizin de BM tüzüğe bağlılığını da yeniden teyit etmiş olursunuz” dedi.
Tasarının kabul edilmesinin ardından gazetecilere değerlendirmede bulunan Kislitsiya, BM Genel Kurulu’nda tasarının kabul edilmesinden duyduğu memnuniyeti belirterek, “Karar Rusya'ya karşı oldukça güçlü bir mesaj. Krizden tek çıkış yolu Rusya'nın saldırılarını durdurup Ukrayna’yı terk etmesidir” diye konuştu.
ABD’den Rus askerlerine “silahlarınızı bırakıp Ukrayna’yı terk edin” çağrısı
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, oylama öncesinde yaptığı konuşmada olağanüstü bir an yaşandığını, Güvenlik Konseyi, 40 yıl aradan sonra ilk kez Genel Kurul'u olağanüstü toplantıya çağırdığına dikkat çekti.
Thomas Greenfield, ”Putin, Güvenlik Konseyi’nin diplomasiyi desteklemek için acil düzenlediği bir toplantı sırasında, Putin gece yarısı savaş ilan etti. Ukrayna kendisini büyük bir cesaret ve güçle savundu. Başkan Putin hiç hayal etmediği bir duvarla karşılaştı. Kendiniz de dahil olmak üzere BM üye devletlerinin egemenlik ve toprak bütünlüğü hakkına sahip olduğuna inanıyorsanız evet oyu verin. Rusya'nın eylemlerinden sorumlu tutulması gerektiğine inanıyorsanız tasarı için evet oyu verin. BM Sözleşmesini, bu kurumun temsil ettiği her şeyi korumaya inanıyorsanız evet oyu verin” ifadelerini kullandı.
Thomas Greenfield, Rus halkının Putin'in hırsı için kaç can feda edeceğini sorguladığını belirterek Rus protestoculara cesaretleri için teşekkür etti; Ukrayna’daki Rus askerlerine de “Liderleriniz size yalan söylüyor. Savaş suçu işlemeyin. Silahlarınızı bırakın ve Ukrayna'yı terk etmek için elinizden gelen her şeyi yapın” çağrısında bulundu.
Thomas Greenfield, karar sonrasında yaptığı açıklamada, 141 ülkenin tasarıyı desteklemek için evet oyu kullandığını belirterek, “Dünya barış ve güvenliğin tarafını seçti. Bugün dünya açık ve ortak bir sesle konuştu. Dünyanın büyük çoğunluğu Rusya'nın sebepsiz, haksız, mantıksız savaşını kınadı. Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü onayladık. BM Sözleşmesi'ni onayladık, Ukrayna'daki korkunç insan hakları ve insani krizi ele alma sözü verdik. Bugün, BM’de ışık karanlığa galip geldi” dedi.
Türkiye: “Uluslararası toplum böyle bir saldırganlığa seyirci kalamazdı”
Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu, BM Genel Kurulu'nda kabul edilen karar sonrasında söz alarak görüşlerini aktardı. Sinirlioğlu, uluslararası toplumun böyle bir saldırganlığa daha fazla seyirci kalamayacağını belirterek, “Bugün öyle olmadığı, uluslararası toplumun sessiz kalmadığı için gurur duyuyorum. Umarım, bu tarihi karardaki çağrı ve taleplerin kulak ardı edilmez” şeklinde konuştu.
Sinirlioğlu, Türkiye’nin Rusya’ya diplomasi yolunun seçimi için çağrılarını yinelediğini, Rusya’nın küresel toplumun sesini duyması gerektiğini belirterek, "Uluslararası toplum, böyle bir saldırganlığa seyirci kalamazdı. Bugün itibarıyla öyle olmadığı için gurur duyuyorum. Bu tarihi karardaki çağrı ve taleplerin kulak ardı edilmeyeceğini umuyor ve güveniyoruz. Karar, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırganlığını mümkün olan en güçlü şekilde kınıyor. Türkiye, Rusya'yı bir kez daha küresel toplumun taleplerini duymaya çağırıyor. Türkiye, bu ihtilafın barışçıl yoldan çözülmesini kolaylaştırmaya hazır” mesajını verdi.
